Czy da się przewidzieć ekstremalne zjawiska pogodowe?

Okazało się, że w tym konkretnym przypadku powodem obfitych deszczy i powodzi nimi spowodowanych, była kompilacja trzech różnych tropikalnych zjawisk pogodowych, które wystąpiły jednocześnie, przy czym do takiej sytuacji dochodzi bardzo rzadko. Na szczęście da się je przewidzieć z lekkim wyprzedzeniem, konkretnie około dwóch dni.

 – Nasze badania to cegiełka do bardziej wiarygodnych prognoz pogody, także globalnie – ocenia Beata Latos, doktorantka Instytutu Geofizyki Polskiej Akademii Nauk i tłumaczy, że powodem tamtych niszczycielskich deszczy były fale tropikalne, które wędrują wzdłuż równika i są związane z oscylacją Maddena–Juliana, ale co najbardziej zaskakujące, także z falami Kelvina i falami Rossby’ego.

Czym są oscylacje Maddena-Juliena oraz fala Kelvina i fala Rossby’ego?

Oscylacje Maddena-Juliana (MJO) to taka cyklicznie pojawiająca się chmura wielkości Polski, którą choć łatwo monitorować, to trudno przewidzieć, a która tworzy się na Oceanach: Pacyficznym i Indyjskim. W całości przesuwa się ona ze wschodu na zachód, wywołując cyklony bliźniacze (po jednym na półkuli północnej i półkuli południowej), a po drodze łączy z pojedynczymi cyklonami tropikalnymi, które wędrują w przeciwnym kierunku – ze wschodu na zachód. Taka kombinacja powoduje zmiany w atmosferze tropikalnej na najbliższe 2-3 lata, a także może spowodować zapoczątkowanie lub opóźnienie monsunów indyjskich. Opóźnienia wpływają na powstanie ekstremalnych susz w Indiach.

Natomiast fale Rossby’ego związane są z ruchem w atmosferze lub w oceanie i zmianą szerokości geograficznej oraz siłą Coriolisa (ona powoduje odchylenia ruchu ciała w układzie obracającym się [np. Ziemi] od linii prostej). Wieje wtedy ze zachodu na zachód.

Fale Kelvina to fale powstające w oceanie w wyniku zaburzenia ruchu wody lub powietrza w pobliżu linii brzegowej ocean-ląd, kiedy wieje z zachodu na wschód, a siła Coriolisa odpycha krople wody w prawo lub lewo (zależy na której półkuli).

Prościej mówiąc: duża, deszczowa chmura wędrowała na wschód nad Indonezją, a na jej drodze pojawiły i rozwinęły się mniejsze systemy, czyli , tzw. fala Kelvina i fala Rossby’ego. Po spotkaniu się trzech takich zjawisk, które połączyły siły, doszło do silnych powodzi na Sulawesi. Co więcej, samo pojawienie się pojedynczych fal Kelvina i Rossby’ego powoduje wzrost ryzyka powodzi o 100%, a kiedy się one spotkają, szanse, że pojawi się silna powódź rośnie ośmiokrotnie.

Powody takiej pogody nadal nie są znane

Mimo, że wyspiarska Indonezja dość często jest nawiedzana przez silne opady, powodzie i osuwiska ziemi, to powody ich powstawania nie są dobrze znane. Każde takie badania, jak to, przybliżają nas do ich poznania. Można tu wykorzystać dane rządowe, satelitarne, reanalizy meteorologiczne.

Naukowcy podkreślają, że jest to ważne ze względu na próby obniżenia kosztów społeczno-ekonomicznych, które powstają w wyniku katastrof naturalnych, a dodatkowo przyczynią się do lepszego zrozumienia procesów pogodotwórczych na Ziemi, a także dokładniejszego przepowiadania pogody na całym świecie, także w Polsce. Choć takie przewidywanie nie jest łatwe.

Badania ważne także dla rolnictwa i Polski

Dla rolnictwa takie badania są również niezwykle ważne. Chociaż dotyczą one przewidywań pogody z regionów gdzie występują cyklony, to da się odnieść to do polskich warunków. Faktem jest, że klimat się zmienia. Coraz częściej na obszarze Polski notuje się silne wiatry oraz opady deszczu, które powodują wiele zniszczeń: w infrastrukturze, gospodarstwach, uprawach. A zależności powstawania ekstremów pogodowych w Azji Południowo-Wschodniej czy w innym zakątku świata można odnieść także do polskich warunków.

Oprac. Natalia Marciniak-Musiał

Na podstawie: Newseria.pl

Zdjęcie: Pixabay