Sprzedaż bydła jest przyjemna tylko dlatego, że daje przychód, ale organizacja samej procedury zagonienia i załadunku bydła na auto do przyjemnych nie należy. Jest to po prostu niebezpieczne i stresujące dla gospodarzy oraz zwierząt. Tym bardziej jeśli zwierzęta są przez wiele miesięcy utrzymywane w budynku lub na pastwisku i są rzadko przeganiane. Poniższe rady mogą wydawać się błahe, ale w niektórych gospodarstwach podczas sprzedaży można zobaczyć istne rodeo. 

Stres stwarza ryzyko wypadków. Tuż przed przyjazdem auta, jeśli jest taka możliwość warto oddzielić sztuki przeznaczone na sprzedaż, przygotować dokumenty (paszporty już nie są potrzebne), aby wiedzieć, które sztuki sprzedajemy (przyda się przy sprawdzeniu wyliczeń z ubojni). Warto ustalić z członkami rodziny lub pracownikami zanim pojawią się odbiorcy, czym każda osoba w trakcie przeganiania zwierząt i załadunku będzie się zajmować. Jeśli istnieje taka możliwość to warto usunąć wszelkie niebezpieczne elementy takie jak widły, czy takie które mogą zostać uszkodzone, ale również po to aby ustawić pojazd jak najbliżej miejsca, z którego zwierzęta będą przepędzane. Oczywiście najwygodniejsze w takiej sytuacji są przepędy. Jeśli takiej opcji nie mamy w gospodarstwie, warto zorganizować barierki stalowe lub drewniane, które można ustawić stabilnie wzdłuż drogi przepędu.

Korytarze w postaci barier ochronnych można tworzyć za pomocą przenośnych zagród (wykonanych samodzielnie lub kupionych w specjalizujących się w produkcji wygrodzeń firmach). Na końcu stworzonej linii przepędowej powinien znajdować się pojazd transportowy „przyjazny bydłu”, o ile w ogóle można go takim nazwać.

Dobre przygotowanie do pracy, rozsądne środki konstrukcyjne i spokojne obchodzenie się z bydłem to klucz do bezpiecznej, bezwypadkowej i bezstresowej pracy przy załadunku.

Jak powinien być skonstruowany samochód do przewożenia bydła?

Podczas przewożenia należy uwzględnić ogólne wymagania stawiane środkom transportu do przewozu żywych zwierząt, takie jak:

zapewnienie bezpieczeństwa zwierzętom, zapewnienie ochrony przed warunkami meteorologicznymi, zapewnienie czystości pojazdu oraz jego dezynfekcji.  

Przepisy prawne mają na celu zapewnienie dobrostanu przewożonym zwierzętom oraz zawierają wymogi związane z zasadami prawidłowego postępowania z nimi i odnoszą się do konstrukcji pojazdu. Istnieją jednak odrębne wymagania techniczne dla pojazdów przewożących zwierzęta do i powyżej 8 godzin.

• Zwierzęta powinny mieć zapewnione łatwe wejście i zejście z danego pojazdu.
• Zlecenia transportowe powinny być realizowane pojazdami, które umożliwią utrzymanie czystości oraz ochronią zwierzęta przed niekorzystnymi warunkami atmosferycznymi.
• Samochód do przewozu zwierząt musi być wyposażony w sprawny i wydajny system wentylacyjny.
• Dozwolone są zarówno mechaniczne systemy wentylacyjne, jak i systemy kontroli temperatury, ale ważne jest to, że system, bez względu na rodzaj, musi być używany zarówno podczas transportu, jak i w czasie postoju. Zwierzęta można transportować tylko w temperaturze nie niższej niż 5°C oraz nie wyższej niż 30°C.
• Każdy pojazd powinien być też wyposażony w specjalny system, który ostrzeże kierowcę, gdy temperatura przekroczy dozwolony limit. Koniecznym jest, aby podłoga pojazdu, którym realizowany jest transport zwierząt, była pokryta antypoślizgową powłoką, a także ściółką, która pozwoli na odprowadzanie odchodów.
•  Każdy samochód musi mieć specjalne rampy oraz trapy i pomosty, które umożliwiają załadunek i rozładunek zwierząt. Konstrukcja i stan środka transportu ma zapewniać zwierzętom bezpieczeństwo. Nie mogą występować elementy konstrukcyjne, które spowodowałyby urazy lub zranienia zwierząt.
• Podłoga nie może posiadać ubytków, które stanowiłyby zagrożenie dla zwierząt.
• Środek transportu musi zapewniać ochronę zwierząt przed złymi warunkami meteorologicznymi – pokrycie samochodu powinno izolować od zbyt niskich temperatur.
• Zaleca się, aby powierzchnia okienna stanowiła 40% powierzchni bocznej samochodu. Konstrukcja i stan samochodu powinny zabezpieczać przed ucieczką lub wypadnięciem zwierząt oraz zapewnić wytrzymanie nacisku, związanego z ruchem zwierząt podczas transportu.
• Instalacje tworzące elementy dzielące w samochodzie powinny być zaprojektowane w sposób umożliwiający szybkie i łatwe działanie. Najlepiej sprawdzają się lite przegrody o wysokości 130 cm dla krów.
• Konstrukcja podłogi ma zapobiegać wyciekowi moczu i odchodów.

• Na każdym poziomie wewnątrz przedziałów musi być zapewniona właściwa przestrzeń, umożliwiająca odpowiednią wentylację zwierząt stojących w naturalnej pozycji, bez ograniczania w żaden sposób ich naturalnych ruchów.
• przestrzeń ponad głowami zwierząt powinna być wystarczająca do przyjęcia właściwej pozycji. W przypadku bydła zaleca się, aby wysokość przedziału wynosiła przynajmniej 20 cm powyżej poziomu głowy zwierzęcia, stojącego w nieskrępowanej pozycji.
• Środek transportu musi być oznakowany w widoczny sposób i jasno wskazywać na przewóz zwierząt.

Jak przeprowadzić załadunek bydła?

• Pozwól zwierzętom poruszać się w ich naturalnym tempie chodu.
• Przemieszczaj bydło w grupach.
• Ogranicz hałas, by zminimalizować stres.
• Cielęta ładuj pojedynczo.
• Pamiętaj o specyfice widzenia u bydła: ustaw się przy tylnej połowie ciała zwierzęcia, by zachęcić je do pójścia naprzód.

Co robić, gdy bydło staje i nie chce ruszyć?

• Ogranicz hałas.
• Unikaj krzyków, na które bydło jest bardzo wrażliwe.
• Pozwól zwierzętom się uspokoić i sprawdź, czy nadają się do transportu.
• Używaj metod pasywnych do zachęcenia zwierząt do ruchu (np. przez łagodną zachętę drewnianym lub plastikowym kijem).
• Stymuluj zwierzę do ruchu gwizdem lub mową. Nigdy nie bij zwierząt! Unikaj stosowania poganiaczy elektrycznych.

Długotrwały i nieodpowiedni przewóz ma niekorzystny wpływ zarówno na stan fizyczny oraz psychiczny zwierząt, jak i prowadzi do zmniejszenia ogólnej odporności. Znaczny wpływ na śmiertelność zwierząt podczas transportu ma temperatura wewnątrz środka transportu. Zwierzęta należy przewozić w chłodniejszych porach dnia. Stres ponadto wpływa na jakość mięsa.

Oprac. dkol na podst. topagrar.com/Państwowa Inspekcja Pracy

Fot. Turek