Jak podaje UOKiK spółka Cefetra wymagała od rolników całości zakontraktowanych dostaw, także wówczas gdy wystąpiły niezależne od nich okoliczności, np. susza lub inny przypadek siły wyższej, uniemożliwiający realizację dostaw rzepaku, roślin strączkowych i zbóż przez rolnika.

Spółka na podstawie zawieranych umów wymagała od swoich rolników w określonej ilości, niezależnie od skutków siły wyższej. Niektóre straty przekraczały nawet 50 proc. średniej rocznej produkcji rolnej. Z kolei aby udowodnić poniesienie strat, nakazywała rolnikowi przedstawienie dokumentów potwierdzających wprowadzenie stanu klęski żywiołowej na obszarze, na którym prowadzi działalność. Należy przy tym zaznaczyć, że rolnik nie ma wpływu na ogłoszenie takiego stanu i nie był on nigdy w Polsce wprowadzony. Dodatkowo spółka wymagała wykazania bardzo wysokiego zakresu strat w gospodarstwie dostawcy, co w praktyce uniemożliwiało mu zwolnienie się z obowiązku świadczenia, a w konsekwencji prowadziło do dochodzenia przez Cefetra Polska kar umownych oraz kosztów związanych z dokonanym przez spółkę zakupem od innego podmiotu.

Jak powinny wyglądać umowy?

Umowy kontraktacyjne powinny przewidywać możliwość zwolnienia rolnika z części lub całości dostaw w przypadku wystąpienia okoliczności, na które nie ma on wpływu i nie może zapobiec ich skutkom. Jak podaje UOKiK, takie zabezpieczenie interesu rolnika zakłada umowa kontraktacji przewidziana w kodeksie cywilnym i nabywcy nie powinni obchodzić przepisów, obniżając standard ochrony producentów rolnych, np. poprzez nadawanie umowom innych nazw (umowa sprzedaży, dostawy, współpracy itp.). Wynika to z faktu, że w większości przypadków rolnicy sprzedają produkty wytworzone w swoim gospodarstwie, a zatem w razie nieoczekiwanych zdarzeń, np. zniszczenia części upraw przez ulewy, nie są w stanie dostarczyć umówionej ilości płodów rolnych. Prezes UOKiK Tomasz Chróstny podkreślił w uzasadnieniu nałożenia kary, że takie postępowanie jest niedopuszczalne.

Kara UOKiK nałożona na spółkę Cefetra Polska wyniosła 2 070 557,26 zł. Jednak decyzja nie jest prawomocna, a spółka może się odwołać. Decyzja Prezesa UOKiK może okazać się przestrogą zarówno dla firm skupujących zboża, jak i samych dostawców, którzy zanim podpiszą kontrakt mogą być pewni, że takie praktyki są niezgodne z prawem dotyczącym uczciwej konkurencji i przewagi kontraktowej. 

Oprac. dkol na podst. UOKiK

Fot. Envato Elements