Żyzność i struktura gleby, to od nich zależy jakie będą plony
Podczas tegorocznego Forum mieliśmy okazję wysłuchać wykładu dr Ute Kropf na temat żyzności i struktury gleby oraz trwałej poprawy ich potencjału w teorii i praktyce. Należy pamiętać, że miarą żyzności gleby w praktyce, tzn. dla rolnika, jest jej zdolność do wydawania określonych plonów. Naturalnie w dużym uproszczeniu ponieważ trzeba uwzględnić wiele aspektów. Jednym z nich jest wydajność asymilacyjna roślin, na którą wpływają m.in. takie czynniki, jak:
· woda i ilość składników odżywczych,
· ciepło (wydajność transpiracji),
· promieniowanie fotosyntetycznie czynne (PAR) - promieniowanie w zakresie PAR pochłaniane jest przez barwniki fotosyntetyczne, głównie przez chlorofil a i b oraz przez karotenoidy,
· powierzchnia liści aktywna fotosyntetycznie.
Niezwykle istotnym czynnikiem jest także znajomość potrzeb wodnych poszczególnych gatunków roślin uprawnych, ponieważ tylko wtedy możemy określić, czy dane stanowisko ma potencjał do ich zaspokojenia. Tam, gdzie gleby są mocniejsze i mają większą pojemność sorpcyjną, mogą zmagazynować więcej wody. Jednak na lekkich glebach, piaszczystych, o mniejszym potencjale sorpcyjnym, ten potencjał jest znacznie mniejszy.
Zatem jakie czynniki decydują o zawartości wody w glebie i jej zdolności magazynowania? Są to przede wszystkim:
· polowa pojemność wodna, która uzależniona jest m.in. od typu gleby, a także rozkładu i udziału poszczególnych frakcji utworów glebowych, zawartości próchnicy,
· ilość i rozkład opadów atmosferycznych,
· zdolność gleby do przerastania korzeniami,
· mobilność wody w glebie: infiltracja, podsiąkanie kapilarne.
Bardzo istotną rolę odgrywa próchnica, która jest swoistym magazynem składników pokarmowych i wody w glebie. Odpowiedzialna jest także za strukturę gruzełkowatą gleby, zapewniając korzeniom roślin odpowiednie stosunki powietrzno-wodne. Próchnica glebowa może zatrzymać 3-5-krotnie więcej wody w formie dostępnej dla roślin niż frakcja mineralna. Wzrost zawartości substancji humusowych w glebie o 0,5% pozwala na zatrzymanie dodatkowo na powierzchni 1 ha około 80 m3 wody, co odpowiada ok. 8 mm z każdego opadu zatrzymanego w warstwie próchnicznej na potrzeby roślin pomiędzy poszczególnymi opadami. Jakie najczęściej popełniamy grzechy w praktyce w kontekście żyzności gleby? Przede wszystkim niewłaściwa uprawa gleby – często jest to niewłaściwy dobór narzędzi i sposobu uprawy gleby, degradacja materii organicznej w glebie, brak struktury gruzełkowatej gleby i brak dokładnych analiz glebowych, które powinny być podstawą.