Dlaczego kokos?

Ze względu na swą strukturę podłoże kokosowe ma dobre właściwości fizyczne i cieplne, chłonie kilkakrotnie więcej wody, niż waży oraz stopniowo ją oddaje. Warto dodać, że pożywka podana za pomocą kroplowników szybko i równomiernie rozprzestrzenia się na całej szerokości podłoża. Właściwości podłoży kokosowych są determinowane rodzajem i proporcjami użytych surowców. Mogą to być m.in. włókna o różnej długości, miałka frakcja kokosowa i tzw. chipsy. Są proste w transporcie w formie wysuszonej i sprasowanej. Dopiero po odpowiednim uwilgotnieniu gwałtownie zwiększa się ich objętość. Mają ponadto specjalnie frezowane otwory, dzięki czemu po nawodnieniu są bezpośrednio gotowe do wykorzystania. Można w nie od razu sadzić rozsadę, co realnie przekłada się na zmniejszenie kosztów produkcji i zaoszczędzenie czasu. Są wolne od agrofagów, a wręcz korzystne pod względem biologicznym, bowiem pożyteczne mikroorganizmy, np. grzyby z rodzaju Trichoderma, jak również inne, znajdują w nim korzystne warunki do rozwoju. Spadki wilgotności maty kokosowej od ostatniego do pierwszego podlewania (w następnym dniu) można utrzymywać większe niż w podłożach konkurencyjnych. Pozwala to taniej zbudować roślinę generatywną (stale kwitnącą i zawiązującą owoce), bez konieczności generowania dodatkowych kosztów związanych z ogrzewaniem (przy niższej temperaturze średniodobowej). Włókna kokosowe bardzo wolno ulegają rozkładowi. Są one również w pełni kompostowalne i stanowią świetny dodatek do wzbogacenia gleb w materię organiczną po zakończonym sezonie. Ponadto po sezonie nie musimy ponosić opłat związanych z utylizacją podłoża.

Co uprawiać w podłożu kokosowym?

Ten rodzaj podłoża można wykorzystać do uprawy właściwie wszystkich gatunków warzyw produkowanych pod osłonami, w tym tych najpopularniejszych, tj. pomidora i ogórka. Niektórzy producenci pomidora cenią podłoża kokosowe również za to, że wpływają korzystnie na smak owoców. Pełnię ich zalet można wykorzystać w uprawie gatunków narażonych na choroby pochodzenia glebowego oraz wrażliwych na chłód. Mowa tu głównie o papryce, oberżynie i fasoli szparagowej. Ich systemy korzeniowe z uwagi na wysoki stopień porowatości podłoży kokosowych szybko je przerastają. W obecnym, trudnym okresie, spowodowanym m.in. wysokimi cenami paliwa, nawozów, opału i innych elementów produkcji, umiejętnie prowadzona uprawa warzyw na podłożu kokosowym, odizolowanym od gleby głównie w pomieszczeniach nieogrzewanych (lub ogrzewanych czasowo przy spodziewanych chłodach), może stanowić dobre rozwiązanie. Uprawa w podłożu kokosowym wiąże się z koniecznością stałego prowadzenia monitoringu wielkości przelewu, składu pożywki i odczynu, ponieważ kwestia nawożenia podlega ciągłym wahaniom. W razie konieczności należy wykonać niezbędne korekty na podstawie zaleceń doradców uprawowych.

Szparagowa w kokosie

W wysokich tunelach foliowych i obiektach szklarniowych zwłaszcza starego typu, coraz popularniejsza jest uprawa fasoli szparagowej w tzw. grow potach, wypełnionych podłożem kokosowym. O głównych zaletach takiej uprawy rozmawiałem z Piotrem Słomianym – prekursorem przyspieszonej technologii produkcji fasoli szparagowej w Polsce i dystrybutorem podłoży kokosowych wysokiej jakości. Zdaniem doradcy uprawowego wysoka dochodowość takiej uprawy wynika przede wszystkim z niedoboru wczesnej fasoli szparagowej na krajowym rynku warzyw świeżych. Uprawa fasoli w pojemnikach odizolowanych od gleby pozwala na przyspieszenie rozpoczęcia produkcji i ograniczenie kosztów związanych z ogrzewaniem pomieszczeń uprawnych.

Jakie zalety?

Przewaga uprawy fasoli szparagowej tycznej nad karłową polega na tym, że jej zbiory trwają nieprzerwanie i nie są aż tak skoncentrowane w krótkim czasie. Ułatwia to utrzymanie stabilnego łańcucha dostaw jednolitego plonu przez dłuższy czas. Fasola ma stosunkowo wysokie wymagania termiczne, toteż produkcja rozsady przebiega w ściśle ułożonych do siebie wielodoniczkach, o średnicy 8 cm, w pomieszczeniu ogrzewanym. Wysiewa się po dwa nasiona do pojedynczej komórki, ponieważ są relatywnie tanie. Można je uprzednio namoczyć w wodzie. Następnie dobrze ukorzenioną rozsadę w liczbie trzech sztuk roślin (jedną najsłabszą przeznacza się na straty) sadzi się do doniczek zwanych grow potami, wypełnionych podłożem kokosowym. Mają one postać sześcianu (20 × 20 × 20 cm) i pojemność 8 litrów. Grow poty ze świeżo posadzoną w nich rozsadą również ściśle układa się w pomieszczeniu uprawowym do czasu, gdy rośliny z poszczególnych grow potów zaczną stykać się ze sobą liśćmi. Nie wolno dopuścić do wzajemnego oplatania się wierzchołków.

W grow potach

Na ogół grow poty ułożone „na ścisk” w pojedynczym standardowym tunelu o powierzchni 210 m2 wystarczą na obsadzenie na miejscu stałym czterech tuneli tej samej wielkości. Pozwala to na ochronę roślin przed chłodem w newralgicznym dla nich okresie. W tym czasie korzenie swobodnie przerastają szybko nagrzewające się podłoże kokosowe w doniczkach odizolowanych od gleby. Na miejsce stałe grow poty z roślinami rozmieszcza się średnio co 33 cm w rzędzie i 40 cm między rzędami (to rozstawa dla fasoli karłowej). Fasola sama owija się wokół podpór i nie wymaga cięcia – dotyczy typu tycznego.

Nawożenie

W jednym pojemniku uprawowym umieszcza się pojedynczą kapilarę. W początkowym okresie wegetacji podaje się standardową, wieloskładnikową pożywkę. Potem z uwagi na naturalne wiązanie azotu przez brodawki korzeniowe roślin, ilość tego pierwiastka w pożywce ogranicza się do niezbędnego minimum. Grow poty z powodzeniem można użytkować przez 3 lata. Nadają się więc na sześć sezonów, bowiem tyczną fasolę szparagową pod osłonami uprawia się często w dwóch następujących po sobie rzutach. Pierwsze wysiewy przypadają średnio od połowy lutego, a uprawa trwa do końca kwietnia (typ karłowy), typ tyczny – do końca maja. Wówczas praktykuje się całkowitą likwidację starej uprawy i wstawianie nowych grow potów z rozwiniętą rozsadą (tzw. półprodukt).

Wydajność

W technologii z podsadzaniem można uprawiać fasolę karłową nawet czterokrotnie na tym samym stanowisku w trakcie jednego sezonu. Należy pamiętać, że częsty zbiór stymuluje rośliny do nieustannego wiązania kolejnych strąków i sprzyja uzyskaniu plonu o owocach najwyższej jakości pozbawionych łyka. Im cieplejsza wiosna z dużą liczbą dni słonecznych, tym szybciej można uzyskać pierwsze plony. Z jednego grow pota (3 roślin) można zebrać 0,8–1 kg owoców. W porównaniu z odmianami karłowymi prawidłowo prowadzona uprawa pozwala znacznie przyspieszyć zbiory. Najwięcej tycznej fasoli szparagowej w tej technologii uprawia się w rejonie Radomia i Kalisza.

dr Piotr Bucki fot. Słomiany
Więcej informacji : TUTAJ GROW CONCEPT