W Polsce jest obecnie zarejestrowanych ok. 50 preparatów biologicznych i rynek ten dynamicznie się rozwija. Czynnikiem aktywnym tych środków są mikro- i makroorganizmy. Są to wirusy, bakterie, drapieżne owady, owady pożyteczne, nicienie owadobójcze, grzyby owadobójcze. Do grona tego typu produktów warto dodać feromony, które wabią i dezorientują samce. Z tego biologicznego arsenału powinno się korzystać nie tylko w produkcji ogrodniczej, co ma miejsce, ale także w rolniczej. Dziś pokażemy kilka przykładów ciekawych preparatów, ale zaczniemy od drapieżców szkodników. Niektóre gatunki trzeba introdukować, ale wiele z nich jest w środowisku i warto o nie zadbać.
- Biedronka siedmiokropka to sprzymierzeniec rolnika w walce z mszycami. Niestety, sprowadzono w dobrej wierze do Europy także biedronkę azjatycką. Historia pokazuje, że to był błąd
Bariera cenowa środków biologicznych
W dalszej części piszemy o możliwościach wykorzystania produktów biologicznych do ochrony roślin, bo bez nich nie uda się osiągnąć celów nowego "Zielonego ładu". Celem strategii "Od pola do stołu" jest m.in. ograniczenie zużycia środków ochrony roślin o 50% w ciągu najbliższych 10 lat. To także założenie, że do 2030 r. 25% użytków rolnych ma być użytkowanych zgodnie z zasadami rolnictwa ekologicznego. Te zapisy budzą kontrowersje i nie mówią wprost, czy te poziomy mają osiągnąć konkretne gospodarstwa, wszystkie państwa członkowskie, czy też jest to zakładana średnia dla UE. Widać jednak, że bez szerokiego wprowadzenia do praktyki rolniczej produktów biologicznych ochrony roślin, trudno będzie takie cele osiągnąć. I wcale nie chodzi o niechęć rolników, ale o barierę ekonomiczną. Środki biologiczne są niewspółmiernie droższe od chemicznych.
- Marek Mrówczyński, dyrektor Instytutu Ochrony Roślin – Państwowego Instytutu Badawczego w Poznaniu
Szeroko rozumiany nowy "Zielony ład" i proponowane przez Komisję Europejską strategie były na początku br. dyskutowane na Forum Producentów Zbóż i Kukurydzy, które odbyło się w czasie Targów Polagra-Premiery. Na Forum w kontekście tych zmian, dotyczących także ochrony roślin, głos zabrał prof. dr hab. Marek Mrówczyński, dyrektor Instytutu Ochrony Roślin – Państwowego Instytutu Badawczego w Poznaniu. Jak powiedział – jest wiele środków biologicznych do ochrony roślin, które zastępując środki chemiczne doskonale wpisałyby się w cele Wspólnej Polityki Rolnej. Te środki są prawie tak dobre jak chemiczne, ale są bardzo drogie. Warto brać przykład od sąsiadów, gdzie np. w Niemczech koszt zakupu takich środków jest w 50% refundowany przez państwo. Podobnie jest w Austrii, Czechach, Słowacji. Warto byłoby, gdyby takie dopłaty przewidziano w ramach nowego "Zielonego ładu".

- Duże wszechstronne wykorzystanie w walce ze szkodnikami ma kruszynek. Skutecznie zwalcza omacnicę prosowiankę i w kukurydzy wykłada się go w formie zawieszek
Instytut Ochrony Roślin przygotowany na zmiany
Komisja Europejska przyjęła strategię "Od pola do stołu" oraz "Na rzecz bioróżnorodności", a odpowiedzią polskiej nauki na te zmiany jest nowa struktura organizacyjna Instytutu Ochrony Roślin – PIB, w którym pojawiły się dwa zakłady ściśle powiązane z realizacją ww. strategii. To Zakład metod biologicznych i Zakład rolnictwa ekologicznego i ochrony środowiska. Wyodrębnienie tych dwóch zakładów pozwoli na skuteczniejszą realizację zadań statutowych i jest to odpowiedź Instytutu na nowe europejskie regulacje dotyczące rozwoju rolnictwa.
Zakład metod biologicznych zajmie się:
- poszukiwaniem nowych organizmów skutecznych w ograniczaniu populacji najważniejszych agrofagów;
- opracowywaniem metod diagnostycznych oraz metod masowej hodowli nowych czynników biologicznego zwalczania;
- opracowaniem podstaw rozszerzania zakresu wykorzystania czynników biologicznych w programach integrowanej ochrony roślin.
Zakład rolnictwa ekologicznego i ochrony środowiska będzie realizował zagadnienia związane z
- rolnictwem ekologicznym oraz agroekologią;
- zajmie się badaniem nad wykorzystaniem i poszukiwaniem nowych środków ochrony oraz doskonaleniem metod uprawy ekologicznej;
- opracowaniem strategii efektywnego odżywiania roślin i ograniczania strat w plonach;
- opracowaniem strategii wykorzystania mikroorganizmów pożytecznych, pełniących rolę zarówno nawozową, jak i ochronną;
- określeniem zasad agroekologii, które pozwolą na zrównoważone wykorzystanie lokalnych zasobów odnawialnych i zapewnienie odporności ekosystemów rolniczych;
- wzmocnieniem naturalnych sił obronnych agrocenoz poprzez projektowanie krajobrazu rolniczego.
- Biologiczne rozwiązania są także na stonkę ziemniaczaną. Jej larwy ogranicza produkt zawierający B. thuringiensis var. tenebrionis