- Dlaczego czyszczenie pomieszczeń inwentarskich jest ważne?
- Jakie etapy powinno obejmować właściwie przeprowadzone czyszczenie pomieszczeń dla świń?
- Co jest warunkiem skutecznej dezynfekcji?
Czyszczenie i dezynfekcja pomieszczeń dla świń mogą wydawać się uciążliwym obowiązkiem, są jednak konieczne, aby utrzymać optymalną zdrowotność zwierząt. Ograniczają ilość niebezpiecznych zarazków w środowisku do poziomu, który nie wpływa szkodliwie na produkcyjność i zdrowie świń. Celem działania całego systemu oczyszczania i odkażania jest także niedopuszczenie do przeniesienia się zakażenia z jednego cyklu produkcyjnego na drugi.
Gruntowną dezynfekcję chlewni można przeprowadzić tylko przy stosowaniu zasady utrzymania zwierząt „całe pomieszczenie puste – całe pomieszczenie pełne”. Odkażanie takie jest przeprowadzane po zakończeniu każdego cyklu produkcyjnego. Przenoszenie się choroby z jednej grupy technologicznej na inną następuje głównie poprzez system pojenia, zadawania paszy, przez same zwierzęta, ludzi, gryzonie, muchy, psy i koty, a także sprzęt, paszę i wodę. Dlatego ważne jest czyszczenie pomieszczeń dla warchlaków i tuczników po każdorazowym opróżnieniu kojców. Również kojce porodowe powinny być regularnie odkażane.
Pierwszy etap - oczyszczanie mechaniczne
Czynności należy przeprowadzać bezpośrednio po wyprowadzeniu wszystkich zwierząt z pomieszczenia, gdyż wszelkie zabrudzenia są jeszcze wilgotne i łatwiej je usunąć. Warunkiem skutecznej dezynfekcji jest wcześniejsze uprzątnięcie wszystkich zanieczyszczeń organicznych. Brud, kurz, resztki kału zawierają ogromne ilości drobnoustrojów, które mogą być przyczyną chorób w stadzie. Poza tym obecność substancji organicznej osłabia działanie środków odkażających. Nagromadzony i zaschnięty brud należy zeskrobać, a kurz usunąć – odkurzyć wszystkie szpary i pęknięcia w ścianach i suficie.
Niemożliwe jest wykonanie prawidłowej dezynfekcji bez oczyszczenia kanałów. Bardzo ważne jest więc usunięcie gnojowicy. Istotną rzeczą jest wyniesienie sprzętu ruchomego, ewentualne zdemontowanie koryt, karmników czy automatów paszowych oraz usunięcie obornika, brudnej ściółki i resztek paszy. Mycie i dezynfekcja dotyczą także sprzętu i urządzeń, przy czym ważne jest dokładne przeprowadzenie tego procesu, by nie pozostawiać, na przykład, nieodkurzonych wentylatorów, z których cały brud opadnie później na wymyte powierzchnie.
Drugi etap - zmiękczanie zabrudzeń
Po oczyszczeniu mechanicznym całe pomieszczenie należy umyć. Wcześniej jednak wszystkie powierzchnie powinny zostać namoczone i pozostawione na kilka godzin. Pozwala to łatwiej i szybciej usunąć brud podczas mycia właściwego i ograniczyć zużycie wody. Najlepiej delikatnie rozpylić wodę, aby dotarła do wszystkich zakamarków. Ważne, aby nie była uruchomiona wówczas ani wentylacja, ani ogrzewanie, gdyż woda szybko wyschnie. Najlepsze efekty uzyskuje się, jeśli namaczanie powtórzy się kilkakrotnie.
Trzeci etap - mycie pod ciśnieniem
Kiedy powierzchnie w chlewni są dobrze namoczone, można przejść do kolejnego etapu, jakim jest dokładne umycie pomieszczenia, najlepiej wodą pod ciśnieniem z dodatkiem detergentów, które zmniejszają napięcie powierzchniowe wody lub pH, przez co znacznie ułatwiają usuwanie materii organicznej. Użycie maszyn czyszczących pozwala zwiększyć efektywność mycia ścian, posadzek, powierzchni mokrych, a także takich przedmiotów, jak szafki pracownicze na odzież i buty.
Do mycia mogą być wykorzystywane urządzenia na ciepłą lub zimną wodę. Ciepła woda rozpuszcza zanieczyszczenia łatwiej niż zimna, szczególnie jeśli są bardzo tłuste. Niestety wytwarza się wówczas dużo pary. Tego problemu nie ma przy myciu zimną wodą, ale urządzenia na zimną wodę powinny pracować z nieco wyższym ciśnieniem. Należy uważać, aby brud został spłukany, a nie wzbity w powietrze, gdyż później z powrotem osadzi się na czyszczonych powierzchniach.
Mycie chlewni to etap najbardziej czasochłonny i pracochłonny, ale jeżeli jest wykonane solidnie, eliminuje ponad 99% mikroorganizmów z czyszczonych powierzchni. Mycie należy rozpocząć od górnych ścian w kierunku podłogi. Ściany zanieczyszczone w trakcie mycia podłogi należy ponownie spłukać.
Po dokładnym umyciu należy pozostawić budynek do wyschnięcia. Włączona wentylacja i zwiększony przepływ powietrza pozwolą szybciej obeschnąć umytym powierzchniom. Dopiero wtedy można przejść do dezynfekcji.
Dezynfekcja - tylko po wyschnięciu
Dezynfekcja ma na celu zabicie tych drobnoustrojów, które wciąż się utrzymują po przeprowadzeniu dwóch pierwszych etapów. Preparaty dezynfekcyjne powinny charakteryzować się szybkim działaniem przeciwko wirusom, bakteriom i grzybom. Muszą być skuteczne w małych stężeniach, ponadto nietoksyczne i niekorozyjne.
Przed odkażaniem chlewnia musi być naprawdę czysta (także w narożnikach i między szczelinami), sucha i ogrzana, bowiem na wilgotnych powierzchniach roztwór środka odkażającego za mocno się rozcieńczy. Ważne, aby przestrzegać koncentracji i temperatury używanego środka oraz czasu jego działania. Istotna jest także temperatura pomieszczenia, gdyż niektóre preparaty nie działają w niskich temperaturach lub należy wówczas zwiększyć ich stężenie.
Ważnym elementem jest przepłukanie i zdezynfekowanie całego systemu rozprowadzania wody pitnej. Jeżeli tylko jest to możliwe, należy wymontować, a następnie umyć i przepłukać w płynie dezynfekcyjnym także wszystkie poidła. Po dezynfekcji pomieszczeń należy ponownie umieścić w chlewni całe wyposażenie ruchome, a następnie poprzez zamgławianie płynem dezynfekcyjnym dokonać końcowej dezynfekcji całego pomieszczenia, w tym miejsc trudno dostępnych. Zdezynfekowane pomieszczenie powinno całkowicie wyschnąć przed jego ponownym zasiedleniem. Najlepiej, jeśli trwa to od 48 do 72 godzin.
Nie można zapominać o przeprowadzaniu regularnie deratyzacji i takim uszczelnieniu budynków, aby nie przedostawały się do nich gryzonie.
Podstawowe zasady przeprowadzenia poprawnej dezynfekcji muszą obejmować:
- sprzątanie mechaniczne na sucho wszystkich organicznych pozostałości w kojcach, na ścianach, oknach i suficie,
- umycie ciepłą wodą powierzchni oraz sprzętu (karmniki, poidła, przegrody),
- dezynfekcję środkami biologicznie czynnymi na mokro oraz ewentualnie dezynfekcję na sucho (proszki chłonące wilgoć).
Zwalczanie much jako element higieny
Mycie i czyszczenie chlewni powinno obejmować także
usunięcie much, które mogą przenosić wiele groźnych patogenów, w tym wirusa afrykańskiego pomoru świń, stanowiąc zagrożenie dla bioasekuracji gospodarstwa. W zapobieganiu inwazji much bardzo pomocne jest usuwanie gnojowicy, aby zapobiec rozwojowi larw. Postacie rozwojowe much zabijane są przez
środki larwobójcze. Zaleca się równoczesne stosowanie zarówno preparatów działających na larwy, jak i środków bójczych w stosunku do osobników dorosłych (w pełni rozwiniętych), ponieważ wówczas osiąga się najlepsze rezultaty. Należy pamiętać, że postacie dorosłe stanowią tylko 20% populacji much w chlewni.
Pułapki na muchy oraz specjalne lampy pomagają je zwabić i wyłapać. Istnieje też kilka gatunków pasożytniczych błonkówek, które mogą być wykorzystywane do zwalczania much.
W wielu przypadkach muchy są zwalczane dopiero, kiedy ich populacja staje się na tyle duża, że stanowią czynnik drażniący ludzi.
Należy robić wszystko, by nie dopuścić do takiego stanu rzeczy i działać znacznie wcześniej.
- Warunkiem skutecznej dezynfekcji jest przede wszystkim wstępne mechaniczne usunięcie wszystkich zanieczyszczeń organicznych, które zawierają ogromne ilości drobnoustrojów
Dominika Stancelewska
Zdjęcie: Archiwum TPR