Jak wynika z Powszechnego Spisu Rolnego 2020, przez ostatnią dekadę w Polsce nasiliły się zmiany w rolnictwie, które zachodzą również w innych miejscach na świecie. Ale nie tylko zmiany klimatyczne, nowe źródła energii, inne nawyki żywieniowe i metody chowu zwierząt mają wpływ na polskie rolnictwo – także Wspólna Polityka Rolna, współpraca w Unii Europejskiej i choroby zakaźne zwierząt w ostatnich latach grają ogromną rolę w przemianach gospodarczych.

Tendencje ostatniej dekady

Odsetek gospodarstw prowadzących wyłącznie produkcję zwierzęcą pozostał na tym samym poziomie, ale zdecydowanie mniej rolników zajmuje się produkcją mieszaną, a więc roślinną i zwierzęcą. W ten sposób, podobnie jak w innych krajach, polscy rolnicy dążą do specjalizacji.

W tym czasie spada również średnia powierzchnia gospodarstw trudniących się hodowlą zwierząt. Produkcja zwierzęca rozwija się głównie w województwach wielkopolskim, mazowieckim, podlaskim i łódzkim.

Niewielki był wzrost pogłowia bydła, jednak pojawiają się spore zmiany strukturalne w stadach – rolnicy specjalizują się w chowie opasów lub hodowli bydła mlecznego.

Porównanie pogłowia głównych gatunków zwierząt gospodarskich wygląda następująco:

• bydło – 6 306 tys. sztuk, w tym krów – 2 475 tys. sztuk, (5 742 tys. sztuk w 2010 r., w tym 2 646 tys. sztuk krów);
• świnie – 11 153 tys. sztuk, w tym loch – 814 tys. sztuk;
• drób – 225 636 tys. sztuk, w tym kur niosek – 55 082 tys. sztuk.

Struktura stada

Całkiem dynamiczny wzrost pogłowia bydła (9,8%) przy spadku liczebności krów (6,4%) to efekt rozwoju chowu opasów i hodowli bydła mięsnego. Zlikwidowane kwoty mleczne i niestabilność rynku mleka wpłynęły na decyzje o rezygnacji z produkcji na mniejszą skalę – jednocześnie wzrosła produkcja mleka w stadach specjalizujących się i spadło pogłowie krów mlecznych (11,6%).

W ciągu ostatniego dziesięciolecia rolnicy postawili na chów bydła z przeznaczeniem na rzeź. Wzrost odnotowano w grupie młodego bydła – od 1 do 2 lat (5,7%) i w grupie cieląt (2%). Co więcej, przybyło krów pozostałych (250 tys. sztuk) – utrzymywanych w produkcji cieląt do opasu.

Wielkość gospodarstw

Według PSR 2020 gospodarstwa o powierzchni 1 ha i mniej użytków rolnych utrzymywały 0,4% krajowego pogłowia (0,3% w 2010 r.). Powyżej 1 ha UR najwięcej bydła utrzymywały gospodarstwa o powierzchni 20-50 ha. Średnia obsada w kraju to 43 sztuki bydła na 100 ha (39 sztuk w 2010 r.).

Regionalnie największa obsada na 100 ha UR pojawia się w województwach podlaskim (98 szt.), wielkopolskim (62 szt.) i mazowieckim (60 szt.), najmniejsza jest statystycznie w dolnośląskim (12 szt.) i zachodniopomorskim (13 szt.).

Ponad połowa polskiego pogłowia bydła znajduje się na terenach województw mazowieckiego – 18,5% (w 2010 r. 18,4%), wielkopolskiego – 17,4% (w 2010 r. 14,7%) i podlaskiego – 16,5% (w 2010 r. – 15,3%). Najmniej bydła jest na Podkarpaciu – tylko 1,3% (w 2010 r. 2,0%), i w województwach lubuskim – 1,4% (w 2010 r. 1,2%) i dolnośląskim – 1,7% (w 2010 r. 1,9%).

al na podst. GUS,
fot. GUS, pixabay