— Znajdujemy się na polach HR Strzelce, gdzie jak Państwo widzicie, zboża są prowadzone w technologii BASF. Jednym z punktów technologii ochrony BASF jest technologia ochrony herbicydowej oparta na Pontosie. <strong>Pontos</strong> zawierający dwie substancje:<strong> flufenacet i pikolinafen.</strong> Flufenacet jest bardziej rekomendowany w kierunku <strong>zwalczania chwastów jednoliściennych</strong>, ale w pewnym stopniu też będzie poprawiał skuteczność na dwuliścienne. Druga substancja pikolinafen, teoretycznie nowa substancja, ale także obecna w innym produkcie, która będzie odpowiedzialna za <strong>zwalczanie chwastów dwuliściennych</strong>. W przypadku technologii BASF należy pamiętać, że każdy ma swoje warunki na swoim polu, inny bank nasion, inny bank chwastów i z innymi chwastami może mieć problem — mówi Szymon Struzik BASF.<br /><br /><strong>Więcej o ochronie herbicydowej i nowym programie rabatowym BeneFit w naszym filmie!<br /><br /></strong><em>Bernat Patrycja</em>

authoress

Patrycja Bernat

codzienny

top agrar Polska

BASF

BASF ochrona herbicydowa

chwasty dwuliścienne

chwasty jednoliścienne

hr strzlce

ochrona herbicydowa

pontos

zwalczanie chwastów dwuliściennych

zwalczanie chwatsów jednolisciennych

Ochrona herbicydowa zbóż – jak zwalczyć jedno i dwuliścienne chwasty?

<p><strong>21 czerwca odbyły się Dni Pola w Hodowli Roślin Strzelce. Organizatorem spotkania była Hodowla Roślin Strzelce Sp. z o.o. Grupa IHAR wraz z firmą BASF Polska Sp. z o.o. w Strzelcach. Podczas spotkania przedstawiono rozwiązania, które zastosowano w ochronie herbicydowej zbóż.</strong></p>

Wywiady

<div>W następstwie postępujących zmian klimatycznych oraz coraz powszechniej stosowanych uproszczeń w uprawie (głównie ze względów ekonomicznych), w ostatnich latach presję znacznie zwiększyły <strong>szkodniki uszkadzające system korzeniowy i pierwsze liście młodych siewek.</strong> Charakterystycznym objawem ich obecności na plantacji są placowe ubytki w zasiewach (tzw. łysiny) – szczególnie na brzegach uprawy. Pojawiając się masowo, ta grupa szkodników może całkowicie zniszczyć uprawy.</div>
<h2>Rolnice i lenie</h2>
<div>Spośród wielożernych szkodników glebowym jesienią dla <strong>jęczmienia ozimego zagrożeniem są głównie larwy rolnic i leni.</strong></div>
<ul>
<li><strong>Rolnice </strong>pojawiają się gradacyjnie, a sprzyja im sucha i ciepła pogoda. Wyższe temperatury stymulują ich szybszy rozwój, dlatego w ciepłych latach mogą pojawiać się dwa pokolenia tych motyli. Młodsze stadia gąsienic żerują na częściach nadziemnych, natomiast starsze pod powierzchnią gleby zjadają kiełkujące ziarniaki lub podgryzają młode siewki u nasady i często wciągają je do korytarzy w glebie. Uszkodzenia w pobliżu szyjki korzeniowej powodują zamieranie całych roślin.</li>
</ul>
<p><br /><a href="https://www.topagrar.pl/articles/top-uprawa/zwalczanie-wyczynca-w-zbozach-i-w-rzepaku/" target="_blank" rel="noopener"><strong>Zobacz także: Zwalczanie wyczyńca w zbożach i w rzepaku</strong></a><span style="background-color: #ffffff; font-family: var(--font-secondary); font-size: var(--text-size--desktop); font-weight: var(--text-semi); text-decoration-line: unset; -webkit-text-decorations-in-effect: unset; -webkit-text-fill-color: unset; -webkit-text-stroke-color: unset; caret-color: unset;"><br /></span></p>
<p><span style="background-color: #ffffff; font-family: var(--font-secondary); font-size: var(--text-size--desktop); font-weight: var(--text-semi); text-decoration-line: unset; -webkit-text-decorations-in-effect: unset; -webkit-text-fill-color: unset; -webkit-text-stroke-color: unset; caret-color: unset;"></span></p>
<ul>
<li>Z kolei<strong> larwy leni </strong>początkowo odżywiają się materią organiczną zawartą w glebie. Starsze stadia larw żerują natomiast na kiełkujących ziarniakach, korzeniach, szyjce korzeniowej, a czasami też na częściach nadziemnych. Siewki jęczmienia uszkadza też łokaś garbatek. Jego larwy w sprzyjających warunkach (łagodne zimy) mogą żerować nieprzerwanie od jesieni aż do wiosny. Żerują na kiełkach lub na powierzchni gleby, podcinając młode liście u nasady. Żerując na starszych liściach pozostawiają charakterystyczne postrzępione kłębki lub wciągają fragmenty lub całe rośliny do podziemnych korytarzy. Uszkodzone w ten sposób rośliny mogą całkowicie zamierać lub nadmiernie się rozkrzewiają, zwykle nie wytwarzając źdźbeł kłosonośnych.</li>
</ul>
<figure class="image"><img src="/media/uploads/larwy_okasia_garbatka_potrafia_byc_bardzo_zaroczne.w_wyniku_ich_zerowania_moga_wypadac_cae_place_roslin.moga_zerowac_nawet_do_wiosny..jpg" width="1000" height="775" alt="" />
<figcaption>Larwy łokasia garbatka potrafią być bardzo żarłoczne. W wyniku ich żerowania mogą wypadać całe place roślin. Mogą żerować nawet do wiosny.</figcaption>
</figure>
<br />
<div data-article-box=""></div><h2>Najgroźniejsze mszyce</h2>
<div>Jednymi z najważniejszych gospodarczo szkodników dla wschodów zbóż ozimych są<strong> mszyce w charakterze wektorów wirusów</strong>. Jako szkodniki bezpośrednie wysysają soki z liści i źdźbeł, powodując ich stopniowe zamieranie, natomiast szkodliwość pośrednia mszyc polega na przenoszeniu wirusów jesienią oraz wtórnych porażeń przez sprawców chorób, głównie grzybowych. <br /><br /><div data-article-box=""></div></div>
<figure class="image"><img src="/media/uploads/mszyce_to_szkodniki_ktore_moga_przenosic_wirusa_zotej_karowatosci_jeczmienia.po_lewej_mszyca_czeremchowo-zbozowa_po_prawej_zbozowa..jpg" width="966" height="1200" alt="" />
<figcaption>Mszyce to szkodniki, które mogą przenosić wirusa żółtej karłowatości jęczmienia. Po lewej mszyca czeremchowo-zbożowa, po prawej zbożowa.</figcaption>
</figure>
<div><br />Spośród mszyc pojawiających się jesienią na <strong>młodych zasiewach zbóż ozimych</strong> (w tym jęczmienia) najliczniej występuje <strong>mszyca czeremchowo-zbożowa.</strong> Z uwagi na to, że jest najliczniejsza i powszechnie spotykana w całym kraju, jest głównym sprawcą rozprzestrzeniania wirusów – przede wszystkim żółtej karłowatości jęczmienia (ang. BYDV). Wirusy mogą przenosić także inne gatunki mszyc, pojawiające się jesienią na młodych zasiewach ozimin, takie jak <strong>mszyca zbożowa, różano-trawowa</strong>, czy liczna w niektórych latach <strong>mszyca kukurydziana. <br /><br /><div data-article-box=""></div></strong>Mszyce jesienią zwykle żerują ukryte w dolnych partiach roślin. Wirusy pobierają między żniwami a wschodami ozimin, żerując wcześniej na dziko rosnących trawach. Długa, ciepła i umiarkowanie wilgotna (bez gwałtownych opadów) jesień sprzyja szybkiemu namnażaniu się mszyc-wektorów, a tym samym rozprzestrzenianiu infekcji. Rodzące się w bardzo szybkim tempie larwy pobierają wirusy, żerując na zainfekowanej wcześniej roślinie, a następnie przekazują je dalej, żerując na kolejnych roślinach. Podobnym zakresem szkodliwości jak mszyce charakteryzują się występujące na zbożach skoczki, w tym m.in. pospolity skoczek sześciorek.</div>
<div data-article-box=""></div><h2>I jeszcze śmietka</h2>
<div>W ostatnich latach na wielu uprawach (nie tylko zbóż ozimych) wzrasta szkodliwość<strong> śmietki ozimówki i kiełkówki</strong> – szczególnie w południowo-zachodnich rejonach kraju i na zasobniejszych glebach. Dorosłe muchówki przyciąga zapach świeżej materii organicznej, szczególnie obornika. Szkodliwe są kremowobiałe i beznogie larwy śmietek, które żerują na kiełkujących ziarniakach, korzeniach i najmłodszych liściach. Mogą uszkadzać po kilka sąsiadujących roślin, zwłaszcza na brzegach plantacji. Młode siewki uszkodzone we wczesnym stadium najczęściej całkowicie zamierają i takie uszkodzenia czasami błędnie interpretuje się jako uszkodzenia zimowe. <br /><br /><div data-article-box=""></div>W niektórych latach i rejonach uprawy poważne szkody w jesiennych zasiewach jęczmienia wyrządzają również larwy innej muchówki – <strong>ploniarki zbożówki.</strong> W odróżnieniu od śmietki larwa ploniarki uszkadza tylko jedną roślinę. Typowym objawem jej żerowania jest żółknący liść sercowy, dający się łatwo wyciągnąć, ponieważ larwa przegryza jego nasadę. Rośliny, które nie zdążyły się rozkrzewić, zwykle obumierają, a uszkodzone w mniejszym stopniu zwykle się nie wykłaszają. Po uszkodzeniu jednej rośliny larwy przenoszą się na kolejną. Zarówno uszkodzenia tkanek przez larwy śmietek, jak i ploniarek często są wtórnie porażane przez sprawców chorób, co dodatkowo osłabia rośliny przed zimą.<br /><br /><div data-article-box=""></div></div>
<figure class="image"><img src="/media/uploads/ploniarke_zbozowke_teoretycznie_mozna_ograniczyc_opozniajac_siew_ale_przy_ciepych_i_duzszych_jesieniach_moze_nie_przyniesc_to_oczekiwanego_efektu..jpg" width="995" height="1200" alt="" />
<figcaption>Ploniarkę zbożówkę teoretycznie można ograniczyć opóźniając siew, ale przy ciepłych i dłuższych jesieniach może nie przynieść to oczekiwanego efektu.</figcaption>
</figure>
<div data-article-box=""></div><h2>Ochrona jęczmienia bez chemii</h2>
<div>Głównym założeniem integrowanej ochrony roślin jest <strong>ograniczenie liczebności szkodników</strong> do poziomu niezagrażającego uprawie, w pierwszej kolejności metodami niechemicznymi o charakterze zapobiegawczym. Odpowiednia agrotechnika i płodozmian, w miarę możliwości dostateczna izolacja przestrzenna od innych upraw zbóż, zadrzewień i zakrzewień, ograniczania zachwaszczenia (w tym likwidacja samosiewów zbóż), zbilansowane nawożenie, dobór odmiany, czy odpowiednia norma, termin i parametry siewu, pozwolą obniżyć presję szkodników (tab. 1.). <br /><br /><div data-article-box=""></div><img src="/media/uploads/niechemiczna_ochrona_jeczmienia.png" width="998" height="509" alt="" /><br /><br /><div data-article-box=""></div>Metody te zwykle nie pozwalają na całkowite ich wyeliminowanie na plantacji, niemniej istotnie ograniczają ich liczebność i tym samym późniejszą chemizację, co jest główną ideą <strong>ochrony integrowanej.</strong> Jednak obecnie metody te są jedyną możliwością ograniczania szkodników w jęczmieniu ozimym. W przyszłości z pewnością pojawią się odmiany jęczmienia ozimego i innych zbóż odporne lub tolerancyjne na żerowanie szkodników, a także z genem odporności na wirusy. Jednak wyodrębnienie takich linii trwa latami i jest kosztowne. Aktualnie wg najnowszej<strong> listy opisowej odmian</strong> <strong>COBORU z 2023 roku</strong>, najwyższy poziom odporności na <strong>wirusy BYDV</strong> spośród odmian jęczmienia ozimego wykazują KWS Exquis oraz Lady. Wprowadzone muszą również zostać korzystne rozwiązania w zakresie biologicznych metod ograniczania szkodników (zarówno w zakresie zwiększenia asortymentu, jak i dopłat do ich stosowania), a także insektycydowe zaprawy nasienne – wieloskładnikowe, długo działające i bezpieczne dla środowiska naturalnego.<br /><br /><div data-article-box=""></div>
<table border="1">
<tbody>
<tr>
<td>
<p><strong>Brak chemii w jęczmieniu!</strong></p>
<p>Ochrona chemiczna, choć stosowana w ostateczności, nadal pozostaje główną metodą ochrony zbóż przed szkodnikami. Jednak w jęczmieniu ozimym nie ma obecnie zarejestrowanych żadnych jesiennych insektycydów (jedynie wiosną przeciwko mszycom i skrzypionkom mamy zawierające<strong> gamma-cyhalotrynę i lambda-cyhalotrynę</strong>).</p>
<p>Po wycofaniu zeta-cypermetryny jęczmień ozimy pozbawiony został ochrony przed mszycami-wektorami wirusów żółtej karłowatości jęczmienia – wirozy, która właśnie w Polsce ma największe znaczenia w uprawie tego gatunku. Dlatego konieczne jest pilne szybkie uregulowanie tej kwestii i zapewnienie chociaż minimalnego poziomu ochrony przeciwko mszycom-wektorom wirusów. Podobnie nie ma aktualnie również możliwości ochrony chemicznej przed pozostałymi jesiennymi szkodnikami jęczmienia. Stwarza to ryzyko stosowania pozaetykietowego lub używania insektycydów niezarejestrowanych w Polsce. Największe obawy producentów jęczmienia ozimego w zakresie ochrony upraw przed szkodnikami związane są głównie ze zmianami w ustawodawstwie Komisji Europejskiej. Całkowite pozbawienie możliwości ochrony jęczmienia ozimego jest działaniem nieodpowiedzialnym.</p>
<p>Aktualnie tylko w pszenicy ozimej istnieją możliwości chemicznej ochrony – i tylko przed mszycami-wektorami wirusów. Przy tak dużej presji jesiennych szkodników jęczmienia ozimego (jak i pozostałych zbóż ozimych) brak dostatecznych możliwości ochrony upraw może skutkować obniżeniem powierzchni ich areału i wysokości produkcji. Pomimo dopłat (m.in. w ramach ekoschematów) uprawa zbóż ozimych może stać się wkrótce nieopłacalna.</p>
</td>
</tr>
</tbody>
</table>
<br /><br /><em>dr Przemysław Strażyński, prof. Marek Mrówczyński</em><br /><em>IOR-PIB w Poznaniu</em></div>

<div>W następstwie postępujących zmian klimatycznych oraz coraz powszechniej stosowanych uproszczeń w uprawie (głównie ze względów ekonomicznych), w ostatnich latach presję znacznie zwiększyły <strong>szkodniki uszkadzające system korzeniowy i pierwsze liście młodych siewek.</strong> Charakterystycznym objawem ich obecności na plantacji są placowe ubytki w zasiewach (tzw. łysiny) – szczególnie na brzegach uprawy. Pojawiając się masowo, ta grupa szkodników może całkowicie zniszczyć uprawy.</div>
<h2>Rolnice i lenie</h2>
<div>Spośród wielożernych szkodników glebowym jesienią dla <strong>jęczmienia ozimego zagrożeniem są głównie larwy rolnic i leni.</strong></div>
<ul>
<li><strong>Rolnice </strong>pojawiają się gradacyjnie, a sprzyja im sucha i ciepła pogoda. Wyższe temperatury stymulują ich szybszy rozwój, dlatego w ciepłych latach mogą pojawiać się dwa pokolenia tych motyli. Młodsze stadia gąsienic żerują na częściach nadziemnych, natomiast starsze pod powierzchnią gleby zjadają kiełkujące ziarniaki lub podgryzają młode siewki u nasady i często wciągają je do korytarzy w glebie. Uszkodzenia w pobliżu szyjki korzeniowej powodują zamieranie całych roślin.</li>
</ul>
<p><br /><a href="https://www.topagrar.pl/articles/top-uprawa/zwalczanie-wyczynca-w-zbozach-i-w-rzepaku/" target="_blank" rel="noopener"><strong>Zobacz także: Zwalczanie wyczyńca w zbożach i w rzepaku</strong></a><span style="background-color: #ffffff; font-family: var(--font-secondary); font-size: var(--text-size--desktop); font-weight: var(--text-semi); text-decoration-line: unset; -webkit-text-decorations-in-effect: unset; -webkit-text-fill-color: unset; -webkit-text-stroke-color: unset; caret-color: unset;"><br /></span></p>
<p> </p>
<ul>
<li>Z kolei<strong> larwy leni </strong>początkowo odżywiają się materią organiczną zawartą w glebie. Starsze stadia larw żerują natomiast na kiełkujących ziarniakach, korzeniach, szyjce korzeniowej, a czasami też na częściach nadziemnych. Siewki jęczmienia uszkadza też łokaś garbatek. Jego larwy w sprzyjających warunkach (łagodne zimy) mogą żerować nieprzerwanie od jesieni aż do wiosny. Żerują na kiełkach lub na powierzchni gleby, podcinając młode liście u nasady. Żerując na starszych liściach pozostawiają charakterystyczne postrzępione kłębki lub wciągają fragmenty lub całe rośliny do podziemnych korytarzy. Uszkodzone w ten sposób rośliny mogą całkowicie zamierać lub nadmiernie się rozkrzewiają, zwykle nie wytwarzając źdźbeł kłosonośnych.</li>
</ul>
<figure class="image"><img src="/media/uploads/larwy_okasia_garbatka_potrafia_byc_bardzo_zaroczne.w_wyniku_ich_zerowania_moga_wypadac_cae_place_roslin.moga_zerowac_nawet_do_wiosny..jpg" alt="" width="1000" height="775" />
<figcaption>Larwy łokasia garbatka potrafią być bardzo żarłoczne. W wyniku ich żerowania mogą wypadać całe place roślin. Mogą żerować nawet do wiosny.</figcaption>
</figure>
<p> </p>
<h2>Najgroźniejsze mszyce</h2>
<div>Jednymi z najważniejszych gospodarczo szkodników dla wschodów zbóż ozimych są<strong> mszyce w charakterze wektorów wirusów</strong>. Jako szkodniki bezpośrednie wysysają soki z liści i źdźbeł, powodując ich stopniowe zamieranie, natomiast szkodliwość pośrednia mszyc polega na przenoszeniu wirusów jesienią oraz wtórnych porażeń przez sprawców chorób, głównie grzybowych.<br /><br /></div>
<figure class="image"><img src="/media/uploads/mszyce_to_szkodniki_ktore_moga_przenosic_wirusa_zotej_karowatosci_jeczmienia.po_lewej_mszyca_czeremchowo-zbozowa_po_prawej_zbozowa..jpg" alt="" width="966" height="1200" />
<figcaption>Mszyce to szkodniki, które mogą przenosić wirusa żółtej karłowatości jęczmienia. Po lewej mszyca czeremchowo-zbożowa, po prawej zbożowa.</figcaption>
</figure>
<div><br />Spośród mszyc pojawiających się jesienią na <strong>młodych zasiewach zbóż ozimych</strong> (w tym jęczmienia) najliczniej występuje <strong>mszyca czeremchowo-zbożowa.</strong> Z uwagi na to, że jest najliczniejsza i powszechnie spotykana w całym kraju, jest głównym sprawcą rozprzestrzeniania wirusów – przede wszystkim żółtej karłowatości jęczmienia (ang. BYDV). Wirusy mogą przenosić także inne gatunki mszyc, pojawiające się jesienią na młodych zasiewach ozimin, takie jak <strong>mszyca zbożowa, różano-trawowa</strong>, czy liczna w niektórych latach <strong>mszyca kukurydziana.<br /><br /></strong>Mszyce jesienią zwykle żerują ukryte w dolnych partiach roślin. Wirusy pobierają między żniwami a wschodami ozimin, żerując wcześniej na dziko rosnących trawach. Długa, ciepła i umiarkowanie wilgotna (bez gwałtownych opadów) jesień sprzyja szybkiemu namnażaniu się mszyc-wektorów, a tym samym rozprzestrzenianiu infekcji. Rodzące się w bardzo szybkim tempie larwy pobierają wirusy, żerując na zainfekowanej wcześniej roślinie, a następnie przekazują je dalej, żerując na kolejnych roślinach. Podobnym zakresem szkodliwości jak mszyce charakteryzują się występujące na zbożach skoczki, w tym m.in. pospolity skoczek sześciorek.</div>
<h2>I jeszcze śmietka</h2>
<div>W ostatnich latach na wielu uprawach (nie tylko zbóż ozimych) wzrasta szkodliwość<strong> śmietki ozimówki i kiełkówki</strong> – szczególnie w południowo-zachodnich rejonach kraju i na zasobniejszych glebach. Dorosłe muchówki przyciąga zapach świeżej materii organicznej, szczególnie obornika. Szkodliwe są kremowobiałe i beznogie larwy śmietek, które żerują na kiełkujących ziarniakach, korzeniach i najmłodszych liściach. Mogą uszkadzać po kilka sąsiadujących roślin, zwłaszcza na brzegach plantacji. Młode siewki uszkodzone we wczesnym stadium najczęściej całkowicie zamierają i takie uszkodzenia czasami błędnie interpretuje się jako uszkodzenia zimowe.</div>

top agrar 09/2023

uprawa

insektycydy w jęczmieniu

jak zwalczyć mszycę w jęczmieniu

jęczmień ozimy

metod niechemicznych

niechemiczna ochrona

niechemiczna ochrona przed szkodnikami

szkodniki jęczmienia

uprawa jęczmienia

zwalczanie mszyny

zwalczanie płoniarki

zwalczanie rolnic

Niechemiczna ochrona jęczmienia ozimego przed szkodnikami

<div>Żuławy Wiślane charakteryzują się bardzo wysokim udziałem gleb żyznych o dużej pojemności wodnej. Ponadto są regionem o dużych zasobach wodnych, a to umożliwia uzyskiwanie bardzo wysokich plonów nawet podczas suszy. Niestety, w rejonie tym już pod koniec lat 80. XX wieku wyczyniec polny został opisany w literaturze jako nowy chwast. Dziś stanowi bardzo poważny problem.<br /><br /></div>
<figure class="image"><img src="/media/uploads/wyczyniec_polny_wyksztaca_kilkanascie_wiech_kosoksztatnych_z_ktorych_kazda_tworzy_do_kilkudziesieciu_nasion.zatem_jedna_roslina_moze_wydac_nawet_400_podnych_ziarniakow..jpg" width="800" height="1200" alt="" />
<figcaption>Wyczyniec polny wykształca kilkanaście wiech kłosokształtnych, z których każda tworzy do kilkudziesięciu nasion. Zatem jedna roślina może wydać nawet 400 płodnych ziarniaków. Fot. Czubiński.</figcaption>
</figure>
<div>Ponieważ na Żuławach Wiślanych dominują pszenica ozima i rzepak ozimy, zwalczanie wyczyńca w tych gatunkach będzie decydujące w powstrzymaniu presji tego chwastu w nadchodzących latach.</div>
<div data-article-box=""></div><h2>Wyczyniec uodparnia się</h2>
<div>Brak sukcesu w zwalczaniu wyczyńca polnego spowodowany jest obecnością biotypów odpornych. Jest to problem powszechnie znany żuławskim rolnikom. Wyczyniec polny podobnie jak<strong> miotła zbożowa i życice </strong>należy do rodziny wiechlinowatych. Międzynarodowa Baza Danych Chwastów Odpornych na Herbicydy podaje, że jest to rodzina botaniczna o najwyższym ryzyku powstawania odporności na kilka mechanizmów działania herbicydów. Narastanie odporności chwastów w populacji jest związane z częstością używania herbicydów o tym samym mechanizmie działania. Zdecydowanie proces ten spowalnia łączenie oraz przemienność stosowania herbicydów zwalczających dany chwast, o różnych mechanizmach działania.</div>
<div></div>
<div>O mechanizmie działania herbicydu informują <strong>kody HRAC</strong>, nadane przez Komitet ds. Odporności na Herbicydy. Są one z reguły zamieszczone w etykiecie herbicydu pod opisem działania. Kod HRAC jest oznaczeniem grupy substancji czynnych herbicydów o tym samym mechanizmie działania. Problem uodpornień wyczyńca polnego dotyczy przede wszystkim herbicydów będących<strong> inhibitorem ALS (HRAC 2) </strong>oraz<strong> inhibitorów ACC-azy (HRAC 1)</strong>, czyli tzw. graminicydów. Z tych powodów walka z wyczyńcem musi być prowadzona na kilku frontach – nie tylko za pomocą herbicydów, ale także uprawy roli.</div>
<div data-article-box=""></div><h2>Jesienne odchwaszczanie pszenicy i rzepaku</h2>
<div>Jesienne odchwaszczanie pszenicy oraz rzepaku jest najważniejszym terminem ochrony plantacji, w których występuje wyczyniec. Zabiegi herbicydowe w tym terminie umożliwiają walkę z tym trudnym do zwalczenia chwastem w fazach rozwojowych zdecydowanie wcześniejszych, aniżeli te spotykane wiosną.<br /><br /><div data-article-box=""></div></div>
<figure class="image"><img src="/media/uploads/488853_1.jpg" width="900" height="1200" alt="" />
<figcaption>Plantacja rzepaku tak silnie zachwaszczona przez wyczyńca polnego jest trudna do uratowania, jeśli populacja chwastu odporna jest na herbicydy z grupy graminicydów. Co gorsza, zwiększy to potencjał chwastów w kolejnym sezonie. Fot. Piwowar.</figcaption>
</figure>
<div>Jednak pierwszym elementem ochrony na polach ze spodziewaną presją wyczyńca polnego jest <strong>orka</strong>. Zabieg ten pozwala na likwidację pierwszych wschodów wyczyńca polnego równo na całej powierzchni pola. Wadą systemów bezorkowych jest pozostawianie calizny, na której chwast ten osiąga fazy rozwojowe, przekraczające możliwości używanych herbicydów (szczególnie doglebowych). Zatem w systemie uprawy bezorkowej elementem strategii powinno być zastosowanie glifosatu (HRAC 9).</div>
<div data-article-box=""></div><h2>Kiedy wykonać zabieg?</h2>
<div>Wyczyniec polny charakteryzuje się dużo większą wrażliwością na <strong>herbicydy nalistne do fazy BBCH 13</strong>, czyli trzech liści właściwych. Natomiast na substancje działające z gleby jest to faza kiełkowania.</div>
<div></div>
<div>Do wiosennej walki z wyczyńcem w pszenicy ozimej mamy zaledwie dwa mechanizmy działania: <strong>HRAC 1 i HRAC 2</strong>, a w rzepaku ozimym wyłącznie HRAC 1 (który najczęściej został już zastosowany jesienią). Zatem korekta wiosenna graminicydem (HRAC 1) w rzepaku ozimym najczęściej nie jest do pogodzenia z zasadami zarządzania odpornością.<br /><br /><div data-article-box=""></div></div>
<figure class="image"><img src="/media/uploads/siewki_wyczynca_polnego_najlepiej_zwalczac_jeszcze_w_fazie_kiekowania_srodkami_dziaajacymi_z_gleby_lub_nalistnymi_w_fazie_do_trzech_lisci_chwastu..jpg" width="1000" height="774" alt="" />
<figcaption>Siewki wyczyńca polnego najlepiej zwalczać jeszcze w fazie kiełkowania, środkami działającymi z gleby lub nalistnymi w fazie do trzech liści chwastu. Fot. Piwowar.</figcaption>
</figure>
<div data-article-box=""></div><h2>Strategia chwastobójcza w rzepaku</h2>
<div><strong>Jesienna walka z wyczyńcem</strong> na Żuławach Wiślanych w rzepaku jest łatwiejsza niż w pszenicy ozimej i na razie daje gwarancję zwalczenia najgroźniejszych biotypów występujących w tym rejonie. Do zabiegów przedwschodowych wykonywanych bezpośrednio po zasiewach rzepaku najlepszym rozwiązaniem jest użycie herbicydu zawierającego <strong>dimetenamid-P </strong>(HRAC 15) w zarejestrowanej dawce substancji czynnej (s.cz.) około 500 g/ha – patrz tabela 1. Użycie takich herbicydów przedwschodowo nie wpływa na redukcję obsady wyczyńca, ale na pokrój jego roślin oraz powoduje większą wrażliwość na graminicyd użyty w późniejszym okresie (powschodowo).</div>
<div></div>
<div>Z uwagi na odporności wywołane metabolizowaniem substancji, graminicyd powinien zostać użyty w momencie, kiedy chwast jest najbardziej na niego wrażliwy, czyli do BBCH 13 wyczyńca. Substancją z tej grupy, która najlepiej sprawdza się w walce z tym chwastem jest wg moich obserwacji <strong>kletodym</strong> (HRAC 1). Mimo odporności chwastów na inhibitory ACC-azy, wykazuje on najwyższą skuteczność zwalczania wyczyńca, a w najcięższych przypadkach jest jedyną substancją z grupy graminicydów, która jest w stanie zahamować jego wzrost i rozwój. Skuteczne dawki kletodymu zależne są od biotypów wyczyńca polnego występującego na danym polu i mieszczą się w granicach od 100–180 g/ha.<br /><br /><div data-article-box=""></div></div>
<figure class="image"><img src="/media/uploads/herbicydy_do_jesiennej_walki_z_wyczyncem_polnym_w_rzepaku_i_pszenicy_ozimej.png" width="887" height="845" alt="" />
<figcaption>Herbicydy do jesiennej walki z wyczyńcem polnym w rzepaku i pszenicy ozimej.</figcaption>
</figure>
<div>Coraz częściej w rzepaku trzeba wykonać <strong>dodatkowy zabieg zwalczania wyczyńca</strong>. Do tego można użyć propyzamid (HRAC 3). Powinno wówczas zastosować się 750 g/ha tej s.cz.. Zabieg należy wykonać w momencie, gdy temperatura gleby nie przekracza 15°C. Z reguły przypada to w listopadzie lub w grudniu. <strong>Propyzamid</strong> najczęściej zwalcza tylko wyczyńca do fazy BBCH 14 (4 liści właściwych). Jeżeli na plantacji rzepaku występują chwasty przekraczające tę fazę, wtedy należy <strong>zastosować propyzamid w połączeniu ze 150–200 g/ha cykloksydymu (HRAC 1). </strong>W przypadku zbyt dużego rzepaku, który zasłania wyczyńca, warto wykonać taki zabieg po pierwszych przymrozkach (o ile zapis w etykiecie na to zezwala). Wówczas rośliny rzepaku zwykle zmieniają pokrój na skutek pozbywania się wody z liści i łodyg oraz odsłaniają chwasty.<br /><br /><div data-article-box=""></div>
<table border="1" style="border-collapse: collapse; width: 100%;">
<tbody>
<tr>
<td style="width: 98.7694%;">
<p><strong><span style="font-family: 'Source Sans Pro', sans-serif; font-size: 16px; background-color: #ffffff;">To, co najważniejsze:</span></strong></p>
<ul>
<li>Wyczyniec to chwast preferujący gleby ciężkie, próchniczne i dobrze utrzymujące wodę.</li>
<li>W strategii zwalczania wyczyńca warto uwzględnić orkę, a w uproszczeniach stosowanie glifosatu.</li>
<li>Zabiegi jesienne są podstawą zwalczania wyczyńca.</li>
<li>Na herbicydy działające z gleby wyczyniec jest najwrażliwszy w fazie kiełkowania.</li>
<li>Substancje nalistne powinny być zastosowane do fazy BBCH 13 wyczyńca polnego.</li>
</ul>
</td>
</tr>
</tbody>
</table>
</div>
<div data-article-box=""></div><h2>Zalecenia chwastobójcze dla pszenicy</h2>
<div>Odchwaszczanie jesienne pszenicy ozimej ze spodziewaną presją wyczyńca ma nieco inny charakter – tu najważniejszy jest pierwszy zabieg. Jego skuteczność zależeć będzie od tego, czy substancje doglebowe herbicydów w odpowiednim czasie znajdą się w miejscu działania.</div>
<div></div>
<div><strong>Wyczyniec polny</strong> najbardziej wrażliwy na substancje doglebowe jest w momencie kiełkowania, więc zabieg z nimi powinien zostać wykonany bezpośrednio po siewie pszenicy. Najlepiej, aby od orki, która najczęściej poprzedza zasiew pszenicy na Żuławach Wiślanych, po uprawę przedsiewną i siew nie upłynęło nie więcej niż 10 dni.<br /><br /><div data-article-box=""></div></div>
<figure class="image"><img src="/media/uploads/488855.jpg" width="1000" height="926" alt="" />
<figcaption>Objawy fitotoksyczności wyczyńca polnego wywołane dimetenamidem-P użytą w rzepaku ozimym przed wschodami rośliny uprawnej choć przemijają, to zwiększają wrażliwość chwastu na później stosowane graminicydy. Fot. Piwowar.</figcaption>
</figure>
<div><br />Najważniejsze jednak jest, aby warunki pogodowe splotły się tak, aby zabieg był wykonany przed deszczem, który przemieści substancje doglebowe herbicydów. Również w systemach bezorkowych należy zwrócić uwagę na skrócenie czasu od zastosowania glifosatu (przed spulchnieniem gleby) do momentu siewu i następnie zabiegów herbicydami i oczywiście opadów deszczu.</div>
<div></div>
<div><strong>Do zabiegów przedwschodowych</strong> wykonywanych bezpośrednio po zasiewach pszenicy ozimej dobrym rozwiązaniem jest użycie mieszaniny substancji (w przeliczeniu dawki s.cz. na 1 ha):</div>
<ul>
<li>200–250 g flufenacetu (w tabeli 1. FLC) – HRAC 15,</li>
<li>70–100 g diflufenikanu (DFF) – HRAC 12 i 350 g aklonifenu – HRAC 34.</li>
<li>W systemach bezorkowych dodatkowo 600 g pendimetaliny – HRAC 3.</li>
</ul>
<div></div>
<div>Przy bardzo wysokiej presji wyczyńca lub w niesprzyjających warunkach pogodowych często wymagana jes<strong>t nalistna korekta zabiegu wykonanego przed wschodami pszenicy.</strong> Dobór substancji w takim przypadku zależny jest od temperatury. <br /><br /><div data-article-box=""></div>Jeżeli średnie temperatury dobowe są wyższe niż 10°C, wówczas można jeszcze zastosować <strong>flufenacet </strong>w połączeniu np. z pinoksadenem – HRAC 1 i/lub prosulfokarbem – HRAC 15. Jeśli natomiast są niższe, to pozostaje <strong>pinoksaden i prosulfokarb</strong>. W przypadku pinoksadenu można jeszcze wykorzystać efekt spowolnienia metabolicznego roślin wyczyńca na inhibitory ACC-azy wywołany niskimi temperaturami. Zabiegi herbicydowe wykonywane w pierwszych tygodniach grudnia zapewniają działanie pinoksadenu przy dużo wolniejszym metabolizowaniu tej substancji przez rośliny wyczyńca polnego. Ten sam efekt wykorzystywany jest w ostatnim zabiegu herbicydowym w rzepaku ozimym z użyciem cykloksodymu.</div>
<div></div>
<div>Do poprawy skuteczności zabiegów herbicydowych zwalczających wyczyńca polnego zalecane jest dodanie <strong>adiuwantów</strong>. W przypadku zabiegów przedwschodowych będzie to adiuwant do zabiegów doglebowych (np. Atpolan Soil Maxx Premium), a w przypadku zabiegów powschodowych adiuwant do zabiegów dolistnych (np. Atpolan BIO 80 EC Premium).<br /><br /><em>Jacek Piwowar</em></div>

<div>Żuławy Wiślane charakteryzują się bardzo wysokim udziałem gleb żyznych o dużej pojemności wodnej. Ponadto są regionem o dużych zasobach wodnych, a to umożliwia uzyskiwanie bardzo wysokich plonów nawet podczas suszy. Niestety, w rejonie tym już pod koniec lat 80. XX wieku wyczyniec polny został opisany w literaturze jako nowy chwast. Dziś stanowi bardzo poważny problem.<br /><br /></div>
<figure class="image"><img src="/media/uploads/wyczyniec_polny_wyksztaca_kilkanascie_wiech_kosoksztatnych_z_ktorych_kazda_tworzy_do_kilkudziesieciu_nasion.zatem_jedna_roslina_moze_wydac_nawet_400_podnych_ziarniakow..jpg" alt="" width="800" height="1200" />
<figcaption>Wyczyniec polny wykształca kilkanaście wiech kłosokształtnych, z których każda tworzy do kilkudziesięciu nasion. Zatem jedna roślina może wydać nawet 400 płodnych ziarniaków.</figcaption>
</figure>
<div>Ponieważ na Żuławach Wiślanych dominują pszenica ozima i rzepak ozimy, zwalczanie wyczyńca w tych gatunkach będzie decydujące w powstrzymaniu presji tego chwastu w nadchodzących latach.</div>
<h2>Wyczyniec uodparnia się</h2>
<div>Brak sukcesu w zwalczaniu wyczyńca polnego spowodowany jest obecnością biotypów odpornych. Jest to problem powszechnie znany żuławskim rolnikom. Wyczyniec polny podobnie jak<strong> miotła zbożowa i życice </strong>należy do rodziny wiechlinowatych. Międzynarodowa Baza Danych Chwastów Odpornych na Herbicydy podaje, że jest to rodzina botaniczna o najwyższym ryzyku powstawania odporności na kilka mechanizmów działania herbicydów. Narastanie odporności chwastów w populacji jest związane z częstością używania herbicydów o tym samym mechanizmie działania. Zdecydowanie proces ten spowalnia łączenie oraz przemienność stosowania herbicydów zwalczających dany chwast, o różnych mechanizmach działania.</div>
<div> </div>
<div>O mechanizmie działania herbicydu informują <strong>kody HRAC</strong>, nadane przez Komitet ds. Odporności na Herbicydy. Są one z reguły zamieszczone w etykiecie herbicydu pod opisem działania. Kod HRAC jest oznaczeniem grupy substancji czynnych herbicydów o tym samym mechanizmie działania. Problem uodpornień wyczyńca polnego dotyczy przede wszystkim herbicydów będących<strong> inhibitorem ALS (HRAC 2) </strong>oraz<strong> inhibitorów ACC-azy (HRAC 1)</strong>, czyli tzw. graminicydów. Z tych powodów walka z wyczyńcem musi być prowadzona na kilku frontach – nie tylko za pomocą herbicydów, ale także uprawy roli.</div>
<h2>Jesienne odchwaszczanie pszenicy i rzepaku</h2>
<div>Jesienne odchwaszczanie pszenicy oraz rzepaku jest najważniejszym terminem ochrony plantacji, w których występuje wyczyniec. Zabiegi herbicydowe w tym terminie umożliwiają walkę z tym trudnym do zwalczenia chwastem w fazach rozwojowych zdecydowanie wcześniejszych, aniżeli te spotykane wiosną.<br /><br /></div>
<figure class="image"><img src="/media/uploads/488853_1.jpg" alt="" width="900" height="1200" />
<figcaption>Plantacja rzepaku tak silnie zachwaszczona przez wyczyńca polnego jest trudna do uratowania, jeśli populacja chwastu odporna jest na herbicydy z grupy graminicydów. Co gorsza, zwiększy to potencjał chwastów w kolejnym sezonie.</figcaption>
</figure>
<div>Jednak pierwszym elementem ochrony na polach ze spodziewaną presją wyczyńca polnego jest <strong>orka</strong>. Zabieg ten pozwala na likwidację pierwszych wschodów wyczyńca polnego równo na całej powierzchni pola. Wadą systemów bezorkowych jest pozostawianie calizny, na której chwast ten osiąga fazy rozwojowe, przekraczające możliwości używanych herbicydów (szczególnie doglebowych). Zatem w systemie uprawy bezorkowej elementem strategii powinno być zastosowanie glifosatu (HRAC 9).</div>
<h2>Kiedy wykonać zabieg?</h2>
<div>Wyczyniec polny charakteryzuje się dużo większą wrażliwością na <strong>herbicydy nalistne do fazy BBCH 13</strong>, czyli trzech liści właściwych. Natomiast na substancje działające z gleby jest to faza kiełkowania.</div>
<div> </div>
<div>Do wiosennej walki z wyczyńcem w pszenicy ozimej mamy zaledwie dwa mechanizmy działania: <strong>HRAC 1 i HRAC 2</strong>, a w rzepaku ozimym wyłącznie HRAC 1 (który najczęściej został już zastosowany jesienią). Zatem korekta wiosenna graminicydem (HRAC 1) w rzepaku ozimym najczęściej nie jest do pogodzenia z zasadami zarządzania odpornością.<br /><br /></div>
<figure class="image"><img src="/media/uploads/siewki_wyczynca_polnego_najlepiej_zwalczac_jeszcze_w_fazie_kiekowania_srodkami_dziaajacymi_z_gleby_lub_nalistnymi_w_fazie_do_trzech_lisci_chwastu..jpg" alt="" width="1000" height="774" />
<figcaption>Siewki wyczyńca polnego najlepiej zwalczać jeszcze w fazie kiełkowania, środkami działającymi z gleby lub nalistnymi w fazie do trzech liści chwastu.</figcaption>
</figure>
<h2>Strategia chwastobójcza w rzepaku</h2>
<div><strong>Jesienna walka z wyczyńcem</strong> na Żuławach Wiślanych w rzepaku jest łatwiejsza niż w pszenicy ozimej i na razie daje gwarancję zwalczenia najgroźniejszych biotypów występujących w tym rejonie. Do zabiegów przedwschodowych wykonywanych bezpośrednio po zasiewach rzepaku najlepszym rozwiązaniem jest użycie herbicydu zawierającego <strong>dimetenamid-P </strong>(HRAC 15) w zarejestrowanej dawce substancji czynnej (s.cz.) około 500 g/ha – patrz tabela 1. </div>

herbicydy

jesienne herbicydy

wyczyniec

wyczyniec polny

wyczyniec w pszenicy

wyczyniec w rzepaku

zwalczanie wyczyńca w pszenicy

zwalczanie wyczyńca w rzepaku

zwlaczanie wyczyńca

Zwalczanie wyczyńca w zbożach i w rzepaku

<h2>Wyczyniec polny</h2>
<div>Nasiona wyczyńca są bardzo drobne, przez co ulegają rozproszeniu podczas żniw. W Polsce stanowił do tej pory bardziej problem lokalny, ale na ten moment pojawia się na coraz większej ilości plantacji. Siewki wyczyńca trudno też odróżnić od siewek miotły zbożowej.<br /><br /></div>
<figure class="image"><img src="/media/uploads/wyczyniec_polny_fot.daleszynski.jpg" width="1000" height="666" alt="" />
<figcaption>Wyczyniec polny Fot. Daleszyński</figcaption>
</figure>
<h2>Stokłosy</h2>
<div>Konkurencyjność stokłosy polega przede wszystkim na ich małych wymaganiach. Odnajdują się bardzo dobrze na glebach suchych i tolerują niskie temperatury.</div>
<div>Rozprzestrzenianiu się stokłosy sprzyjają uproszczenia w zmianowaniu, wczesne siewy i uprawa bezorkowa.<br /><br /></div>
<figure class="image"><img src="/media/uploads/stokosa_fot.daleszynski.jpg" width="1000" height="666" alt="" />
<figcaption>Stokłosa Fot. Daleszyński</figcaption>
</figure>
<h2>Wyczyniec i stokłosa – zwalczanie</h2>
<div>Ograniczenie występowania stokłos i wyczyńca pola przede wszystkim na połączeniu metod agrotechnicznych z chemicznymi.</div>
<div><strong>Uprawki pożniwne</strong> spowodują, że skiełkuje jedynie połowa osypanych nasion. Podczas <strong>intensywnej uprawy</strong> gleby tylko ¼ nasion trafi na taką głębokość, w której niemożliwe będzie skiełkowanie. Znaczna część zginie także dzięki wybraniu <strong>na uprawę następczą roślinę jarą.</strong></div>
<h2>Substancje czynne do zwalczania stokłosy i wyczyńca</h2>
<div>Aby pozbyć się, ograniczyć występowanie wyczyńca i stokłosy należy sięgnąć po herbicydy wykazujące fitotoksyczne działanie względem tych chwastów.</div>
<div>Są to preparaty oparte na takich substancjach jak:</div>
<ul>
<li>metrybuzyna,</li>
<li>diflufenikan,</li>
<li>flufenacet.</li>
</ul>
<div>Wszystkie trzy wykazują także działanie przeciwko miotle zbożowej.<br /><br /><br /><em>Bernat Patrycja</em><br /><em>na podst. WIR</em><br /><em>Fot: Daleszyński</em></div>