Rynek rzepaku: jest co tłoczyć, rośnie przerób
Do wysokich prognoz zbiorów rzepaku w UE już się przyzwyczailiśmy, warto się jednak zastanowić, jak rosnący przerób rzepaku wpłynie na ceny. A co się dzieje w oleistych na bliskich nam rynkach wschodnich?
Ukraina i Rosja silne rzepakiem
Na Ukrainie według stanu na 24 listopada 2022 r. zbiory słonecznika przeprowadzono z powierzchni 4,5 mln ha (96%) i zebrano 9,8 mln t. Soję skoszono z 1,5 mln ha (97%) a zbiór wyniósł 3,6 mln t, natomiast 1,1 mln ha rzepaku skoszono w 100% i zebrano 3,2 mln t, przy średnim plonie 28,9 dt/ha. Ukraina powoli kończy eksport rzepaku i wysłała już 2,5 mln t z prognozowanych 2,6-2,8 mln t.
W Rosji według Ministerstwa Rolnictwa na dzień 24 listopada br. rzepak wymłócono z 2,2 mln ha (o 0,6 ml ha więcej niż przed rokiem), z tego areału zebrano 4,7 mln t (3 mln t w 2021 r.), średni plon wyniósł 20,9 dt/ha (+14% r/r).
Według wcześniejszej prognozy IKAR, w tym roku zbiory wszystkich roślin oleistych w Rosji przekroczą 28,5 mln t, wobec 24,843 mln t w 2021 r. Zbiory słonecznika wyniosą 16,35 mln t (w 2021 roku - 15,65 mln t). Zbiory soi w tym sezonie mają wynieść 5,93 mln t, rzepaku– 4,51 mln t, a lnu 1,8 mln t.
Większy import rośnie przerób
Według stanu na 27 listopada kraje UE zwiększyły import rzepaku o 40% w porównaniu z poprzednim sezonem z 2,1 do 2,94 mln ton, z czego 67,6% pochodziło z Ukrainy, 24,4% z Australii i tylko 3,7% z Kanady, ponieważ kanadyjski rzepak jest droższy niż ukraiński i australijski rzepak.
Według kanadyjskiego urzędu statystycznego przetwórstwo rzepaku w Kanadzie wyniosło w październiku br. 885 tys. t, w porównaniu z 794 tys. t w poprzednim miesiącu i 876 tys. t w październiku 2021 r. a produkcja oleju rzepakowego wyniosła 367 tys. t (vs. 360 tys. t w X.2021 r.).
Według Fediol, europejskiej organizacji przetwórców oleju, kraje UE przetworzyły w październiku 1,6 miliona ton rzepaku, co jest najwyższą wartością od października 2016 r. Bieżąca produkcja przekracza także o 4% wielkość przerobu z października 2021 r. Europejscy olejowcy aktywnie kupują lokalny rzepak, choć rolnicy wstrzymują sprzedaż w oczekiwaniu na wzrost cen do poziomu z wiosny 2022 r. Co zdaniem analityków raczej nie będzie miało miejsca.
W Polsce PSPO tegoroczny przerób szacuje na poziomie podobnym albo wyższym od roku ubiegłego. – W Polsce przetwórstwo od pewnego czasu jest stabilne, ubiegły rok zamknął się przerobem 3,28 ml t. Obecnie za pierwsze półrocze 2022 r. przerób wyniósł 1,58 mln t, trzecie kwartał zamykamy 805 tys. t, co łącznie daje 2,38 mln t, więc dojdziemy pewnie do podobnych wyników jak te za ubiegły rok kalendarzowy– mówił na VII Forum Rolników I agrobiznesu Adam Stępień dyrektor PSPO.
– Póki są biopaliwa, to Polscy rolnicy nie muszą się obawiać o zbyt rzepaku– dodawał dyrektor PSPO w dyskusji na Sesji Organizacja i Zarządzanie.
Ceny nie chcą rosnąć
Zbyt będzie, ale ceny to całkiem inna sprawa. Na Matifie w tym tygodniu w notowaniach rzepaku jak „kopiuj–wklej”, w porównaniu do poprzedniego, mieliśmy odbicie w rejony 600 euro/t. W czwartek (1.12.2022 r.) rzepak dołuje i na zamknięciu giełdy, na paryskiej giełdzie lutowe kontrakty są po 585,5 euro/t, a więc tylko o 1 euro niżej niż przed tygodniem.
W krajowych skupach jednak ceny spadły średnio o 60 zł/t, a rzepak kosztuje 2500–2720 zł/t.
Zakłady tłuszczowe ceny nawet podniosły o 30–50 zł/t, w czwartek na warunkach krajowych proponują:
· ZT Kruszwica – 2775 zł/t
Brzeg – 2775 zł/t
· ADM Szamotuły – 2760 zł/t
Czernin – 2760 zł/t
· Komagra Tychy – 2635 zł/t
Kosów Lacki – 2685 zł/t
· Viterra Bodaczów – 2742 zł/t
· Bestoil Lasocice – 2700 zł/t
· Agrolok Osiek – 2740 zł/t
Ceny wyjściowe na kontraktach z dopłatami za zaolejenie są o ok. 45 zł niższe.
Uwaga! Publikowane ceny należy traktować jako aktualne 01.12.2022 r. na godz. 14.
Najnowszy komentarz naszego eksperta przeczytasz tutaj!
Juliusz Urban Fot. firmowe
dr Juliusz Urban
ekspert ds. rynku zbóż top agrar Polska, doktor agronomii UP i absolwent MBA UE we Wrocławiu, wiele lat zarządzał skupem u dużego dystrybutora, był prezesem firmy przetwórstwa rzepaku, miał także własną firmę brokerską.
Najważniejsze tematy