Jeszcze kilka lat temu sejsmolodzy stwierdzili, że Turcja i Syria znajdują się na styku trzech płyt litosfery – afrykańskiej, anatolijskiej, arabskiej, dlatego trzęsienie ziemi w tym regionie było tylko kwestią czasu. Jak zauważają eksperci, płyta arabska od setek lat naciskała na płytę anatolijską, w wyniku czego zebrało się tam duże napięcie. Kiedy ta energia została uwolniona, płyty rozsunęły się wzdłuż uskoku o długości 150 kilometrów i w ciągu kilku sekund przesunęły się do 3 metrów. To oznacza, że w stosunku do Syrii, Turcja przesunęła się na południowy zachód. Recep Erdogan, prezydent Turcji, nazwał to trzęsienie ziemi najsilniejszym od 1939 roku.

Zagrożenie bezpieczeństwa żywnościowego

🔴 @FAO is scaling operations in #Türkiye & #Syria focusing on the needs of rural communities.

$10M for Syria & $25M for Türkiye are urgently needed to provide agricultural inputs, veterinary care & cash to 1.2M rural people.#TurkiyeSyriaEarthquakehttps://t.co/0RQbkxauyP

— FAO Newsroom (@FAOnews) February 17, 2023

Skutki tej klęski żywiołowej odczuła nie tylko ludność cywilna, ale również gospodarki dwóch krajów, w szczególności rolnictwo. Jak zaznacza Organizacja Narodów Zjednoczonych ds. Wyżywienia i Rolnictwa (FAO), społeczności rolnicze dotknięte kryzysem potrzebują dodatkowej pomocy, a ocena zakresu szkód w rolnictwie i łańcuchach dostaw żywności, w tym systemów nawadniających, dróg, rynków i zdolności magazynowych jest bardzo ważna.

Już teraz w Syrii pojawiają się wczesne, niepokojące sygnały wskazujące na poważne zakłócenia w produkcji roślinnej i zwierzęcej, które zagrażają bezpieczeństwu żywnościowemu: szkody i straty w hodowli zwierząt gospodarskich, sprzętu rolniczego i infrastruktury (szklarnie, systemy nawadniające, magazyny, sprzęt do produkcji żywności i pasz).

"Aby wesprzeć i pomóc społecznościom wiejskim w przywróceniu produkcji podstawowej żywności, priorytetowe działania FAO obejmują dostawę paszy dla zwierząt, nasion, sadzonek, nawozów, paliwa, narzędzi, sprzętu, szczepień zwierząt gospodarskich i bezwarunkowe przelewy pieniężne na okres od jednego do trzech miesięcy" zauważa FAO.

Turcja: trzęsienie ziemi doprowadzi do spadku podaży na rynku

It has been 11 days since twin #TurkiyeQuakes hit 11 provinces in southern Türkiye as well as parts of northern Syria, killing more than 42,000 people in both countries.

For more: https://t.co/LvEjr0Nsvm pic.twitter.com/JR4scLHoOY

— TRT World (@trtworld) February 16, 2023

Dziesięć prowincji dotkniętych trzęsieniem ziemi odpowiada za około 9% PKB Turcji, a produkcja rolna – około 15% całkowitej produkcji kraju. W wyniku trzęsienia ziemi może nastąpić zmniejszenie podaży produktów rolnych, tym samym napędzając inflację cen żywności w kraju (poziom której w styczniu wynosił aż 71%). Przewiduje się również spadek eksportu z poszkodowanych regionów. W ubiegłym roku te prowincje przyczyniły się do 8,5% ogólnego tureckiego eksportu, wartego 21,5 mld dolarów.

Około połowa terytorium kraju zajmuje się rolnictwem, a około 1/5 obywateli pracuje w tej branży. Na razie rząd turecki nie opublikował jeszcze szczegółowych informacji o szkodach w rolnictwie spowodowanych trzęsieniami ziemi, ponieważ cały nacisk kładzie na ratowanie uwięzionych pod gruzami ludzi. Jednak Ministerstwo Rolnictwa Turcji podjęło już pewne środki, aby pomoc poszkodowanym.

İki can daha sağ salim kurtarıldı.

Kırsal bölgelerde enkaz altında kalan hayvanların kurtarılması ve tedavileri için veteriner hekimlerimiz ve diğer kurum personelleri seferber olmaya devam ediyor. pic.twitter.com/0uALiCmSLO

— T.C. Tarım ve Orman Bakanlığı (@TCTarim) February 15, 2023

W regionie pracuje zespół z ponad 1,3 tysięcy pracowników w ramach tureckiego planu reagowania na klęski żywiołowe. Ministerstwo zapewnia dostawy żywności do dotkniętych kataklizmem terytoriów, a także pomoc dla przedsiębiorstw produkujących mąkę, zboża i chleb. Oprócz tego wspierani są hodowcy, którym wysłano 1,7 tysięcy ton paszy dla zwierząt, a także 750 namiotów, których liczba będzie zwiększona do 4 tysięcy. Spośród wysłanych namiotów 2 tysiące może pomieścić 18 sztuk bydła oraz 32 owce i kozy, a pozostała połowa – 9 sztuk bydła i 16 owiec.

Oprócz pomocy rządu niektóre regiony dobrowolnie organizują pomoc i wsparcie dla mieszkańców. Przykładem jest prowincja Izmir, która prześle 20 tysięcy worków wsparcia paszowego, aby rolnicy mogli kontynuować produkcję.

Kırsal bölgelerimizde enkaz altında kalan hayvanlar için ekiplerimizin
mücadelesi aralıksız devam ediyor.

Bir olacağız, tüm zorlukları birlikte aşacağız.🇹🇷 pic.twitter.com/defQtgnBcN

— T.C. Tarım ve Orman Bakanlığı (@TCTarim) February 15, 2023

Jaki udział w rolnictwie kraju mają dotknięte tureckie regiony?

Jak pisze Gidahhatti, całkowita produkcja upraw w strefie klęski żywiołowej jest znacząca:

• Pszenica – 2,9 mln ton (20,3% zbiorów brutto Turcji);
• Kukurydza (ziarno) – 2,7 mln ton (40,2%);
• Kukurydza (kiszonka) – 2,6 mln ton (9,7%);
• Jęczmień – 653 tys. ton (11,9%);
• Bawełna – 1,6 mln ton (71,2%);
• Arbuz – 11,1 mln ton (31,9%);
• Mandarynka – 736 tys. ton (80,7%).

Całkowita liczba zwierząt w dotkniętych prowincjach:

• Kurczak na mięso – 15 ml szt. (5,5% całej populacji Turcji);
• Kury nioski – 11 mln szt. (9%);
• Owce – 672 tys. szt. (16,3%);
• Kozy (wełniane i innych ras) – 2,6 mln szt. (21,5%);
• Bydło – 1,1 mln szt. (14,8%);
• Indyki – 563,8 tys. szt. (12%);
• Gęsi – 109,4 tys. szt. (7,4%).

W Internecie już pojawiają się historie niektórych rolników, których gospodarstwo znajdowało się właśnie w jednej z prowincji, gdzie trzęsienie ziemi wywołało ogromne zniszczenia.

Syria: jedna klęska żywiołowa po drugiej

Tymczasem w północno-zachodniej Syrii trzęsienie ziemi wywołało pęknięcie zapory wodnej powodując powodzie, które zniszczyły setki hektarów pól uprawnych. Mieszkańcy wioski Al-Taloul w prowincji Idlib (ok. 15 km od granicy z Turcją) mówią o zalanych polach pszenicy i fasoli. Jak zaznaczył jeden z ewakuowanych mieszkańców, Yasser, pęknięcia w zaporze pojawiły się po raz pierwszy kilka dni po potężnym trzęsieniu ziemi.

- Prawie umarliśmy pod dachami naszych domów, a dziś widzimy, jak nasza wieś tonie – powiedział Syryjczyk.

Zazwyczaj rolnicy w północnej Syrii o tej porze roku dbają o swoje uprawy pszenicy, przygotowując się do nadchodzących zbiorów. Teraz rolnicy mają ogromne obawy co do bezpieczeństwa żywnościowego.

VIDEO: Water floods the village of al-Taloul near the town of Salqin in the countryside of the northwestern Syrian Idlib province, after a dam collapsed following the deadly earthquake. pic.twitter.com/zWmeNlrPmi

— AFP News Agency (@AFP) February 10, 2023

Zginęło 100 owiec

Mirror udostępniło film, gdzie 60-letni rolnik z prowincji Malatya (Turcja) Kamil Yavuz pokazuje swoje zniszczone gospodarstwo. Widać tam pokryte śniegiem, martwe owce, gdyż temperatura w tym regionie spadła do -8 stopni Celsjusza, jednocześnie utrudniając wszelkie prace ratownicze.

- Nasze owce są pod gruzami. Próbujemy je uratować spod gruzów. Nie mogę znaleźć słów, aby to opisać – powiedział Yavuz, który stracił 100 owiec, ale obawia się, że liczba ta może sięgnąć 300.

Rolnicy opiekują się zwierzętami ze zniszczonych, cudzych gospodarstw

Przykładem wsparcia swoich rodaków jest Gunay Caki (prezes Stowarzyszenia Hodowców Bydła Kayseri), który przyjął pod opiekę bydło innego rolnika, prezesa Stowarzyszenia Hodowców Bydła z prowincji Hatay – Lutfi Danahaliloglu, którego gospodarstwo było poważnie uszkodzone.

Od razu po trzęsieniu ziemi, Lutfi został uwięziony w ruinach własnego domu, a gdy udało mu się wydostać spod gruzów, zobaczył zniszczone budynki gospodarskie i ranne zwierzęta. 99 sztuk bydła przetransportowano na gospodarstwo w prowincji Kayseri, gdzie podjęto leczenie. Co ciekawe, jedna z przywiezionych krów z Hatay urodziła, a cielę nazwano „Trzęsienie ziemi” (Deprem).

Przyjmujący „gości” Caki współpracuje ze związkami w prowincji i przy wsparciu Ministerstwa Rolnictwa dostarcza pasze treściowe i objętośąciowe rolnikom z dotkniętych regionów.

Long-deep cracks were seen on the lands of Islahiye, Gaziantep after massive twin earthquakes struck Türkiye's southern provinces last week on Feb. 06

🔴 LIVE updates here: https://t.co/rjJzOvo2mE pic.twitter.com/kMcFJLiAnZ

— ANADOLU AGENCY (@anadoluagency) February 16, 2023

Ogród oliwny pękł

Jedno z najbardziej przerażających ujęć – to nagranie ogrodu oliwnego w tureckiej prowincji Haytay, który w wyniku trzęsienia ziemi został rozerwany, tworząc dolinę o szerokości 50 metrów i głębokości ok. 40 metrów.

It's terrifying how the olive farm collapsed! #TurkeyEarthquake pic.twitter.com/Pl9XcKaFWU

— 7BLUEFLAMES (@7BlueFlames) February 18, 2023

mkh na podst. Corriere Della Sera, Türk Kulübü/Telegram, Izmir Buyuksehir Belediyesi, AL-Monitor, Foodtank, Anadolu, Middle East Eye, FAO, Insider