Decyzją Prezesa UOKiK Tomasza Chróstnego sieć Kaufland z końca grudnia 2021 r. otrzymała dwie decyzje stwierdzające prowadzenie praktyk niezgodnych z prawem praktyki i karę na łączą wysokość 140 mln zł:

• blisko 124 mln zł kary za nieuczciwe wykorzystywanie przewagi kontraktowej,
• 13,2 mln zł za błędne oznakowanie kraju pochodzenia warzyw.

Pierwsza decyzja odnosi się do relacji spółka Kaufland – dostawcy produktów rolnych i spożywczych. Sklepy celowo przedłużały z dostawcami negocjacje dotyczące warunków umowy oraz termin ich podpisania. W związku z czym rolnicy przez długi czas nie byli pewni na jakich warunkach realizują dostawy w okresie od początku roku do dnia podpisania umowy.

Co więcej, nowe kontrakty zawierały często dodatkowe rabaty lub spółka podwyższała wysokość dotychczasowych, a dostawcy musieli zapłacić wyrównanie z tego tytułu. Ostatecznie rolnicy musieli zgadzać się na wsteczne obniżanie ceny produktów już dostarczonych od początku roku do dnia podpisania nowej umowy.

Kontrahenci sieci Kaufland nie mieli pewności co do wysokości wynagrodzenia

- Zasady współpracy sieci handlowej z dostawcami, w tym warunki rabatowania, powinny być jasno określone i znane stronom przed podpisaniem umowy. Tymczasem kontrahenci spółki Kaufland Polska Markety nie mieli pewności, jakie otrzymają wynagrodzenie z tytułu dostaw i czy wynegocjowana wcześniej cena nie zostanie obniżona. Działania spółki były sprzeczne z dobrymi obyczajami i stanowiły nieuczciwe wykorzystanie silniejszej pozycji negocjacyjnej. Zdecydowałem o nałożeniu na przedsiębiorcę kary finansowej w wysokości prawie 124 mln zł. Kara została obniżona ze względu na postawę spółki Kaufland Polska Markety, która zaprzestała swoich praktyk jeszcze w trakcie naszych czynności wyjaśniających, a przed postawieniem przedsiębiorcy zarzutów. Z informacji przekazanych Urzędowi przez sieć wynika, że nastąpiło to po wydanej przeze mnie decyzji dotyczącej podobnej praktyki wobec Jeronimo Martins Polska  – mówi Prezes UOKiK Tomasz Chróstny.

Nieuczciwe praktyki sieci Kaufland w liczbach według UOKiK:

• sprawa dotyczy ponad 800 kontrahentów w latach 2018-2020,
• aż 72 musiało zapłacić niekorzystne dla siebie wyrównanie na kwotę 37 mln zł,
• nieuczciwe wsteczne rabaty o wartości ponad 30 mln zł wymuszono od 176 dostawców,
• nieuczciwe praktyki dotykały głównie małych i średnich przedsiębiorców, gospodarstw rolnych i grup producentów (np. zakłady mięsne, spółdzielnie mleczarskie, producenci słodyczy, piekarnie, przetwórcy owoców i warzyw, ryb, producenci napojów, przekąsek, czy produktów zbożowych),
• pobieraniu od niektórych dostawców produktów rolnych i spożywczych dodatkowych rabatów, które nie były przewidziane w umowie. Kontrahent sieci handlowej nie wiedział zatem, kiedy zażąda się od niego udzielenia tego rabatu, ani w jakiej będzie on wysokości.

OKUiK: taka działalność narusza zbiorowy interesów konsumentów

Z kolei 13,2 mln zł kary sieć Kaufland otrzymała za błędne oznakowanie kraju pochodzenia warzyw. Okazuje się, że było to często praktykowane w tych sklepach – na wywieszkach znajdowały się inne informcje w porównaniu do tych ujętych na opakowaniach zbiorczych lub jednostkowych oraz w dokumentach dostawy.

- Prawo do informacji jest podstawowym prawem każdego konsumenta. Jednocześnie informacje o produktach muszą być rzetelne, jasne i łatwe do zrozumienia dla konsumentów, a ponadto nie mogą w jakikolwiek sposób wprowadzać w błąd. Kontrole Inspekcji Handlowej potwierdziły, że w sklepach sieci Kaufland regularnie konsument dostawał mylne informacje o tym skąd pochodzą warzywa, co wpływało na jego decyzje zakupowe, dlatego wszcząłem w tej sprawie postępowanie i wydałem decyzję. Nakazałem zaniechanie wprowadzania konsumentów w błąd i zdecydowałem o nałożeniu kary finansowej na tę sieć handlową – mówi Tomasz Chróstny, Prezes UOKiK.

Mimo kontroli Inspekcji Handlowej i zgłaszanych przez inspektorów nieprawidłowości, a także napływających do sieci skarg, spółka nie poprawiła oznaczenia warzyw do takiego stopnia, aby można było stwierdzić, że przypadki wprowadzania w błąd mają marginalny czy jednostkowy charakter.

Kaufland ma prawo odwołać się od decyzji UOKIK

Na ten moment decyzja o nałożeniu kary finansowej na sieć Kaufland nie jest prawomocna. Spółka może się od niej odwołać w sądzie. Poszkodowani dostawcy nadal mogą ubiegać się o odszkodowanie na drodze cywilnej.

23 grudnia 2021 roku weszła w życie nowa ustawa dotycząca przewagi kontraktowej, która umożliwia Prezesowi Urzędu przedstawianie istotnego poglądu w sprawie, które stanowi istotne wsparcie prawne dla poszkodowanych rolników i przedsiębiorców, którzy wkroczyli już na drogę sądową z sporze z dużym kontrahentem w branży rolno-spożywczej.

Prezes UOKiK Tomasz Chróstny zapewnia, że każdy dostawca produktów rolno-spożywczych, który będzie ubiegał się o odszkodowanie od sieci handlowej za nieuczciwie pobrane rabaty, może liczyć na nasze wsparcie przed sądem, nawet w przypadku wcześniejszych decyzji UOKIK w sprawie innych nieuczciwych praktyk takich sieci jak Biedronka, Eurocash, Intermarche.

Prezes UOKIK stale monitoruje politykę rabatową wielu sieci

Prezes UOKIK stale przygląda się sieciom handlowym i politykom rabatowym jakie stosują wobec swoich kontrahentów.

W ostatnim czasie Urząd zajmował się badaniem 19 sieci handlowych oraz postępowanie wyjaśniające, w którym sprawdzono terminowość płatności i polityki handlowe 100 największych podmiotów sektora spożywczego, w tym sieci detalicznych.

Dodatkowo w kwietniu br. Urząd opublikował raport dotyczący rabatów, w którym przedstawił m.in. jakie praktyki mogą zostać uznane za niezgodne z prawem.

Na ten rok przewidziane jest złożenie raportu dotyczącego badania praktyk sieci handlowych związanych z pobieraniem opłat np. od dostawców marketingowych, za zwrot niesprzedanych towarów, za gazetki itp.

Jak przebiegały Kontrole Inspekcji Handlowej w sklepach sieci Kaufland?

W okresie styczeń 2020- czerwiec 2021. Inspektorzy skontrolowali 71, czyli 1/3 marketów Kaufland w całej Polsce.

Kontrola polegała na sprawdzaniu oznakowania partii ziemniaków, papryki, cebuli, czosnku, kapusty, pietruszki, marchewki, selera, pomidorów, ogórków. Co się okazało:

• w 1 sklepie na 3 błędnie wskazywano kraj pochodzenia warzyw,
• w sklepach, w których wykazano nieprawidłowości łącznie skontrolowano 215 partii warzyw, zastrzeżenia dotyczyły 53 partii,
• w II kwartale 2021 r.  ponownie skontrolowano 32 sklepy Kaufland sprawdzając, czy nieprawidłowości nadal występują – w 14 z nich błędnie podawano kraj pochodzenia warzyw.

Wybrane przykłady nieprawidłowości z kontroli IH:

• papryka zielona oferowana luzem - na etykiecie opakowania zbiorczego: Polska, na wywieszce: Hiszpania. Sklep Kaufland w Jeleniej Górze przy ul. Jana Pawła II 24
• cebula czerwona oferowana luzem: na etykiecie opakowania zbiorczego: Holandia, na wywieszce: Polska. Sklep Kaufland w Nowej Soli przy ul. Chałubińskiego 2.
• ziemniaki oferowane luzem – na etykiecie opakowania zbiorczego: Niemcy, na wywieszce: Polska. Sklep Kaufland w Brzegu przy ul. Władysława Łokietka 24A.

Oprac. Natalia Marciniak-Musiał

Na podstawie UOKIK

Zdjęcie: Pixabay