Obecne przepisy jasno mówią, że Skarb Państwa ponosi odpowiedzialność finansową za szkody wyrządzone przez:

• żubry,
• wilki,
• rysie,
• niedźwiedzie,
• bobry.

Za szkody wyrządzone przez którykolwiek gatunek ptaka objętego ochroną gatunkową nie przysługuje ustawowe odszkodowanie ze Skarbu Państwa. Drogą do uzyskania odszkodowania za powstałe w wyniku żerowania ptaków szkody może być natomiast powództwo cywilne. Nic nie wskazuje, aby miało to się zmienić mimo wielu postulatów środowisk rolniczych w tym temacie.

Specyfika ptaków

Zdaniem ministerstwa klimatu i środowiska bez prowadzenia stałych obserwacji ptaków trudno byłoby jednak ustalić, który konkretnie gatunek spowodował wystąpienie szkody w uprawach rolnych i w jakich rozmiarach. Specyfika szkód powodowanych przez żerowanie ptaków jest bowiem inna niż szkód wyrządzonych przez inne gatunki zwierząt.

- Szkody spowodowane przez bobra (np. ścięte drzewa, teren zalany w wyniku spiętrzenia wód przez tamę), wilka czy rysia (np. zagryzione zwierzęta gospodarskie) są stosunkowo trwałe, a ich skutki i zakres można ocenić nawet po upływie kilku-kilkunastu dni. W przypadku szkód wyrządzonych przez ptaki na polach uprawnych nawet zmiana warunków atmosferycznych (w szczególności wystąpienie opadów) może nie tylko istotnie utrudnić, lecz w większości wypadków uniemożliwić, jakąkolwiek ocenę. Należy również podkreślić, iż obecnie nie istnieje metodyka szacowania szkód powodowanych przez ptaki, bez której trudno wyobrazić sobie możliwość rzetelnej oceny szkód będącej podstawą zobowiązań finansowych Skarbu Państwa – napisała w odpowiedzi na interpelację poselską posłów Koalicji Polskiej wiceminister klimatu i środowiska Małgorzata Golińska.

Zgodnie z wyrokiem Trybunału Konstytucyjnego

Ministerstwo środowiska powołuje się tu także na orzeczenie Trybunału Konstytucyjnego z 2014 r., w którym sędziowie orzekli, że obowiązujące przepisy o zasadach odpowiedzialności Skarbu Państwa za szkody powodowane przez 5 gatunków zwierząt są zgodne z Konstytucją. Ponadto, Trybunał Konstytucyjny opowiedział się przeciwko całkowitej automatyzacji refundacji szkód. Zwrócono uwagę, że działania odszkodowawcze Skarbu Państwa winny być powiązane z oceną działań prewencyjnych podejmowanych przez właścicieli i posiadaczy mienia, w którym zaistniała szkoda. Ponieważ każdy z właścicieli jest odpowiedzialny za dobro własnego mienia.

Pieśń przyszłości

Dlatego rząd nie prowadzi obecnie prac nad zmianą przepisów w zakresie listy gatunków objętych ochroną gatunkową za szkody wyrządzone przez które przysługuje odszkodowanie. Choć resort środowiska nie wyklucza możliwości podjęcia takich prac w przyszłości – we współpracy z Ministerstwem Rolnictwa i Rozwoju Wsi. wk