W marcu można wysiać wężymord. Co to za warzywo?
Skorzonera, zwana wężymordem, a czasem czarnym korzonkiem, jest smacznym warzywem o wartościowych korzeniach. Podobnie jak cykoria i sałata głowiasta, jest rośliną z rodziny złożonych. Tworzy długi, cylindryczny korzeń o brązowoczarnej lub ciemnobrązowej skórce, dorastający w sprzyjających warunkach do 30 cm długości i 3 cm średnicy. Jest bardzo delikatna w smaku, lekkostrawna i wyjątkowo zdrowa dzięki dużej zawartości soli mineralnych.
Jakie wymagania glebowe ma skorzonera?
Do właściwego rozwoju korzeni potrzebuje długiego okresu wegetacyjnego i dlatego rejony Polski o późnej wiośnie i wczesnej jesieni zdają się nieprzydatne, choć w czasie zmieniających się warunków klimatycznych można zaryzykować. Jednak najlepsze pod jej uprawę są tereny charakteryzujące się ciepłą wiosną, chłodnym latem i późną zimą. Warto także zadbać o właściwe przygotowanie stanowiska, które musi być pulchne i głęboko uprawione. W przeciwnym razie korzenie będą się rozwidlać albo wystąpią inne wady obniżające ich jakość.
Najlepsze są gleby próchniczne, piaszczysto-gliniaste, przewiewne i niepodmokłe. Ważne, by nie uprawiać skorzonery po marchwi, selerze, pomidorze, szpinaku ani po warzywach kapustnych. Najlepsze stanowisko jest po porach, ogórku, cebuli i fasoli. Wężymord nie znosi świeżego obornika, dlatego wskazana jest uprawa w drugim roku po jego zastosowaniu. Potrzebuje jednak gleby o dużej zawartości próchnicy i dobrze rośnie po uprawach wysoko nawożonych obornikiem. Wskazany jest odczyn gleby raczej obojętny lub zasadowy, ale roślina jest jednocześnie wrażliwa na wapń, a więc wapnowanie należy przeprowadzić pod rośliny poprzedzające jej uprawę.
Nasiona wężymordu dobrze kiełkuje tylko w pierwszym roku
Nasiona skorzonery wysiewamy jak najwcześniej. Jeśli warunki atmosferyczne pozwolą, powinno się ją wysiewać pod koniec lutego, ewentualnie w pierwszej połowie marca – graniczny termin do końca miesiąca. Jeśli opóźnimy siew, nie spodziewajmy się zadowalających zbiorów, ponieważ korzenie wówczas będą słabe.
Nasiona wężymordu dobrze kiełkują tylko w pierwszym roku, w następnych latach z kiełkowaniem jest coraz słabiej. Zakupu nasion trzeba więc dokonywać co roku, by uniknąć niespodzianek. Po wyrównaniu powierzchni zagonka wyznaczamy rzędy co 30 cm, w których umieścimy pojedyncze nasiona w odstępach 2–3 cm i na takiej samej głębokości. W zależności od pogody, od chwili wysiewu do wzejścia mija około 2–3 tygodni, dlatego czasem stosuje się wysiew roślin wcześniej kiełkujących, np. rzodkiewki, które wyznaczają rzędy.
Po wzejściu wężymordów rośliny przerywamy, zostawiając te najsilniejsze w odstępach co 5–6 cm. Po wykiełkowaniu roślin wyznacznikowych należy spulchniać międzyrzędzia i usuwać chwasty, na które skorzonera, która ma bardzo powolny wzrost początkowy, jest bardzo wrażliwa. Równie ważne jest utrzymywanie stałej wilgotności, szczególnie w miesiącach letnich.
Do zbioru korzeni przystępujemy w październiku, a że jest to roślina odporna na mrozy, możemy wydobywać korzenie również zimą, ale podczas zbioru pogoda musi być sucha, a gleba niezbyt wilgotna. W żadnym wypadku nie można uszkodzić korzeni podczas zbioru. Warto zastosować technikę, by z jednej strony rzędu roślin wykopać rowek na głębokość korzeni, z drugiej zaś podważyć rośliny tak, by można je było zepchnąć do rowka.
- W Polsce skorzonerę zaczęto uprawiać na przełomie XVI i XVII wieku
Artykuł ukazał się w Tygodniku Poradniku Rolniczym 9/2023 na str. 69. Jeśli chcesz czytać więcej podobnych artykułów, już dziś wykup dostęp do wszystkich treści na TPR: Zamów prenumeratę.
Małgorzata Wyrzykowska
– dziennikarka "Tygodnika Poradnika Rolniczego"
Najważniejsze tematy