Z artykułu dowiesz się
Po ostatnich przerażających spadkach cen, gdy wszyscy uczestnicy są jeszcze jakby w szoku, że rzepak zleciał poniżej 400 euro, wydaje się, ze nic gorszego nie może się już wydarzyć. Jednak posiadając rzepak warto liczyć się z jeszcze jednym ryzykiem, jakim jest okresowy brak możliwości sprzedaży.
W zasadzie już od dłuższego czasu spadki rzepakowych notowań mają charakter ciągły, więc przekroczenie granicy 400 euro, jakie miało miejsce w tym tygodniu ma jedynie dla rynku znaczeni psychologiczne tym tygodniu rzepak kolejnymi spadkami reagował na pomyślne dane dotyczące zbiorów oleistych w nadchodzącym sezonie wynikające z raportu USDA.
Okazuje się bowiem, że zbiory wszystkich nasion oleistych w sezonie 2023/24 będą o 44 mln ton większe od aktualnego roku gospodarczego i wyniosą 671,23 mln t łącznie. Z czego oczywiście zdecydowanie największą cześć stanowić będzie soja, której zbiory wzrosną ponad 10% w skali rocznej i wyniosą 410,59 mln t. Drugi ze zbiorami 87 mln t, a więc podobnie jak w obecnym sezonie jest rzepak, a tradycyjnie już trzecie miejsce ma słonecznik, którego zbiory wzrastając o 2,7 mln t wyniosą 54,32 mln t. Zaraz za podium są nieuprawiane u nas orzeszki ziemne, których światowe zbiory mają wzrosnąć o 1 mln t do 50,4 mln t. Nasion bawełny na całym świecie zbierze się podobne jak w obecnym roku ilości, a będzie to 42,3 mln t. Palma choć ważna, to jednak jest już mniejsza ilość choć jej produkcja w nowym sezonie wynosić dalej będzie 20,5 mln t
Dla bilansu oleistych ważne są pozostałe dane. Okazuje się, ze przy rosnącej podaży handel międzynarodowy się nie zwiększy, bo eksport wyniesie stabilne 200 mln t. Wzrośnie natomiast przerób, a co za tym idzie spożycie i w tym segmencie mamy do czynienia ze wzrostem o 21 mln t, z czego największe wzrosty przetwórstwa stanowić będzie oczywiście soja z 313,3 do 332,2 mln t i rzepak z prawie 80 do 81 mln t.
Pomimo wzrostów przerobu zebrane w nadchodzącym sezonie ilości oleistych będą tak duże, że ich globalne zapasy na koniec sezonu wzrosną o 21 mln t. I niemal cały ten wzrost światowych zasobów nasion oleistych przypadnie na soję.
Nic dziwnego, że tak dodatni bilans rynek giełdowy musiał najpierw poznać, a potem skonsumował spadkami.
Już w środę rzepak na Matifie postraszył spadkiem notowań poniżej 400 €/t i choć w czwartek w połowie dnia giełda lekko się odbija, to i tak notowania oscylują w tych granicach. Rzepak na kontraktach sierpniowych w czwartek (18.05.2023 r.) po odbiciu od dna jest wyceniany na 403,50 €/t.
Powoduje to drastyczne obniżki cen w skupach, bo handlowcy za rzepak płacą 1450–1830 zł/t. Ci oferujący wyższe ceny zawsze jednak podkreślają, że ostateczne uzgodnienia zależą od indywidualnych negocjacji. Czy te ceny 1450 zł/t to przesada, a może są one wręcz prorocze, bo kto wie jak to mocno jeszcze poleci i jakie będą ceny w żniwa przy naporze starego rzepaku i surowca napływającego na południe kraju z wczesnych zbiorów w Rumunii? Wszak długo ceny 1750 u krajowej spółki skupowej pozostawały nierynkowo niskimi, a dziś byłyby niemal najwyższymi. Handlowcy długo magazynujący towar czasem muszą zapobiegać własnym wpadkom, niż leczyć rynek z jego bolączek.
Bardziej wyrównane są oferty u przetwórców rzepaku, ale ci z kolei często kwotują rzepak z dostawami na czerwiec, jednocześnie ostrzegając, że niedługo i te zakupy skończą, bo planują coroczne stójki przeglądowe i konserwacyjne.
– Kupuję jeszcze na okres do 16 czerwca, potem stajemy i wracamy w lipcu – mówi przedstawiciel przetwórcy. Te słowa potwierdzają się także w rozmowach z innym producentem oleju. – Kupię jeszcze jakieś kilka tysięcy i zamykam sklepik, bo stajemy – mówi inny zaopatrzeniowiec.
Nie u wszystkich polityka przeglądów jest podobna, niektórzy wolą do końca wykorzystać potencjał jaki oferuje ilość surowca pojawiająca się na rynku do samego końca sezonu, jak nigdy dotąd. – My ze stójką zaczekamy, pracujemy cały czerwiec, a krótka przerwę zrobimy na początku lipca – dowiaduję się od jeszcze innego przedstawiciela krajowej olejarni.
Zakłady tłuszczowe rzepak na warunkach krajowych kupują obecnie po:
Ceny wyjściowe na kontraktach z dopłatami za zaolejenie są o ok. 30 zł niższe.
Rzepak na nowe zbiory jest kontraktowany po 1745 zł/t, ale chętnych do sprzedaży na takie umowy brak.
Uwaga! Publikowane ceny należy traktować jako aktualne 18.05.2023 r. na godz. 14.
Juliusz Urban Fot. firmowe
dr Juliusz Urban
ekspert ds. rynku zbóż top agrar Polska, doktor agronomii UP i absolwent MBA UE we Wrocławiu, wiele lat zarządzał skupem u dużego dystrybutora, był prezesem firmy przetwórstwa rzepaku, miał także własną firmę brokerską.
Najważniejsze tematy
