Pytanie prawne Rzecznik Praw Obywatelskich wynika z rozbieżności w orzecznictwie Sądu Najwyższego, który raz traktuje umowę przekazania gospodarstwa rolnego jak umowę darowizny, a innym razem jako odmienną. Tymczasem RPO stoi na stanowisku, że taka umowa powinna być traktowana odrębnie od umowy darowizny, a przekazane gospodarstwo należy do majątku wspólnego małżonków.
Dwie sprzeczne interpretacje prawne
Na rozbieżne poglądy w tej kwestii zwrócił uwagę sam Sąd Najwyższy, rozpoznając w 2021 r. skargę nadzwyczajną Prokuratora Generalnego, która dotyczyła tego problemu. SN skargę oddalił wskazując, że zarówno w orzecznictwie, jak i literaturze istnieją konkurencyjne poglądy co do charakteru prawnego umowy przekazania własności gospodarstwa rolnego. Prowadzą one, co prawda, do odmiennych, lecz dopuszczalnych wniosków, a żaden z konkurujących poglądów nie może być uznany za rażąco błędny.
Dotychczasowe interpretacje Sadu Najwyższego dotyczące przekazania gospodarstwa na podstawie ustawy z 1977 r. jednoznacznie wskazywały, że wchodzi ono w skład majątku wspólnego. Ale przepisy się zmieniły. Teraz obowiązuje ustawa o ubezpieczeniu społecznym rolników indywidualnych i członków ich rodzin z 1982 r. A orzeczenia SN wydane na bazie tej ustawy są sprzeczne.