Żyjemy w innej rzeczywistości. ASF, epidemia COVID-19 i wojna w Ukrainie przemodelowały to, co się dzieje w produkcji zwierzęcej. Zdrożały wszystkie surowce paszowe. Poekstrakcyjna śruta sojowa z 1400 zł wskoczyła na 3000 zł/t – mówi prof. Krzysztof Lipiński z Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego w Olsztynie. Olej sojowy z 3000 zł/1000 l zdrożał do niewyobrażalnej stawki 9000 zł/1000 l. To samo dotyczy fosforanów jednowapniowych. Pokazuje to skalę problemów, z którymi dziś mierzą się rolnicy i żywieniowcy. Jednak cena pasz to nie wszystko. Pojawił się wcześniej niewystępujący problem, tj. dostępność surowców paszowych. Jakie sugestie ma świat nauki dla praktyki? pj-t zdjęcia: dr Mariusz Drożdż

redaktor „top agrar Polska”, zootechnik, specjalistka w zakresie hodowli trzody chlewnej.

authoress

Paulina Janusz-Twardowska

codzienny

top agrar Polska

IV Forum Rolników i Agrobiznesu

IV Forum Rolników i Agrobiznesu Świnie

koszty produkcji

koszty produkcji rolniczej

koszty produkcji wieprzowiny

prof. Krzysztof Lipiński

rosnące koszty produkcji

surowce paszowe

wysokie ceny nawozów

wysokie ceny pasz

wysokie koszty produkcji

Efektywne i tanie żywienie świń – czy to dziś możliwe?

Efektywne i tanie żywienie świń – czy to dziś możliwe? Wywiad z prof. Krzysztofem Lipińskim

Świnie

Efektywne i tanie żywienie świń – czy to dziś możliwe? Wywiad z prof. Krzysztofem Lipińskim

żywienie świń

Zainteresowanie żywieniem na mokro w Polsce zaczęło wzrastać w 2004 r. Przez 10 lat przybyło u nas około 100 systemów. Obecnie mamy ich w naszym kraju około 150. Naukowcy i praktycy przekonują, że jest to najlepszy sposób, aby obniżyć koszty <a href="https://www.topagrar.pl/articles/organizacja-produkcji-swin/nowe-trendy-w-europejskiej-produkcji-swin/" target="_blank" rel="noopener">produkcji</a> świń. Zdaniem wielu w tej chwili możliwości żywienia paszami suchymi wyczerpały się i od wielu już miesięcy, a nawet lat balansują na granicy opłacalności ekonomicznej.
– Płynne żywienie pozwala obniżyć koszty żywienia nawet o 17% w porównaniu z paszą suchą – mówiła podczas Międzynarodowej Konferencji Naukowej "Specjaliści Specjalistom" organizowanej przez Uniwersyteckie Centrum Medycyny Weterynaryjnej UJ – UR w Krakowie dr Grażyna Kusior. <div data-article-box=""></div><img src="/media/uploads/w_styczniu_tego_roku_zaoszczedzilismy_ok.100_z_za_szt.karmiac_swinie_na_mokro__mowia_dr_grazyna_kusior..png" width="450" alt="– W styczniu tego roku zaoszczędziliśmy ok. 100 zł za szt., karmiąc świnie na mokro – mówiła dr Grażyna Kusior." /> – W styczniu tego roku zaoszczędziliśmy ok. 100 zł za szt., karmiąc świnie na mokro – mówiła dr Grażyna Kusior.
<div data-article-box=""></div><h2>Brak ograniczeń w wykorzystywaniu komponentów</h2>
Osoby, które były pionierami w instalacji <a href="https://www.topagrar.pl/articles/organizacja-produkcji-swin/dunczycy-stawiaja-na-przezywalnosc-prosiat/" target="_blank" rel="noopener">systemów</a> płynnego żywienia w Polsce, doskonale znają szeroką gamę komponentów możliwych do wykorzystania. Zazwyczaj mają one również dobrze ułożony system dostaw surowców oraz ustalone ich ceny.
– Warto zaznaczyć, że 10 lat temu komponenty płynne i uboczne kosztowały dużo mniej. Zdarzało się, że były dostępne za cenę transportu. Dziś takie sytuacje już nie mają miejsca, a <a href="https://www.topagrar.pl/articles/aktualnosci/ceny-sruty-sojowej-i-rzepakowej-kiedy-w-koncu-spadna/" target="_blank" rel="noopener">ceny</a> tych produktów często są ustalane w zależności od stawek podstawowych surowców paszowych, m.in. śruty sojowej – mówiła dr Kusior. Jednak wciąż, jej zdaniem, opłaca się inwestycja w system płynnego żywienia, gdzie w zasadzie nie ma ograniczeń w wykorzystywaniu różnego rodzaju komponentów, szczególnie że wciąż jeszcze jest ich wiele na rynku (tab. 2.). <div data-article-box=""></div><img src="/media/uploads/tab.2.dostepnosc_surowcow_ubocznych.png" width="600" alt="Dostępność surowców ubocznych" />
Doświadczenia własne specjalistki, w ostatnim roku wykazują znaczną oszczędność przy skarmianiu płynnej paszy. W lutym 2021 r. <a href="https://www.topagrar.pl/articles/zywienie-swin/dopasuj-zywienie-do-genetyki/" target="_blank" rel="noopener">żywienie</a> suche było o 30,39 zł/szt. droższe od płynnego (tab. 3.). Z kolei w czerwcu zeszłego roku różnica sięgnęła już ponad 66 zł/szt., a we wrześniu 54 zł/szt. Udało się to prześledzić, ponieważ w fermie Chotycze, w której pracuje dr Kusior, część zwierząt jest żywiona na mokro, a część na sucho. <div data-article-box=""></div><img src="/media/uploads/tab.3.porownianie_kosztow_i_wynikow_zywienia_pynnego_i_suchego.png" width="800" alt="Porównianie kosztów i wyników żywienia płynnego i suchego" />
<div data-article-box=""></div><h2>Duża oszczędność przy żywieniu na mokro</h2>
– Bardzo wymowny był styczeń tego roku, kiedy <a href="https://www.topagrar.pl/articles/aktualnosci-branzowe-swinie/rynek-tucznikow-ceny-wreszcie-drgnely/" target="_blank" rel="noopener">ceny</a> komponentów paszowych sięgnęły historycznie wysokich poziomów. W tym okresie udało nam się zaoszczędzić ponad 100 zł/szt. – wyliczała dr Kusior. – W tej chwili głównie opieramy się na serwatkach, pieczywie, kiszonym ziarnie kukurydzy oraz wywarze zbożowym i mieszankach paszowych uzupełniających.
Co warte podkreślenia, w każdym z prezentowanych okresów udało się poprawić konwersję paszy u świń karmionych mieszankami na mokro. Ekspertka wyliczyła liczbę MJ niezbędną do uzyskania 1 kg przyrostu. Przy <a href="https://www.topagrar.pl/articles/zywienie-swin/efektywne-i-tanie-zywienie-swin-czy-to-dzis-mozliwe/" target="_blank" rel="noopener">żywieniu</a> suchym było to 38 MJ/kg przyrostu, a mokrym 32,49 MJ/kg. Z tego wyliczyła, że 1 kg przyrostu kosztował w przypadku żywienia suchego 4,28 zł/kg, a mokrego 3,35 zł/kg. Różnica wyniosła 0,93 zł/kg przyrostu m.c. świń.
– Podobnie rzecz się ma w przypadku <a href="https://www.topagrar.pl/articles/organizacja-produkcji-swin/zaniedbane-lochy-luzne/" target="_blank" rel="noopener">loch</a> karmiących, chociaż tutaj nie stosujemy żadnych komponentów ubocznych. Uważam, że jest to tak krótki okres, że nie warto ryzykować zmiany surowców. Wykorzystujemy jedynie namaczanie paszy wyprodukowanej ze zbóż. Jednak nawet takie działanie daje oszczędności – tłumaczyła dr Kusior.
Przy żywieniu suchym lochy zjadały w laktacji paszę wartą 505 zł/szt., a przy mokrym za 409 zł/szt. To dało aż 96 zł/szt. różnicy. Jak wskazywała specjalistka, przy 3306 porodach dało to oszczędności rzędu 317 tys. zł.
Dr Kusior podkreślała też, że system płynnego żywienia umożliwia bardzo dokładne dawkowanie pasz, zgodnie z krzywą żywienia loch karmiących i pomaga obsłudze w dokładnej regulacji dziennej porcji paszy dla każdej maciory. Poza tym wpływa na poprawę wyników <a href="https://www.topagrar.pl/articles/organizacja-produkcji-swin/tucz-kontraktowy-czy-wlasna-produkcja-swin-co-sie-bardziej-oplaca/" target="_blank" rel="noopener">produkcyjnych</a> przez lepsze pobranie <a href="https://www.topagrar.pl/articles/zywienie-swin/makrobilans-pasz/" target="_blank" rel="noopener">paszy</a> płynnej, większe pobranie wody, poprawę strawności składników pokarmowych i działanie korzystnych bakterii i enzymów w środowisku mokrym, jeszcze przed jej pobraniem.
<div data-article-box=""></div><h2>Konieczna duża świadomość u rolników</h2>
Zdaniem ekspertki stosowanie tego systemu <a href="https://www.topagrar.pl/articles/info/koncepcja-gospodarstwa-ekologicznego/" target="_blank" rel="noopener">żywienia</a> wymaga bardzo dużej świadomości od rolników. Kusior wybrała żywienie paszą fermentowaną, co stymuluje wzrost bakterii probiotycznych i powstawanie krótkołańcuchowych kwasów tłuszczowych.
– Pochodzące z paszy mikroorganizmy, takie jak Lactobacillus czy Bifidobacterium są odpowiedzialne za ochronę nabłonka jelit oraz zapewnienie jego ciągłości, a także stanowią barierę dla bakterii patogennych i oportunistycznych – wskazywała specjalistka. Z kolei obecność krótkołańcuchowych kwasów organicznych sprzyja redukcji szkodliwych patogenów, w tym głównie Salmonella oraz odpowiada za prawidłowe odżywienie komórek nabłonka jelit, a to poprawia wchłanianie składników pokarmowych. <div data-article-box=""></div><img src="/media/uploads/system_pynnego_zywienia_loch_umozliwia_dokadne_dawkowanie_pasz_zgodnie_z_krzywa_zywienia.wpywa_m.in.na_poprawe_pobrania_paszy_i_wieksze_pobranie_wody..png" width="450" alt="System płynnego żywienia loch umożliwia dokładne dawkowanie pasz zgodnie z krzywą żywienia. Wpływa m.in. na poprawę pobrania paszy i większe pobranie wody." /> System płynnego żywienia loch umożliwia dokładne dawkowanie pasz zgodnie z krzywą żywienia. Wpływa m.in. na poprawę pobrania paszy i większe pobranie wody.
<div data-article-box=""></div><h2>Stawiamy na dostępne komponenty</h2>
Dr Kusior podkreślała, że trzeba mieć świadomość, z jakim materiałem paszowym się pracuje w systemie płynnego żywienia. Jest kilka krytycznych punktów, na które trzeba zwracać szczególną uwagę (ramka poniżej). Należy do nich dobór komponentów paszowych.
– Na drodze selekcji ograniczyliśmy liczbę surowców. Niektóre z nich, jak hydrolizaty, wnosiły za dużo wody i niemożliwe stało się dostarczenie odpowiedniej dla <a href="https://www.topagrar.pl/articles/afrykanski-pomor-swin-asf/afrykanski-pomor-swin-nikt-nie-jest-bezpieczny/" target="_blank" rel="noopener">świń</a> ilości MJ. Inne były trudne w transmisji w linii podającej pasze, ponieważ stygły – tłumaczyła ekspertka. Jej zdaniem, nieuzasadnione jest żywienie komponentem, do którego możemy mieć dostęp jedynie okresowo, bowiem może on być przyczyną komplikacji pokarmowych.
Droga eliminacji wskazała, że niektóre produkty są zbyt drogie, albo nie dają spodziewanego efektu lub są kłopotliwe technicznie, czy też psują się zbyt szybko. <div data-article-box=""></div>Żywienie płynne – punkty krytyczne:
<ul>
<li>Termin przydatności do spożycia surowców paszowych.</li>
<li>Wartość odżywcza komponentów.</li>
<li>Stabilność składników pokarmowych.</li>
<li>Świadomość obecności niepożądanych składników pokarmowych – zjełczałych tłuszczów, nadmiaru soli kuchennej.</li>
<li>Zapewnienie rytmicznych dostaw komponentów paszowych</li>
</ul>
<img src="/media/uploads/tab.1.pynne_zywienie_swin_w_krajach_ue_efsa_2006.png" width="600" alt="Płynne żywienie świń w krajach UE (EFSA 2006)" /> 
<div data-article-box=""></div><h2>Podajemy surowce najwyższej jakości</h2>
– W żywieniu płynnym stosuję dwa główne komponenty. Jest to pieczywo i kiszone ziarno <a href="https://www.topagrar.pl/articles/zywienie-swin/kiszona-kukurydza-tuczy-swinie/" target="_blank" rel="noopener">kukurydzy</a> – CCM. W przypadku pieczywa musimy mieć świadomość, że trzeba konserwować ten surowiec, ponieważ stosunkowo szybko się psuje – mówiła Kusior i dodawała, że trzeba pamiętać, że jeżeli źle przygotujemy produkty, możemy długo ponosić konsekwencje błędu.
Pieczywo najczęściej jest podawane w postaci miksu. Nadmiar drożdży nie sprzyja <a href="https://www.topagrar.pl/articles/aktualnosci-branzowe-swinie/ekoschemat-dobrostan-zwierzat-jakie-wymogi-i-doplaty-do-swin/" target="_blank" rel="noopener">zdrowiu</a> zwierząt, dlatego należy konserwować je np. mieszaniną kwasów organicznych: propionowego, mrówkowego, benzoesowego oraz sorbowego.
W przypadku kiszonego ziarna kukurydzy trzeba zwracać uwagę na prawidłowy sposób zakiszania. Zdaniem ekspertki chodzi głównie o to, aby był właściwy stosunek kwasu <a href="https://www.topagrar.pl/articles/zywienie-swin/strumien-mleka-dla-prosiat/" target="_blank" rel="noopener">mlekowego</a> do kwasu octowego. Jeżeli jest on nieodpowiedni, to świnie natychmiast to wyczuwają i mniej chętnie jedzą.
– Zdarzały się okresy, kiedy musieliśmy obniżyć ilość kiszonej kukurydzy w dawce pokarmowej, ponieważ na etapie zakiszania pojawił się problem. Bywało również, że podczas długotrwałej suszy ziarno było zbyt mało wilgotne i zakiszenie nie przebiegało prawidłowo – wyjaśniała dr Kusior. Mówiła też, że jest wiele momentów, w których można popełnić błąd, dlatego warto korzystać z pomocy konsultantów żywieniowych oraz doświadczenia innych hodowców, którzy mają za sobą lata praktyki w użytkowaniu systemów płynnego żywienia, w tym również zagranicznych. Pozwala to uprzedzać fakty i eliminować ewentualne <a href="https://www.topagrar.pl/articles/top-swinie/kryzys-we-francji-co-10-gospodarstwo-z-trzoda-upada/" target="_blank" rel="noopener">problemy</a>.
<div data-article-box=""></div><h2>Właściwe pH stymuluje rozwój korzystnej mikroflory</h2>
Specjalistka wyjaśniała również, dlaczego ważna jest kontrola poziomu pH pulpy po zmieszaniu komponentów. Według niej spadek wartości pH <a href="https://www.topagrar.pl/articles/zywienie-swin/owady-w-paszy-dla-swin/" target="_blank" rel="noopener">paszy</a> do 4,0-4,5 stymuluje rozwój korzystnej mikroflory przewodu pokarmowego, która w znacznej mierze ma wpływ na lepsze warunki do wchłaniania składników pokarmowych. Poza tym współzawodniczy z mikroorganizmami chorobotwórczymi, zapobiegając ich nadmiernemu rozwojowi w przewodzie pokarmowym. <div data-article-box=""></div><img src="/media/uploads/wazne_by_proste_czynnosci_jak_oczyszczenie_odkamieniacza_potrafili_wykonac_wszyscy_pracujacy_w_chlewni..png" width="450" alt="Ważne, by proste czynności, jak oczyszczenie odkamieniacza, potrafili wykonać wszyscy pracujący w chlewni." /> Ważne, by proste czynności, jak oczyszczenie odkamieniacza, potrafili wykonać wszyscy pracujący w chlewni.
<div data-article-box=""></div><h2>Najczęstsze błędy w zarządzaniu systemem płynnego żywienia</h2>
Na rynku jest szeroka oferta systemów płynnego żywienia. Przed wyborem instalacji warto zastanowić się i przedyskutować, co ma znaczenie podczas użytkowania tych urządzeń. Dr Kusior jako jeden z najważniejszych elementów wskazywała dostępność serwisu. Ma to największe znaczenie przy wdrażaniu systemu i uczeniu się go. Wtedy, jej zdaniem, pojawia się bardzo dużo pytań.
– System powinien być prosty w obsłudze i intuicyjny. Warto też brać pod uwagę możliwości dowolnej rozbudowy kuchni paszowej, bo jak pokazuje praktyka, niejednokrotnie ma to miejsce – mówiła <a href="https://www.topagrar.pl/articles/top-swinie/pomysl-na-baby-room-w-kontenerze/" target="_blank" rel="noopener">specjalistka</a>. – W dużych obiektach mamy kuchnie pobierające i kuchnie karmiące. Muszą one być ze sobą połączone, dlatego należy dokładnie poznać zasady działania swojego systemu.
Cały wic polega na tym, żeby skarmiać pasze o jak najwyższej suchej masie, jakie jesteśmy w stanie w systemie przetransportować. By to było możliwe, poza doborem komponentów ważna jest odpowiednia długość mieszania, namakania i cyrkulacji. Muszą być one tak dobrane, aby nie było problemów z transferem paszy w instalacji.
– Wystarczy o 5 minut za krótko ustawić mieszanie i okazuje się, że transfer paszy nie jest płynny. Wtedy jedynym ratunkiem jest obniżenie suchej masy pulpy, co może negatywnie odbić się na przyrostach zwierząt – przestrzegała dr Kusior. Niekiedy jednak problem może leżeć już w momencie przygotowywania paszy. Wprowadzając receptury do systemu, należy wpisywać komponenty od tych z najniższą suchą <a href="https://www.topagrar.pl/articles/zywienie-swin/prosty-sposob-na-zwiekszenie-masy-urodzeniowej-i-przyrostow-prosiat/" target="_blank" rel="noopener">masą</a> do tych o najwyższej suchej masie, przy zachowaniu kolejności funkcji mieszania. Trzeba również wiedzieć, że produkty odpadowe charakteryzuje określona lepkość. Zdaniem ekspertki, większa lepkość poprawia homogenność paszy, jednak zbyt duża utrudni jej transport w instalacji i podawanie do koryt.
Niemniej ważne jest też, by proste czynności, jak oczyszczenie odkamieniacza, potrafili wykonać wszyscy pracujący w <a href="https://www.topagrar.pl/articles/top-swinie/jedna-chlewnia-wielu-inwestorow/" target="_blank" rel="noopener">chlewni</a>. Tu duże znaczenie ma szkolenie całego personelu, by do małych problemów nie wołać specjalistycznej pomocy. Dzięki takiemu przeszkoleniu wszyscy pracownicy chlewni potrafią nadzorować pracę systemu, co bardzo usprawnia codzienne funkcjonowanie.
Artykuł ukazał się w sierpniowym numerze top agrar Polska. <a href="https://prenumeruj.topagrar.pl/package/" target="_blank" rel="noopener" style="font-weight: bold;">Zachęcamy do prenumeraty!</a> <div data-article-box=""></div><a href="https://prenumeruj.topagrar.pl/package/" target="_blank" rel="noopener" style="font-weight: bold;"><img src="/media/uploads/okadka_sierpien_08-2022_tap-min.jpg" width="100%" alt="" /></a> Fot. A. Kurek

Zainteresowanie żywieniem na mokro w Polsce zaczęło wzrastać w 2004 r. Przez 10 lat przybyło u nas około 100 systemów. Obecnie mamy ich w naszym kraju około 150. Naukowcy i praktycy przekonują, że jest to najlepszy sposób, aby obniżyć koszty <a href="https://www.topagrar.pl/articles/organizacja-produkcji-swin/nowe-trendy-w-europejskiej-produkcji-swin/" target="_blank" rel="noopener">produkcji</a> świń. Zdaniem wielu w tej chwili możliwości żywienia paszami suchymi wyczerpały się i od wielu już miesięcy, a nawet lat balansują na granicy opłacalności ekonomicznej.
– Płynne żywienie pozwala obniżyć koszty żywienia nawet o 17% w porównaniu z paszą suchą – mówiła podczas Międzynarodowej Konferencji Naukowej "Specjaliści Specjalistom" organizowanej przez Uniwersyteckie Centrum Medycyny Weterynaryjnej UJ – UR w Krakowie dr Grażyna Kusior. <img src="/media/uploads/w_styczniu_tego_roku_zaoszczedzilismy_ok.100_z_za_szt.karmiac_swinie_na_mokro__mowia_dr_grazyna_kusior..png" alt="– W styczniu tego roku zaoszczędziliśmy ok. 100 zł za szt., karmiąc świnie na mokro – mówiła dr Grażyna Kusior." width="450" /> – W styczniu tego roku zaoszczędziliśmy ok. 100 zł za szt., karmiąc świnie na mokro – mówiła dr Grażyna Kusior.
<h2>Brak ograniczeń w wykorzystywaniu komponentów</h2>
Osoby, które były pionierami w instalacji <a href="https://www.topagrar.pl/articles/organizacja-produkcji-swin/dunczycy-stawiaja-na-przezywalnosc-prosiat/" target="_blank" rel="noopener">systemów</a> płynnego żywienia w Polsce, doskonale znają szeroką gamę komponentów możliwych do wykorzystania. Zazwyczaj mają one również dobrze ułożony system dostaw surowców oraz ustalone ich ceny.
– Warto zaznaczyć, że 10 lat temu komponenty płynne i uboczne kosztowały dużo mniej. Zdarzało się, że były dostępne za cenę transportu. Dziś takie sytuacje już nie mają miejsca, a <a href="https://www.topagrar.pl/articles/aktualnosci/ceny-sruty-sojowej-i-rzepakowej-kiedy-w-koncu-spadna/" target="_blank" rel="noopener">ceny</a> tych produktów często są ustalane w zależności od stawek podstawowych surowców paszowych, m.in. śruty sojowej – mówiła dr Kusior. Jednak wciąż, jej zdaniem, opłaca się inwestycja w system płynnego żywienia, gdzie w zasadzie nie ma ograniczeń w wykorzystywaniu różnego rodzaju komponentów, szczególnie że wciąż jeszcze jest ich wiele na rynku (tab. 2.). <img src="/media/uploads/tab.2.dostepnosc_surowcow_ubocznych.png" alt="Dostępność surowców ubocznych" width="600" />
Doświadczenia własne specjalistki, w ostatnim roku wykazują znaczną oszczędność przy skarmianiu płynnej paszy. W lutym 2021 r. <a href="https://www.topagrar.pl/articles/zywienie-swin/dopasuj-zywienie-do-genetyki/" target="_blank" rel="noopener">żywienie</a> suche było o 30,39 zł/szt. droższe od płynnego (tab. 3.). Z kolei w czerwcu zeszłego roku różnica sięgnęła już ponad 66 zł/szt., a we wrześniu 54 zł/szt. Udało się to prześledzić, ponieważ w fermie Chotycze, w której pracuje dr Kusior, część zwierząt jest żywiona na mokro, a część na sucho.

redaktor „top agrar Polska”, zootechnik, specjalistka w zakresie hodowli trzody chlewnej.

Anna Kurek

dr Grażyna Kusior

hodowla świń

kiszonka CCM

konwersja paszy

liczba MJ

namaczanie paszy

oszczędność

pasza fermentowana

płynna pasza fermentowana

porównanie

Specjaliści Specjalistom

świnie

system dostaw surowców

system płynnego żywienia

żywienie na mokro

żywienie na mokro świń

żywienie na sucho

żywienie płynne

Płynne żywienie świń daje duże oszczędności

Newsletter Tygodnika

<h2>W czasie wojny uaktywnia się rynek spekulacyjny</h2>
Leszek Galemba z Kiełczewa Smużnego Czwartego w gminie Koło jest posłem PiS z okręgu konińskiego, a jednocześnie producentem trzody chlewnej. Działa w sejmowej komisji rolnictwa, stawiając sobie za cel rozwiązywanie problemów najbardziej trapiących producentów rolnych. Jego zdaniem nie ma gwarancji, że bardzo wysokie ceny zbóż, które są przede wszystkim wynikiem wojny w Ukrainie, się utrzymają. Wiele wskazuje na to, że po żniwach można spodziewać się obniżek, co dla producentów świń byłoby dobrą wiadomością. Wszyscy wiemy bowiem, że ceny kupowanych mieszanek paszowych wzrosły od ubiegłego roku o około 30%, co łącznie z niską ceną skupu żywca znacznie pogorszyło opłacalność tuczu.
– Trudno przewidywać, gdyż w czasie wojny uaktywnia się rynek spekulacyjny i o cenach nie do końca decydują wówczas podaż i popyt. Musi upłynąć trochę czasu, abyśmy wszyscy poznali, jakie mamy możliwości, zasoby i jaki będzie rozwój sytuacji. Niższe ceny zbóż są korzystne dla producentów zwierząt, natomiast jesienią może być tak, że znowu osiągną wysoki poziom, gdyż Ukraina uzyska najprawdopodobniej około 30% zboża mniej niż w poprzednich latach. Rynek globalny będzie musiał więc zaopatrzyć się u innych dostawców – uważa Leszek Galemba.
<img src="/media/uploads/leszek-galemba.jpg" width="926" height="635" alt="Leszek Galemba" style="display: block; margin-left: auto; margin-right: auto;" />
<ul>
<li>Leszek Galemba</li>
</ul>
<div data-article-box=""></div><h2>Duże grupy wciąż problemem</h2>
Jak podkreśla poseł, choć utrzymanie loch jest bardziej wymagające niż sam tucz, to trzeba jednak pamiętać, że cykl zamknięty jest szansą na większą stabilizację. Poza tym nasz rynek potrzebuje krajowych prosiąt, więc jego zdaniem rolnicy powinni znaleźć w sobie odwagę do inwestowania w stada podstawowe. Oczywiście nie jest to łatwe.
– Konieczne jest odpowiednie zaplecze w postaci chociażby wystarczającego areału ziemi, który zagwarantuje zboża potrzebne do wyprodukowania własnej paszy i zagospodarowania gnojowicy czy obornika. Mamy ponad 600 macior i przy naszym cyklu produkcyjnym jesteśmy w stanie dostarczyć tygodniowo około 350 prosiąt. Kupujący zazwyczaj chcą większych partii, więc to spore wyzwanie dla naszych producentów – mówi poseł Galemba. <div data-article-box=""></div>
<img src="/media/uploads/zywienie-swin-na-mokro.jpg" width="896" height="701" alt="Instalacja systemu płynnego karmienia to zasługa Gilberta Galemby, który jest przekonany do jego zalet" style="display: block; margin-left: auto; margin-right: auto;" />
<ul>
<li>Instalacja systemu płynnego karmienia to zasługa Gilberta Galemby, który jest przekonany do jego zalet</li>
</ul>
Uważa, że dopłaty do loch w największym stopniu mogą przyczynić się do odbudowy krajowego pogłowia trzody chlewnej i jak przekonuje, są plany, aby powtórzyć nabór wniosków na takie dofinansowanie.
– Nie należy zapominać, że producenci trzody chlewnej już po raz kolejny mogą uzyskać wsparcie na zakup środków i sprzętu do bioasekuracji, a obecnie także do 15 lipca złożyć wnioski o 80 zł za każdą świnię urodzoną w gospodarstwie. Jest to nadzwyczajna pomoc, która powinna zapewnić rolnikom stabilizację w tych trudnych, niepewnych czasach, ale także zachęcać ich do utrzymywania macior i rozwijania własnej produkcji zamiast kupowania zagranicznych warchlaków. Nie stawiajmy tylko na tucz kontraktowy, choć rozumiem, że dla wielu może to być kusząca propozycja przy braku stabilności na rynku – podkreśla Leszek Galemba.
Rolnicy muszą mierzyć siły na zamiary, ale bez rozbudowy i zwiększania skali produkcji będzie im trudno przetrwać. W dużych stadach łatwiej bowiem obniżyć jednostkowe koszty chowu świń. Specjalizacja pozwala poprawiać wydajność i śrubować wyniki produkcyjne. Inwestycja w modernizację i automatyzację się sprawdza, ponieważ można osiągnąć efekt skali i obsłużyć takie chlewnie samemu. W tradycyjnych systemach jest ciężko.
Galembowie chlewnię dla loch i prosiąt z systemem karmienia na mokro postawili 6 lat temu. Od 10 lat mają też taki system w zmodernizowanej tuczarni. Dzięki niemu udaje się obniżyć koszty żywienia o około 30% w porównaniu z paszami suchymi.
– Gdyby nie to oraz w dużej mierze dostęp do własnego zboża, pewnie byśmy tych trudnych czasów nie przetrwali. Wierzę jednak, że poczynione inwestycje przyszłościowo nas zabezpieczą. Nie mamy wpływu na cenę żywca, jedyne co możemy, to obniżać koszty produkcji – podkreśla nasz rozmówca.
<div data-article-box=""></div><h2>Długie i krótkie koryto w żywieniu świń na mokro</h2>
Zazwyczaj żywienie świń na mokro praktykowane jest w tuczu, natomiast Galembowie w ten sposób żywią utrzymywane w gospodarstwie około 650 macior. Jako produkt uboczny przemysłu spożywczego wykorzystywana jest tylko serwatka, którą regularnie zapewnia pobliska OSM Koło. Produkt ten bardzo dobrze wpływa na trawienie w układzie pokarmowym, działając jak naturalny zakwaszacz. Inne komponenty są trudniej dostępne, dlatego też koszt karmienia na mokro nie jest aż tak bardzo obniżony w gospodarstwie, jak można to osiągnąć, wykorzystując więcej produktów odpadowych. Wykorzystywana natomiast jest jeszcze kiszona kukurydza, czyli CCM.
<img src="/media/uploads/system-zywienia-swin-na-mokro-3.jpg" width="894" height="529" alt="W odchowalni ze względu na ograniczenia powierzchni zamontowano krótkie koryta, w których pasza jest dostępna cały czas" style="display: block; margin-left: auto; margin-right: auto;" />
<ul>
<li>W odchowalni ze względu na ograniczenia powierzchni zamontowano krótkie koryta, w których pasza jest dostępna cały czas</li>
</ul>
System żywienia paszą płynną firmy Krebeck sprawdził się do tej pory, stąd decyzja o zamontowaniu go także w oddanej do użytku rok temu nowej tuczarni. Rozbudowa ma pomóc zamknąć cały cykl produkcyjny. Sam system żywienia na mokro w przypadku obiektu na 2 tys. świń należy szacować na około 500 tys. zł. Jak podkreśla syn posła, Gilbert Galemba, system taki jednak bardzo ułatwia pracę na fermie, umożliwia sprawną kontrolę zwierząt, w chlewni panuje mniejsze zapylenie i lepsza jest zdrowotność świń. Mniejsze są też straty paszy niż przy podawaniu na sucho, świnie nie marnują jej tyle przez rozsypywanie, a to także oszczędność. Nie wspominając o lepszym trawieniu, a tym samym wykorzystaniu podawanej karmy.
– W tuczarni mamy tzw. długie koryta, czyli wszystkie świnie pobierają paszę jednocześnie. Odpowiednia dawka podawana jest trzy razy na dobę, o godzinach 6.00, 12.00 i 18.00. Kiedy zwierzęta są przy korycie, mamy możliwość ich obserwacji, czy jakieś sztuki nie są przypadkiem chore, osowiałe, skaleczone. W odchowalni dla prosiąt budowanej 6 lat temu zamontowano krótkie koryta z sensorami, a pasza uzupełniana jest stale, więc prosięta mają do niej dostęp przez cały czas – wyjaśnia Gilbert Galemba.
<div data-article-box=""></div><h2>Organizacja produkcji i hodowli świń w systemie na mokro</h2>
Produkcja odbywa się w rytmie tygodniowym w oparciu o grupy po 28 loch. W każdej z pięciu komór porodowych tyle jest właśnie kojców porodowych. Przy każdym korycie znajduje się zawór pozwalający na indywidualne karmienie loch. W dawkach można komputerowo ustalić stopniowe zwiększanie paszy w ciągu kilku dni po porodzie i czas, w którym locha powinna pobrać pełną porcję paszy. Maciory, zwłaszcza karmiące, powinny zjadać dużo paszy i pić dużo wody, dlatego karma mokra jest dla nich lepsza od suchej.
<img src="/media/uploads/system-zywienia-swin-na-mokro.jpg" width="952" height="628" alt="Zastosowanie systemu płynnego żywienia macior nie jest popularne w naszym kraju, a tymczasem lochy chętniej zjadają mokrą paszę i mniej jej marnują" style="display: block; margin-left: auto; margin-right: auto;" />
<ul>
<li>Zastosowanie systemu płynnego żywienia macior nie jest popularne w naszym kraju, a tymczasem lochy chętniej zjadają mokrą paszę i mniej jej marnują</li>
</ul>
W systemie na mokro lochy dostają pasze zgodnie z ustalonymi krzywymi żywienia, tak więc dawka jest dostosowana do każdej sztuki, jej kondycji, stanu fizjologicznego czy liczby odchowywanych prosiąt.
Oprócz sektora porodowego w chlewni dla macior i prosiąt znajdują się: sektor inseminacji loch, sektor loch prośnych oraz odchowalnia. Dodatkowo są mniejsze pomieszczenia dla knurów i odchowalnia loszek remontowych.
W przypadku loch prośnych także wydzielono stanowiska żywieniowe i każda maciora otrzymuje określoną dawkę paszy płynnej. Są utrzymywane w grupach po 14 sztuk i dobrane pod względem wiekowym i wagowym, więc żywienie jest ułatwione. Prosięta w odchowalni przebywają 8 tygodni, a gdy osiągną 30 kg masy ciała, trafiają do tuczarni. Każda z 8 komór odchowalni mieści do 350 prosiąt, czyli do jednej komory trafiają prosięta od grupy 28 loch. Tuczarnię podzielono na trzy pomieszczenia. W każdym z nich jest 13 kojców po około 50 świń.
<img src="/media/uploads/system-zywienia-swin-na-mokro-2.jpg" width="896" height="584" alt="Ważnym komponentem w żywieniu świń na mokro, oprócz serwatki, jest przechowywana w foliowych rękawach kiszonka z kukurydzy" style="display: block; margin-left: auto; margin-right: auto;" />
<ul>
<li>Ważnym komponentem w żywieniu świń na mokro, oprócz serwatki, jest przechowywana w foliowych rękawach kiszonka z kukurydzy</li>
</ul>
Sterowanie mikroklimatem w pomieszczeniach odbywa się indywidualnie za pomocą sterowników. W porodówkach powietrze z zewnątrz trafia najpierw do kanału pod korytarzem, a następnie przez kratkę wentylacyjną znajdującą się pod korytem jest dostarczane każdej maciorze. Na odchowalni zastosowano do wentylacji perforowany sufit. Najpierw powietrze dostaje się na poddasze, a następnie na zasadzie podciś­nienia przechodzi do wnętrza pomieszczenia. W tuczarni natomiast powietrze bezpośrednio z zewnątrz wpada sterowanymi automatycznie wlotami klapowymi w ścianach.
Dominika Stancelewska Zdjęcia: Dominika Stancelewska
Artykuł ukazał się w Tygodniku Poradniku Rolniczym 30/2022 na str. 60. Jeśli chcesz czytać więcej podobnych artykułów, już dziś wykup dostęp do wszystkich treści na TPR:  <a href="https://prenumeruj.tygodnik-rolniczy.pl/package/" title="Zamów prenumeratę">Zamów prenumeratę</a>.

<h2>W czasie wojny uaktywnia się rynek spekulacyjny</h2>
Leszek Galemba z Kiełczewa Smużnego Czwartego w gminie Koło jest posłem PiS z okręgu konińskiego, a jednocześnie producentem trzody chlewnej. Działa w sejmowej komisji rolnictwa, stawiając sobie za cel rozwiązywanie problemów najbardziej trapiących producentów rolnych. Jego zdaniem nie ma gwarancji, że bardzo wysokie ceny zbóż, które są przede wszystkim wynikiem wojny w Ukrainie, się utrzymają. Wiele wskazuje na to, że po żniwach można spodziewać się obniżek, co dla producentów świń byłoby dobrą wiadomością. Wszyscy wiemy bowiem, że ceny kupowanych mieszanek paszowych wzrosły od ubiegłego roku o około 30%, co łącznie z niską ceną skupu żywca znacznie pogorszyło opłacalność tuczu.
– Trudno przewidywać, gdyż w czasie wojny uaktywnia się rynek spekulacyjny i o cenach nie do końca decydują wówczas podaż i popyt. Musi upłynąć trochę czasu, abyśmy wszyscy poznali, jakie mamy możliwości, zasoby i jaki będzie rozwój sytuacji. Niższe ceny zbóż są korzystne dla producentów zwierząt, natomiast jesienią może być tak, że znowu osiągną wysoki poziom, gdyż Ukraina uzyska najprawdopodobniej około 30% zboża mniej niż w poprzednich latach. Rynek globalny będzie musiał więc zaopatrzyć się u innych dostawców – uważa Leszek Galemba.

redaktorka "Tygodnika Poradnika Rolniczego", ekspertka z zakresu chowu i hodowli trzody chlewnej oraz innych zwierząt gospodarskich

Dominika Stancelewska

Najnowsze artykuły

Tygodnik Poradnik Rolniczy

hodowla zwierząt

płynne żywienie świń

trzoda chlewna

zdrowie świń

żywienie świń na mokro

Czy na płynnym żywieniu świń rolnik może oszczędzić?

AK. Barbaro, mówimy dziś dużo o bardzo licznych miotach. Co jest nowego w hodowli świń? Jakie są najnowsze trendy w Europie? <o:p></o:p>
BV. Trendy i kierunki są takie, że liczy się nie tylko liczba urodzonych prosiąt. Zwracamy uwagą na jakość i zdrowie odchowywanych noworodków. W Niemczech mamy duży nacisk na dobrostan zwierząt i to jest dziś ekstremalnie ważne. Chcemy uzyskiwać więc nie tylko jak największą liczbę świń, ale zwierzęta dobrej jakości o prawidłowym zachowaniu. W hodowli zwracamy też uwagę na mleczność loch oraz liczbę sutków. <o:p></o:p>
AK. Mówisz o liczbie prosiąt w miocie oraz o liczbie sutków. Jakie są optymalne parametry w tym zakresie, by produkować jak najlepsze świnie? <o:p></o:p>
BV. Kiedy wyobrażam sobie bardzo dobrą lochę widzę przy niej około 16 prosiąt z dobra masą urodzeniową, karmione z 16 sutków.<o:p></o:p>
AK. Firma, która reprezentujesz – BHZP - jest nowa w Polsce. Niewiele o Was wiemy. Może powiesz czym się zajmujecie w Niemczech i dlaczego jesteście dzisiaj z nami w Licheniu Starym.<o:p></o:p>
BV. Jesteśmy niemiecką firmą hodującą świnie. Mieścimy się w północnej części kraju, pomiędzy Hamburgiem i Hanowerem, niedaleko Luneburga. Zajmujemy się hodowlą materiału linii matecznych i ojcowskich. Mamy landrasa, wielką białą, ich kombinacją jest db.Viktoria, to loszka hybrydowa, którą wprowadzamy na rynek. Mamy tez specjalne lochy dla ferm namnażających db.Klara. Po stronie ojcowskich linii mamy db.77, który jest czysta rasą pietrain. Mamy też db.Carl, który jest mieszanką ras pietrain i duroc. Dysponujemy tez czystym duroc – db.Siegfried. Ale nie zajmujemy się tylko hodowlą świń w Niemczech. Mamy również stacje knurów. Dysponujemy też oprogramowaniem do prowadzenia stad świń, który jest bardzo popularny w niemieckich chlewniach. <o:p></o:p>
AK. Co chciałabyś przekazać polskim producentom świń? Czy nasi hodowcy powinni szukać db.Viktorii?<o:p></o:p>
BV. Jesteśmy sąsiadami, mamy do siebie blisko i to może być dobra droga, by zajrzeć za granicę, zobaczyć co robią sąsiedzi. Przyjechaliśmy tutaj, aby się zaprezentować i pokazać znaną w Niemczech ideę hodowli świń. <o:p></o:p>
AK. Dziękuję bardzo. <o:p></o:p>

Efektywne i tanie żywienie świń – czy to dziś możliwe?

Rekordowo wysokie ceny surowców paszowych i samych mieszanek zmuszają żywieniowców do intensywnego szukania oszczędności. Jakie rady dla hodowców ma prof. Krzysztof Lipiński? Sprawdź w wywiadzie!