Korekta przepisów dotyczących transportu zwierząt powinna opierać się na solidnych przesłankach naukowych, skupiając się na jakości podróży oraz rozwiązaniu problemów i niedociągnięć w istniejących przepisach, informuje Copa-Cogeca.

Konieczna korekta przepisów

Powołana w czerwcu 2020 r. Parlamentarna komisja śledcza ds. ochrony zwierząt w czasie transportu (ANIT) przyjęła w ubiegłym tygodniu raport i zalecenia dotyczące „dochodzenia w sprawie rzekomych naruszeń i niewłaściwego administrowania w zastosowaniu prawa Unii w odniesieniu do ochrony zwierząt podczas transportu na terenie i poza UE”. Komisja zgłosiła 1233 poprawki do istniejącej dokumentacji i stwierdziła, że przepisy UE w tym obszarze nie zawsze są przestrzegane w państwach członkowskich i nie uwzględniają w pełni różnych potrzeb zwierząt.

Naruszenia, które pojawiły się w raporcie, to m.in. brak miejsca, zaopatrzenie w wodę lub żywność, przewóz zwierząt nienadających się do transportu, stłoczenie, używanie nieodpowiednich pojazdów, transport w ekstremalnych temperaturach i wydłużony czas podróży.

W zaleceniach ANIT pojawiły się takie zalecenia, jak instalacja kamer CCTV w pojazdach, szczególnie w czasie załadunku i rozładunku, co ochroni tych rolników i przedsiębiorców, którzy przepisów przestrzegają. Zaapelowano także do władz krajowych o zatwierdzenie planów podróży tylko wtedy, gdy prognozowana temperatura powietrza wynosi od 5 do 30 stopni Celsjusza. ANIT zaznacza, że w pojazdach potrzebne są urządzenia rejestrujące temperaturę, wilgotność i stężenie amoniaku.

Komisja zaznacza też, że konieczne jest ustalenie limitów czasu podróży dla wszystkich gatunków zwierząt i wszystkich grup wiekowych, oraz zakaz transportu bardzo młodych osobników, poniżej 35 dnia życia. Należy także unikać przewozu nieodsadzonych zwierząt w wieku powyżej 35 dni i zezwalać na niego tylko wtedy, gdy podróż trwa krócej niż dwie godziny.

Posłowie zasiadający w ANIT opowiadają się za przejściem na bardziej wydajny i etyczny system, który faworyzuje transport nasienia lub embrionów oraz tusz zamiast przewozu żywych zwierząt.  Wzywają KE do pilnego przedstawienia, nie później niż do 2023 r., planu działania takiej transformacji, w tym ustanowienia specjalnego funduszu, który zminimalizuje społeczno-gospodarcze skutki wprowadzanych zmian.

Ponadto ANIT stwierdza, że nie istnieje system kontroli transportu zwierząt poza granicami UE i żąda od państw członkowskich kontroli wszystkich jednostek, wjeżdżających do Unii, ze szczególnym uwzględnieniem dostępu do wody i paszy, sprawności poideł, wysokości sufitu itd. Eksport żywych zwierząt powinien być możliwy tylko wtedy, gdy jest zgodny z europejskimi normami dobrostanu zwierząt.

– Właściwy dobrostan zwierząt podczas transportu leży we wspólnym interesie rolników, konsumentów i całego łańcucha dostaw. Decyzje podejmowane w Parlamencie Europejskim muszą uwzględniać otaczające nas realia – mówił na konferencji prasowej poseł sprawozdawca Daniel Buda – Transport żywych zwierząt to ważna gałąź gospodarki UE, ważna dla przetrwania finansowego naszych rolników. Transport żywych zwierząt zarówno w Unii Europejskiej, jak i w krajach trzecich musi być kontynuowany, oczywiście z poszanowaniem przepisów i poprawą standardów dobrostanu.

Copa-Cogeca zaniepokojone

Copa i Cogeca pozytywnie ocenia inicjatywę przeglądu obecnego ustawodawstwa w zakresie transportu zwierząt. Konieczna jest korekta przepisów, które działają już 16 lat, a zaktualizowanie regulacji, oparte na badaniach naukowych, może w przyszłości zagwarantować ujednolicone egzekwowanie i wdrażanie rozporządzenia 1/2005 w każdym z państw członkowskich.

Jednak wynik głosowania w komisji ANIT, według Copa-Cogeca, może rozczarować i niepokoić rolników w UE, w związku z tym, że nie jest wystarczająco podparty solidnymi dowodami naukowymi. Jak informuje Komitet, to może ograniczać pole manewru w czasie dopracowywania przepisów w czasie sesji plenarnej w Parlamencie Europejskim w styczniu 2022 r., gdzie ANIT przedstawi swój raport i może zaszkodzić sektorowi rolniczemu, opierając się na emocjach bardziej niż na faktach.

Kompleksowa ocena transportu

– Mówiąc ogólnie o ustawodawstwie dotyczącym dobrostanu zwierząt z perspektywy rolników: z zadowoleniem przyjmujemy inicjatywę strategii „Od pola do stołu”, dotyczącą holistycznego przeglądu całości ustawodawstwa o dobrostanie zwierząt, z solidnymi podstawami naukowymi – mówił Miguel Angel Higuera, przewodniczący Grupy Roboczej ds. Dobrostanu Zwierząt – W związku z tym podkreślamy, że w tym Raporcie nie pominięto jednej rzeczy: faktu, że normy UE dotyczące dobrostanu zwierząt należą do najwyższych na świecie. Należy to podkreślić i lepiej przekazywać konsumentom i obywatelom UE. Transport żywych zwierząt odgrywa kluczową rolę w utrzymaniu siły gospodarczej i żywotności społecznej terytoriów w całej UE. Główne obszary produkcyjne znajdują się w wielu przypadkach na wyludniających się lub prawie wyludnionych obszarach w UE-27 i transport zwierząt jest integralną częścią utrzymania działalności gospodarczej w tych regionach.

Copa i Cogeca zalecają, aby Komisja zwróciła się do EFSA (Europejski Urząd ds. Bezpieczeństwa Żywności) z prośbą o zbadanie kwestii naukowych poprawy jakości transportu zwierząt, zwłaszcza długodystansowego. Zachęcają także  do kompleksowej oceny transportu dalekobieżnego, uwzględniający zarówno transport zwierząt na eksport, jak i transport wewnątrzunijny.

Jakość środowiska w pojazdach transportowych jest bardzo ważna dla dobrostanu zwierząt, który obejmuje takie czynniki jak wentylacja, temperatura, wysokość sufitu, rodzaj podłogi, dostępnej powierzchni na zwierzę i inne.

Dobrostan poza Unią

Ponieważ UE nie ma jurysdykcji na terytoriach państw trzecich, może jedynie wydawać zalecenia i wymieniać się jak najlepszymi praktykami. Nie możemy stosować naszych zasad ani zmuszać do ich przestrzegania poza granicami UE, twierdzi Copa-Cogeca.

W związku z tym Copa i Cogeca uważają, że należy w dalszym ciągu skupić się na inicjatywach międzynarodowych, takich jak negocjacje dwustronne i wielostronne oraz współpraca z WTO (Światowa Organizacja Handlu), OIE (Światowa Organizacja Zdrowia Zwierząt) i FAO (Organizacja Narodów Zjednoczonych do spraw Wyżywienia i Rolnictwa), ponieważ jest jeszcze wiele do zrobienia, aby zapewnić wzajemne zrozumienie w zakresie dobrostanu zwierząt.

Obecnie, według Copa-Cogeca, nie ma możliwości zastąpienia eksportu żywych zwierząt eksportem nasienia oraz zarodków hodowlanych lub tusz zwierząt przeznaczonych do uboju w związku z tym, że są to zupełnie inne rynki, które wymagają innej logistyki i know-how. Dlatego kluczowe znaczenie ma jakość podróży i dobrostan.

Copa-Cogeca zaznacza także, jak istotne jest branie pod uwagę wielu nowych ulepszeń technologicznych dla różnych form transportu. Mogą one znacznie poprawić jakość, dobrostan i zgodność z przepisami transportu zwierząt, dlatego Komitet zachęca Komisję, by wzięła rozwiązania technologiczne pod uwagę przy podejmowaniu decyzji w trakcie rewizji istniejących przepisów. 

al na podst. PE/ANIT, Copa-Cogeca
fot. archiwum