Susza występująca w ostatnich latach coraz częściej, a także wysokie ceny nawozów sprawiają, że należy w jak najwyższym stopniu wykorzystać dostępną wodę i składniki pokarmowe. W osiągnięciu tego celu przeszkadzają chwasty, które konkurują z roślinami uprawnymi o zasoby środowiska. Odpowiednio przeprowadzona walka z nimi jest zatem jednym z ważniejszych elementów starań o wysokie plony.

Szerokie spektrum chwastów w uprawie kukurydzy

Kukurydza uprawiana jest w szerokich międzyrzędziach, a dodatkowo cechuje się wolnym początkowym wzrostem. Przyczynia się to do tego, że chwasty mają w tej uprawie idealne warunki do rozwoju. Niepożądane rośliny pojawiają się tam w różnych terminach – na początku te o niewielkich wymaganiach termicznych, takie jak

• komosa biała czy samosiewy rzepaku, później obserwuje się wschody gatunków ciepłolubnych, m.in.
• chwastnicy jednostronnej,
• włośnic,
• szarłatu szorstkiego,
• czy psianki czarnej.

Strategia odchwaszczania powinna być zatem dobrana w taki sposób, aby poradzić sobie z szerokim spektrum gatunkowym chwastów, kiełkujących w różnym czasie.



Komosa biała to powszechny w kukurydzy chwast, przy małej presji łatwy do zwalczenia, ale niezwalczona może zagłuszyć kukurydzę. 


Szarłat szorstki zwalczają m.in. takie substancje, jak mezotrion, nikosulfuron, pirydat, rimsulfuron, sulkotrion, tembotrion, terbutylazyna. fot. Walerowska.

Zabiegi przedwschodowe w uprawie kukurydzy – potrzebna wilgoć dla herbicydów doglebowych

Herbicydy w uprawie kukurydzy można aplikować w różnych terminach. Pierwszą opcją jest zastosowanie środków ochrony roślin przedwschodowo. Strategia taka umożliwia wyeliminowanie konkurencji ze strony chwastów już na początku rozwoju rośliny uprawnej. Substancje aplikowane w tym czasie cechują się długim działaniem, a więc zabezpieczają plantację na dłużej. Dobór herbicydów musi być tu związany ze znajomością historii pola. Preparaty wybiera się pod kątem spodziewanego składu gatunkowego chwastów, tak więc warto wiedzieć, które rośliny są najbardziej problematyczne na danym terenie.

Zobacz także: Strategia uprawy kukurydzy. Jak w tym roku do nawożenia podchodzą rolnicy? [FILM]

 Należy pamiętać, że skuteczność działania herbicydów doglebowych zależna jest od odpowiedniej wilgotności gleby. Kiełkujące chwasty pobierają zaaplikowane preparaty wraz z wodą z roztworu glebowego. W czasie suszy herbicydy nie mają jak wniknąć do komórek roślin, a co za tym idzie – zadziałać. Środków tych nie należy aplikować także przed spodziewanymi obfitymi opadami deszczu. W takim przypadku zostają one wymyte poza poziom kiełkowania chwastów. Po pierwsze – nie będzie możliwe osiągnięcie wtedy odpowiedniej efektywności zabiegu, a po drugie – korzenie roślin uprawnych mogą dotrzeć z czasem do głębiej zalegającego środka, co może doprowadzić do powstania efektu fitotoksyczności. Należy pamiętać, że zasada ta dotyczy również niektórych substancji aplikowanych w okresie wczesnych faz rozwojowych kukurydzy, np. pendimetaliny, S-metolachloru. Wykazują one działanie zarówno doglebowe, jak i nalistne, w związku z czym także wymagają odpowiedniej wilgotności gleby.

Zabiegi powschodowe są alternatywą w przypadku suszy lub niskich temperatur po siewie kukurydzy. fot. agrarfoto. 

Zabiegi nalistne herbicydami w kukurydzy - do której fazy?

Kolejnym wariantem strategii herbicydowej w uprawie kukurydzy jest wykonanie zabiegu nalistnego. Na rynku dostępne są herbicydy, które aplikować można do fazy 8. liścia rośliny uprawnej. Należy jednak pamiętać, że tak późny termin powinien być zarezerwowany jedynie pod kątem zabiegów korekcyjnych. Czekanie na podjęcie walki z chwastami do tego czasu skutkuje długim okresem narażenia kukurydzy na konkurencję, a co za tym idzie – znacznym spadkiem plonów. Decydując się na jednokrotny zabieg powschodowy, należy wykonać go w momencie, gdy chwasty wschodzące wcześnie nie są jeszcze w zaawansowanej fazie rozwojowej, a te ciepłolubne zdążyły już powschodzić.

 Rozwiązaniem, które coraz częściej jest wykorzystywane w uprawie kukurydzy, jest stosowanie herbicydów w systemie dwóch dawek dzielonych. Środki ochrony roślin stosuje się zazwyczaj w fazie 2–3 liści i później w fazie 5–6 liści kukurydzy, w każdym z tych terminów stosując obniżoną, zazwyczaj o połowę, dawkę herbicydu. Omawiana strategia pozwala na dobór preparatów pod kątem określonych gatunków roślin niepożądanych, które pojawiają się w danym czasie na plantacji. Decydując się na ten system, należy pamiętać, że chwasty powinny być wówczas maksymalnie w fazie 2–3 liści, a do składu cieczy opryskowej niezbędny jest dodatek adiuwanta.

Jak działają adiuwanty?

Adiuwanty pozwalają na zwiększenie skuteczności działania aplikowanych herbicydów. Rola substancji pomocniczych wykorzystywanych w zabiegach przedwschodowych polega na zapobieganiu znoszeniu kropel cieczy opryskowej w trakcie zabiegu i zmniejszeniu napięcia powierzchniowego, co ma odzwierciedlenie w równomierności pokrycia powierzchni gleby. Adiuwanty wpływają także na wydłużenie okresu, w którym środek ochrony roślin znajduje się w warstwie 0–5 cm, w której w głównej mierze kiełkują chwasty, co przyczynia się do zwiększenia czasu działania zaaplikowanego herbicydu.

Więcej o adiuwantach pisaliśmy tutaj:  Adiuwanty w ochronie roślin. Charakterystyka i dostępność na krajowym rynku

 

W przypadku adiuwantów aplikowanych w trakcie zabiegów powschodowych, ich rola polega na zmniejszeniu napięcia powierzchniowego kropel cieczy opryskowej, zwiększeniu pokrycia powierzchni chwastów przez aplikowane środki i ułatwieniu ich wnikania. Może to pozwolić na zmniejszenie dawek stosowanych herbicydów. Należy tu jednak pamiętać, że ilość środka ochrony roślin można zredukować jedynie, gdy zabieg wykonywany jest w czasie, kiedy chwasty są we wczesnych fazach rozwoju, a warunki atmosferyczne sprzyjają odpowiedniemu działaniu środka. Jeśli panuje niska temperatura, mała wilgotność powietrza, a chwasty są zaawansowane we wzroście, nie należy obniżać dawki herbicydu. Wykorzystanie adiuwanta w takich warunkach sprawi, że efektywność zastosowanego w pełnej dawce preparatu pozostanie na określonym poziomie.

Po ilu dniach od zabiegu herbicydowego, będzie widać efekt?

Należy pamiętać, że herbicydy do osiągnięcia pełni efektu chwastobójczego potrzebują pewnego czasu. Brak natychmiastowych objawów wizualnych nie powinien być wyznacznikiem do szybkiego wykonania zabiegu poprawkowego. Okres ten zależny jest od rodzaju aplikowanych substancji, np.

• w przypadku herbicydów z grupy syntetycznych auksyn – regulatorów wzrostu (HRAC 4, dawniej O), pełna skuteczność działania objawia się po 10–14 dniach,
• natomiast efekty działania inhibitorów ALS, tzw. sulfonylomoczników (HRAC 2, dawniej B) widać najlepiej po 2–3 tygodniach. W tym czasie przyhamowany jest wzrost chwastów oraz utrudnione osiągnięcie kolejnych faz rozwojowych.

W zabiegach powschodowych mamy tę przewagę, że znamy gatunki chwastów, które musimy zwalczyć. fot, Sierszeńska. 

Uwaga na przymrozki!

Decydując się na wykonanie zabiegu chwastobójczego, należy pamiętać, że zarejestrowane do stosowania w uprawie kukurydzy herbicydy są bezpieczne dla chronionej rośliny, jednak nie są dla niej obojętne. Podane w etykietach dawki oraz terminy stosowania preparatów są potwierdzone wieloma badaniami, które mają określić bezpieczeństwo stosowania środków względem roślin uprawnych. Niedostosowanie się do tych wytycznych może skutkować uszkodzeniami kukurydzy. Bywa, że nie są one widoczne, jednak przyczyniają się do obniżenia plonowania.

Decydując się na aplikację herbicydów, trzeba pamiętać także o roli warunków atmosferycznych. Środków chwastobójczych nie należy aplikować do 2–3 dni po przymrozkach, które naraziły roślinę uprawną na dodatkowy stres.

Problem odporności narasta - pamiętaj o rotacji herbicydów

W ostatnich latach obszar uprawy kukurydzy w naszym kraju znacznie się powiększył. W wielu gospodarstwach zaczęto uprawiać ją w monokulturze lub w bardzo krótkich rotacjach z innymi roślinami. Sprzyja to selekcji biotypów odpornych na herbicydy. Są to osobniki chwastów, które pomimo zastosowania herbicydu w odpowiedni sposób, w zalecanej dawce, są zdolne do przetrwania zabiegu i wydania nasion.

 W przypadku plantacji kukurydzy problem ten w coraz większej skali obserwowany jest w odniesieniu do chwastnicy jednostronnej oraz włośnic. Do głównych elementów strategii przeciwdziałania rozwojowi tego zjawiska należy rotacja herbicydów, a ściślej biorąc substancji czynnych o różnych mechanizmach działania. W pojedynczych zabiegach chwastobójczych warto również wykorzystywać mieszaniny kilku substancji.

Czytaj również: Krytyczne fazy rozwoju kukurydzy – jak w pełni wykorzystać jej potencjał?

Co na bylice w kukurydzy?

Niektóre gatunki chwastów w uprawie kukurydzy sprawiają duże problemy w kontekście ich zwalczania. Jednym z nich jest bylica pospolita, w przypadku której warto zastosować terbutyloazynę. W razie wystąpienia powoju polnego dobrym rozwiązaniem jest aplikacja mezotrionu, dikamby oraz florasulamu.

 Co na bodziszka i perz w kukurydzy?

Z kolei do walki z bodziszkiem drobnym warto wykorzystać takie substancje czynne, jak:

• sulkotrion,
• terbutyloazynę lub petoksamid.

Natomiast w razie wystąpienia rdestówki powojowatej sprawdza się m.in.

• bentazon,
• nikosulfuron oraz pendimetalina.

W razie wystąpienia przytulii czepnej można wykorzystać pirydat. Duże problemy może sprawić perz właściwy. Zwalczyć go można wykorzystując substancje czynne z grupy inhibitorów ALS oraz cykloksydym (tylko w przypadku odmian tolerancyjnych).

Pielniki do boju - metody niechemiczne odchwaszczania kukurydzy

Integrowana ochrona roślin oraz założenia tzw. Zielonego Ładu zakładają włączenie w strategię ochrony metod niechemicznych. Przy zwalczaniu chwastów coraz popularniejszym rozwiązaniem stają się pielniki. Nie są to jednak obecnie maszyny znane sprzed kilkudziesięciu lat, które odeszły dawno w zapomnienie. Producenci pielników oferują nowoczesne rozwiązania, które efektywnie i szybko pozwalają na ochronę plantacji przed chwastami. Wykorzystywana w coraz szerszej skali technologia GPS również ma tu zastosowanie.

Należy jednak pamiętać, że korzystając z pielników nie powinno się czekać do osiągnięcia przez chwasty zaawansowanych faz rozwojowych – utrudnia to pracę maszyn, a co najważniejsze – zmniejsza skuteczność ich działania.

Odchwaszczanie mechaniczne jest pewną alternatywą w kukurydzy uprawianej w szerokich rzędach. fot. agrarfoto.

Obecność chwastów w uprawie kukurydzy może przyczynić się do znacznego obniżenia plonowania rośliny uprawnej. Istnieje wiele wariantów ich zwalczania, strategię należy dobrać do sytuacji na danej plantacji, ponieważ warunki na różnych polach i w odmiennych sezonach mogą znacznie się różnić.

Przykładowe substancje i herbicydy zarejestrowane w uprawie kukurydzy

 dr hab. Łukasz Sobiech dr Monika Grzanka UP w Poznaniu