Dla wielu zadeklarowanych w tegorocznych wnioskach ekoschematów, wraz z nadejściem żniw rozpoczyna się czas realizacji podjętych zobowiązań, a o niektórych musimy pamiętać aż do kolejnej kampanii obszarowej. Postaramy się zatem przybliżyć zasady dotyczące dokumentowania realizacji poszczególnych ekoschematów i terminy, o których nie można zapomnieć.

Najwięcej dokumentów: rolnictwo węglowe

Warianty ekoschematu „Rolnictwo węglowe” to najczęściej wybierane praktyki dodatkowe w tegorocznych wnioskach – zaczniemy więc od tego ekochematu i jego poszczególnych wariantów.

• Ekstensywne użytkowanie trwałych użytków zielonych z obsadą zwierząt – kto zdecydował się na wybór tego wariantu, nie ma szczególnie trudnego zadania – nie wyznaczono w tym przypadku dodatkowych dokumentów potwierdzających realizację tej praktyki. Pamiętać trzeba tylko, że obsada (dopuszczalna 0,3–2 DJP/ha TUZ) będzie wyliczana na podstawie zwierząt zarejestrowanych od 1 kwietnia do 30 września (obsadę wyliczy ARiMR na podstawie danych IRZ).
• Międzyplony ozime lub wsiewki śródplonowe – w tym przypadku musimy pamiętać, że jeśli zadeklarowano wariant dotyczący wsiewki w uprawę główną, trzeba poinformować ARiMR o dacie zbioru uprawy głównej na specjalnym formularzu (oświadczenie o dacie zbioru uprawy w plonie głównym), na co mamy tylko 7 dni od daty zebrania tegorocznej uprawy głównej. Trzeba pamiętać również o tym, że po zbiorze uprawy głównej wsiewka musi pozostać na polu do wysiewu kolejnej uprawy w plonie głównym lub przez co najmniej 8 tygodni (choć może pozostać dłużej i być uprawą główną w kolejnym roku). W przypadku zaś międzyplonów nie musimy informować Agencji ani od dacie zbioru uprawy głównej, ani o dacie wysiewu międzyplonu – trzeba go po prostu wysiać do 1 października i pozostawić na polu do 15 lutego kolejnego roku. Tym przypadku często pojawia się pytanie o możliwość zmiany składu gatunkowego międzyplonu zadeklarowanego pierwotnie we wniosku – takiej zmiany można oczywiście dokonać w terminie do 30 września za pomocą aplikacji eWniosekPlus.
• Opracowanie i przestrzeganie planu nawożenia – w tym przypadku podstawowym dokumentem jest oczywiście plan nawożenia, który należało opracować najpóźniej do 25 lipca na podstawie aktualnych wyników badania gleb. Taki plan rolnik może sporządzić we własnym zakresie – np. w aplikacji Internaw (udostępnionej na stronie internetowej Krajowej Stacji Chemiczno-Rolniczej). Jeśli analizy glebowe zostały wykonane dopiero wiosną tego roku, plan nawozowy dla ozimin wysianych jesienią 2023 roku trzeba sporządzić do 30 września br. Tego planu nie trzeba przedkładać w ARiMR, ale mieć w gospodarstwie na wypadek ewentualnej kontroli (razem z wynikami badania gleby). Dla działek, dla których zadeklarowano wariant z wapnowaniem, należy dostarczyć do Agencji dokumenty potwierdzające zakup wapna. Przystąpienie do tego ekoschematu wiąże się także z obowiązkiem prowadzenia rejestru zabiegów agrotechnicznych wg wzoru przygotowanego przez ARiMR, w którym należy ujmować wszystkie zdarzenia związane z nawożeniem.
• Zróżnicowana struktura upraw – wybór tego wariantu nie wiąże się z dodatkowymi wymogami w zakresie dokumentacji.
• Wymieszanie obornika na gruntach ornych w ciągu 12 godzin od jego aplikacji – w przypadku tego wariantu mamy oczywiście obowiązek potwierdzenia, że zastosowany obornik został wymieszany z glebą w ciągu 12 godzin od jego aplikacji. Można to zrobić dwoma sposobami: albo wykonać zdjęcia geotagowane za pomocą aplikacji Mobilna ARiMR w trakcie rozrzucania obornika i jego mieszania z glebą, albo złożyć w Agencji oświadczenie o wymieszaniu obornika. W tym drugim przypadku mamy 14 dni od daty zastosowania obornika na złożenie oświadczenia. Korzystając z tej drugiej opcji, trzeba pamiętać jednak o obowiązku prowadzeniu ewidencji zabiegów agrotechnicznych wg wzoru ARiMR i oczywiście wpisaniu do tej ewidencji samego nawożenia obornikiem, jak i zabiegu jego wymieszania z glebą. Jeżeli nawożenie będzie wykonane obornikiem z zakupu, należy zadbać o dokument potwierdzający jego nabycie.
• Stosowanie nawozów naturalnych płynnych innymi metodami niż rozbryzgowo – w tym ekoschemacie obowiązują identyczne zasady dokumentowania realizacji praktyki, jak w przypadku ekoschematu dotyczącego stosowania obornika.
• Uproszczone systemy uprawy – w tym przypadku konieczne jest prowadzenie wspomnianego już wcześniej rejestru działań agrotechnicznych. Wypełniony rejestr trzeba przechowywać w gospodarstwie – nie ma obowiązku przedkładania go w Agencji, chyba że ta wezwie rolnika do jego dostarczenia.
• Wymieszanie słomy z glebą – w tym przypadku, podobnie jak przy uproszczonych systemach uprawy, jedynym obowiązkiem dokumentacyjnym jest prowadzenie rejestru działań agrotechnicznych.
• Obszary z roślinami miododajnymi – realizacja tego ekoschematu nie wymaga dodatkowych dokumentów ani zgłoszeń – trzeba pamiętać jedynie, że rośliny miododajne zadeklarowane w ramach tego ekoschematu muszą pozostać na polu do 31 sierpnia i do tego dnia nie można na takiej działce prowadzić wypasu ani wykaszać roślin, nie można także stosować żadnych środków ochrony roślin ani nawozów.
• Prowadzenie produkcji roślinnej w systemie integrowanej produkcji roślin – w przypadku tego ekoschematu obowiązki dokumentacyjne dotyczą głównie wymogów wynikających z zasad integrowanej produkcji i są sprawdzane nie przez ARiMR, a przez jednostkę certyfikującą (np. prowadzenie notatnika IP). Potwierdzenie spełnienia wymogów tego ekoschematu – czyli uzyskania certyfikatu IP odbywa się już poza rolnikiem, poprzez wpisanie na listę producentów spełniających wymagania integrowanej produkcji. Dokonuje tego jednostka certyfikująca.
• Biologiczna ochrona upraw – w przypadku wybrania tego ekoschematu nie można zapomnieć o posiadaniu dokumentu, potwierdzającego zakup środka ochrony roślin (preparatu mikrobiologicznego wpisanego do rejestru środków ochrony roślin dopuszczonych do obrotu zezwoleniem ministra rolnictwa i rozwoju wsi) i dokumentacji potwierdzającej wykonanie zabiegu tym środkiem (zgodnie z etykietą). Takim dokumentem jest wyciąg z rejestru zabiegów agrotechnicznych, potwierdzający wykonanie zabiegu biologicznym środkiem ochrony roślin. Oba te dokumenty należy złożyć w ARiMR do 31 sierpnia br.