Dlaczego tak trudno wyeliminować PRRS ze stada?

Do kontroli zespołu rozrodczo-oddechowego i ograniczenia skutków jego występowania konieczne jest dobre zarządzanie stadem. Wciąż też pracuje się nad zwiększeniem skuteczności szczepionek, gdyż wirus bardzo szybko się zmienia. Również objawy kliniczne ulegają na przestrzeni lat ciągłym zmianom, a PRRS oprócz formy klinicznej występuje w chlewniach w postaci podklinicznej (subklinicznej) lub bezobjawowej. Przebieg schorzenia uzależniony jest od zjadliwości wirusa, który może przenosić się wraz ze śliną, wydzieliną z jamy nosowej, moczem, nasieniem, kałem oraz siarą czy mlekiem. Pośrednio świnie mogą zakażać się poprzez zanieczyszczone przedmioty, narzędzia, igły, buty, odzież oraz drogą powietrzną.

U loch oraz knurów występuje rozrodcza forma tej choroby, u warchlaków oraz tuczników główne objawy dotyczą układu oddechowego. Przy czym postać oddechowa jest znacznie częstsza niż postać z zaburzeniami w rozrodzie. Mimo szczepień profilaktycznych i przechorowań zdarza się, że schorzenie dotyka po raz drugi te same zwierzęta, co związane jest z pojawianiem się coraz to nowych, bardziej zjadliwych szczepów wirusa. Wirus PRRS zmniejsza sprawność układu odpornościowego i może nie tylko przetrwać w organizmie, ale jeszcze się namnażać. Stąd występowanie tak wielu zakażeń wtórnych i problemów klinicznych na skutek zakażenia.

• Dania opracowała krajowy plan kontroli PRRS, żeby zmniejszyć liczbę gospodarstw dodatnich, a w dłuższej perspektywie całkowicie wyeliminować chorobę. Do tej pory zgłaszanie statusu PRRS było dobrowolne, a teraz raportowanie będzie obowiązkowe

Jaki plan na zwalczenie wirusa PRRS mają Duńczycy?

Zespół rozrodczo-oddechowy występuje niemal we wszystkich krajach charakteryzujących się intensywną produkcją trzody chlewnej. W niektórych wykryto zakażenie ponad 90% ferm. Mimo że lekarze weterynarii opracowali wiele strategii kontroli i eliminacji choroby ze stad świń, ryzyko ponownej infekcji pozostaje wysokie, nawet przy stosowaniu najlepszych metod zarządzania i bioasekuracji. Przestrzeganie zasad jest jednak absolutnie niezbędne i umożliwia odsadzanie prosiąt wolnych od wirusa PRRS, co daje podstawy do przyszłej eliminacji drobnoustroju.

Kilka tygodni temu pisaliśmy, że na Węgrzech po prawie 8 latach realizacji programu uwalniania kraju od tej choroby udało się to w większości stad. Teraz walkę z zespołem rozrodczo-oddechowym świń zamierza podjąć Dania. Jak informuje portal 3trzy3, koncern mięsny Danish Crown, który ubija około 70% wszystkich świń w tym kraju, postanowił nawet wprowadzić potrącenia w wysokości 0,20 DKK/kg (0,027 euro) przez pierwszych 17 tygodni, kiedy stado jest zakażone wirusem PRRS, a następnie potrącenie będzie stopniowo wzrastać. Ma to być motywacją dla producentów tuczników do wyeliminowania wirusa ze stad. Najczęstszą drogą przenoszenia PRRS jest handel zakażonymi świniami oraz rozprzestrzenianie się lokalne, co w ostatnich latach spowodowało wzrost liczby dodatnich stad świń w Danii. Ryzyko ponownego zakażenia w wyniku rozprzestrzenienia się wirusa z sąsiedniego stada może być wysokie na obszarach o dużym zagęszczeniu produkcji trzody chlewnej.

Programy zwalczania PRRS mogą być trudne i wymagają koordynacji oraz dobrej komunikacji między lekarzami weterynarii a producentami trzody chlewnej. W Danii prawie połowa producentów dobro­wolnie deklaruje status pod kątem PRRS w stadzie w duńskim systemie zdrowotnym SPF, który opiera się na monitorowaniu przeciwciał przeciwko PRRS (tabela). Status zdrowotny świń jest brany pod uwagę w przypadku handlu i transportu między stadami.

Źródło: portal 3trzy3

Zgłoszenie statusu serologicznego stada świń nie jest już w Danii dobrowolne

Jak informuje portal 3trzy3, Duński Urząd ds. Weterynarii i Żywności we współpracy z Duńską Radą ds. Rolnictwa i Żywności oraz organizacjami branżowymi zrzeszającymi duńskie spółdzielnie i rzeźnie opracował strategię, której celem jest zwiększenie do 2025 roku liczby stad uznanych za ujemne pod względem PRRS. Ma być to osiągnięte poprzez ukierunkowane zarządzanie i zachęty do zwiększania liczby tuczarni wolnych od tego wirusa. To z kolei zwiększy popyt na prosięta wolne od PRRS i będzie stanowiło powód do eliminacji choroby ze stad loch.

Dobrowolne deklaracje na temat statusu serologicznego stad zmienią się na obowiązkowe na mocy rozporządzenia wykonawczego i będą udostępniane na bieżąco za pośrednictwem publicznej bazy danych. Oznacza to, że producenci świń i lekarze weterynarii uzyskają dostęp do informacji na temat regionalnego i krajowego występowania wirusa PRRS, co umożliwi im podejmowanie odpowiednich działań. Obowiązkowe zgłoszenie dotyczyć będzie wszystkich stad w Danii, w których znajduje się więcej niż 10 macior lub łącznie więcej niż 100 zwierząt.

Jak wyeliminować wirusa PRRS ze swojego stada?

Pierwszym i najważniejszym warunkiem, który powinien stanowić początek programu kontroli PRRS, jest przerwanie krążenia wirusa w stadzie podstawowym. Profilaktyka ogólna w stadach wolnych od choroby polega przede wszystkim na ochronie przed wprowadzeniem świń zainfekowanych. Zwierzęta zarodowe muszą pochodzić wyłącznie ze stad wolnych od tej choroby, w których prowadzone są regularne badania monitoringowe. Mimo tego świnie włączane do stada powinny być zbadane sero­logicznie w kierunku obecności przeciwciał dla wirusa. Najczęściej siewcami są warchlaki między 7. a 9. tygodniem życia.

Również lochy po przechorowaniu wcześniejszego zakażenia mogą być wrażliwe na infekcję odmiennym antygenowo szczepem wirusa. Wśród powszechnie stosowanych metod walki z chorobą na równym poziomie ważne są organizacja produkcji, jak i szczepienia. Przy czym nie istnieje jeden uniwersalny program szczepień, a tworzenie się odporności poszczepiennej jest procesem długotrwałym. Program szczepień powinien być każdorazowo dostosowany do potrzeb danego stada.

Dominika Stancelewska
Zdjęcia: Dominika Stancelewska