Dlaczego choroby i szkodniki atakują nasz ogród?

Nie da się przewidzieć z jakimi problemami możemy się mierzyć w nadchodzącym już za dwa miesiące sezonie w ogrodzie, jednak warto poznać wcześniej co nas moze czekać. Zwłaszcza jeżeli dopiero rozpoczynamy przygodę z ogrodem.

Praktycznie każda roślina może zachorować lub zostać zaatakowana przez szkodniki, tym bardziej, że dzieje się to zazwyczaj niespodziewanie. Zdarza się, że potencjalne szkodniki i choroby przez jakiś czas bywają trudne do zauważenia. Atakują, kiedy natrafią na odpowiednie warunki, przystępują do zmasowanego ataku. Wtedy ich rozwój i działanie są bardzo szybkie, a wrażliwe rośliny ogrodowe marnieją w oczach.

Co sprzyja chorobom i szkodnikom roślin?

Przede wszystkim:

• warunki pogodowe (np. suche i ciepłe lato to raj dla szkodników, a słaba zima, mokra i ciepła wiosna to świetne warunki do rozwoju wielu chorób),
• osłabienie rośliny (np. w wyniku niewłaściwych warunków, zaniedbań lub uszkodzeń podczas cięcia lub działalności szkodników).

Chociaż na pogodę nie mamy wpływu, to dzięki właściwej pielęgnacji oraz postępowaniu zgodnie z wymaganiami roślin możemy zapewnić im optymalne warunki do wzrostu.

Szkodniki stanowiące zagrożenie dla naszych ogrodów

• Ślimaki – zjadają liście i kwiaty wielu roślin. W ciągu dnia ukrywają się pod liśćmi, a żerują po zachodzie słońca, najczęściej między 21 a 1 w nocy. Wydłużeniu żeru ślimaków sprzyja chłodna temperatura i deszczowe dni. Charakterystyczne objawy żerowania ślimaków to m.in. ponadgryzane liście i kwiaty oraz ślady śluzu na liściach.

• Zmienniki – pluskwiaki z rodzaju Lygus, które atakują najmłodsze tkanki liści i pędów, wysysając soki za pomocą aparatu gębowego kłująco-ssącego. Zaatakowane części roslin często opadają i usychają. Najczęstsze objawy żerowania zmienników to m.in. podziurawione młode liście z widocznymi charakterystycznymi plamkami. Owady te lubią przebywać na liściach i wygrzewać się w słońcu. To dobry moment na ich ręczne zbieranie. Jeśli nie przyniesie to rezultatu, warto sięgnąć po bardziej specjalistyczne środki, takie jak chociażby insektycyd lub inne opryski.

• Gąsienice motyli - np. piędzika przedzimka, niestrzępa głogowca, kuprówki nadrzewki. Zjadają głównie liście drzew owocowych, ale nie tylko. Faza zielonego pąka to najlepszy okres ich zwlaczania, najlepiej za pomocą oprysków.
• Przędziorki - maleńkie pajęczaki (nie pająki!), które należą do roślinożernych roztoczy (Acari), rozmnażają się kilkakrotnie w ciągu roku i wysysają soki z liści i pędów wielu gatunków roślin sadowniczych, powodując ich żółknięcie i brązowienie, a w konsekwencji zamieranie. Szkodniki te zwalcza się akarycydami. 
• Zwójkówki - w fazie gąsienicy zainteresowane są zjadaniem pąków liści i kwiatów. W drugiej połowie lata wytwarzają skrzydła i wgryzają się w owoce, drążąc w nich drobne dziurki wielkości do pół centymetra. W ich zwalczaniu stosujemy opryski, kiedy na drzewach są jeszcze zielone pąki.

• Mszyce - żerują na młodych liściach oraz szczytowych pędach roslin, żywiąc się sokami. Efektem tego jest zahamowanie wzrostu porażonych części rośliny i skręcanie się liści. Mszyce zwalczamy opryskami najlepiej zaraz po pojawieniu się pierwszych szkodników.

Choroby kwiatów ogrodowych i sposoby na ich ochronę

• Fuzarioza - powodowana przez grzyb Rhizoctonia solani. Powoduje brązowe, wodniste plamy pojawiające się przy podstawie pędu lub na liściach stykających się z podłożem. Rośliny obumierają, na powierzchni obumarłych tkanek oraz podłoża wystepuje jasnobrązowa grzybnia. Najczęściej atakuje: begonie, gazanie, lobelie, lwie paszcze, niecierpki. Zwalczanie niechemiczne poprzez użycie biopreparatów, naprzemiennie z fungicydami. Aby zapobiegać roznoszeniu się grzyba, chore rośliny należy usuwać z nasadzeń.
• Mączniak prawdziwy - kiedy na młodych liściach i pędach pojawia się biały, mączysty nalot grzybni, oznacza to, że rośliny dotknął mączniak prawdziwy. Grzyb ten atakuje różne rośliny kwitnące, np: astry, floksy, niecierpki, lobelie, lwie paszcze. Rośliny należy podlewać przeznaczonymi do jego zwlaczania fungicydami i naprzemiennie biopreparatami, bezpośrednio do podłoża, tak aby ich nie zwilżać. Porażone rośliny należy opryskiwać 2-3 krotnie co 10 dni.
• Mączniak rzekomy - choroba powodowana przez grzyby z rodzaju Bremia sp., Peronospora sp. Objawem są owalne, chlorotyczne lub żółte plamy (przechodzące w barwę czerwonobrązową) i nalot grzybiczy na dolnej części liści. Zaatakowane liście z czasem obumierają. Choroba często spotykana na takich roślinach jak: bratek ogrodowy, floks, groszek pachnący, lewkonia, lwia paszcza. Aby zwalczyć mączniaka nie należy zwilżać roślin podczas podlewania, na noc rośliny nie mogą pozostać w stanie zwilżenia. Stosujemy biopreparaty naprzemiennie z fungicydami. Porażone rośliny opryskujemy 2-3 krotnie co 7 do 10 dni.
• Rdza - choroba powodowana przez grzyby z rodzaju Puccinia spp., Uromyces spp. Choroba ta atakuje latem, a na liściach pojawiają sie liczne, okrągłe plamy barwy żółtej. Po spodniej stronie liści pojawiają się pomarańczowe bądź brązowe skupienia zarodnikowania grzyba. Porażone liście obumierają. Atakuje takie rośliny jak: bratki, goździki, lwie paszcze, malwa ogrodowa, stokrotki. W zwalczaniu rdzy pomaga wietrzenie i większe odstępy między roślinami. Silnie porażone rośliny należy usunąć, na pozostałe stosować biopreparaty, naprzemiennie z fungicydami. Rośliny należy opryskiwać 2-3 krotnie co 14 dni.

To tylko kilka przykładów szkodników i chorób z jakimi możemy się zetknąć w naszych ogrodach. Jest ich znacznie więcej. Żeby wiedzieć z czym się możemy zmierzyć, warto wcześniej poznać potencjalne zagrożenia.

Oprac. Natalia Marciniak-Musiał

Zdjęcie: Pixabay