W tym sezonie powierzchnia uprawy ziemniaków zmniejszyła się aż o 10% w skali Europy. W Polsce GUS oszacował na rok 2022 rok powierzchnię, na której uprawione są ziemniak na 0,2 mln ha. Według ich oceny plon ziemniaków ma być niższy od ubiegłorocznego o aż 13%  i został oszacowany na 6,2 mln ton.

Brak opłacalności produkcji ziemniaków

Powierzchnia uprawy ziemniaków nie tylko w Polsce, ale w całej Unii Europejskiej systematycznie spada, w głównej mierze spowodowane jest to brakiem opłacalności produkcji. Dodatkowo coraz bardziej problematyczne staje się podejście Komisji Europejskiej do środków ochrony roślin.

Nie ma miejsca na rynku dla mniejszych gospodarstw?

W październiku 2022 roku miało miejsce posiedzenie grupy roboczej „Ziemniaki” Copa-Cogeca, podczas którego Wiesław Grudzień ekspert Federacji Branżowych Związków Producentów Rolnych reprezentował Polskę. Jednym z głównych tematów było omówienie sytuacji rynkowej ziemniaka w Europie.

Jako główny problem większość z delegacji wskazywała spadek plonów ziemniaków w Europie, spowodowany suszą. Jednak nie wszędzie. Takie kraje jak Niemcy i Holandia w tym sezonie zwiększyły powierzchnię upraw, a tym samym wysokość produkcji.

Jak na tle Unii Europejskiej wypada rynek polski? W ostatnich latach powierzchnia upraw zmniejszyła się z 300 tysięcy hektarów do 200 tysięcy ha. Taka sama tendencja spadkowa dotyczy plonów. Produkcja, która wahała się między 7 a 8 milionami ton, spadła do około 6 milinów ton.

— Mniejsze gospodarstwa wypadają z produkcji ziemniaka, a zostają duże specjalistyczne gospodarstwa, bo te się utrzymują na rynku. Kiedyś o rynku ziemniaków decydowały małe 1-2 hektarowe gospodarstwa to teraz ta grupa się najbardziej kurczy — tłumaczył podczas spotkania W. Grudzień.

Rolnicy rezygnują z uprawy

Szczególnie źle ma się sytuacja na rynku ziemniaków skrobiowych. W tym roku część rolników zrezygnowała z uprawy z powodu zbyt niskich cen, w efekcie sadzeniaki skrobiowe nie zostały sprzedane na wiosnę. Jak podał na posiedzeniu W. Grudzień przemysł skrobiowy jest w stanie skupić tylko 70% swojego zapotrzebowania.
Drugim ważnym tematem, który został poruszony było ograniczenie środków ochrony roślin, szczególnie w kwestii zwalczania drutowca. Zabiegi agrotechniczne oraz zmianowanie są mniej efektywne, a plantatorzy ziemniaka zwracają uwagę, że aktualna polityka daje efekty zupełnie odwrotne od zamierzonego, co skutkuje intensywniejszym używaniem innych dostępnych środków, aby poradzić sobie z problemem szkodników.

Wzrost importu ziemniaków aż o 369%!

Według danych GUS w październiku eksport ziemniaków zaliczył zwyżkę z 2,1 tysiąca wzrósł on do poziomu 2,6 tys. ton. To samo dotyczy cen eksportowych ziemniaków średnia cena z października to 1,66 zł/kg, w tym samym okresie w roku 2021 było to 1,04 zł/kg.

Czytaj także: Potato Europe 2022 – zobacz film podsumowujący to wydarzenie

Wyższy w relacji rok do roku jest również import ziemniaków do Polski. W październiku 2022 roku wyniósł on 9,8 tys. ton, gdzie w roku 2021 było to ledwie 1,3 tys. ton. Tym samym odnotowano wzrost, aż o 369%. Średnia cena importowanych ziemniaków w 2022 roku wynosiła 1,09 zł/kg, a w roku było to 0,95 zł/kg.

Wolumen eksportu polskich ziemniaków w sezonie 2020/2021 wyniósł 30,3 tysiące ton. (w miesiącach od lipca do czerwca). Jeżeli mowa o kwocie było to około 41,8 mln zł, co daje spadek o 30%.

Import ziemniaków sezon 2021/2022 w tys. ton.

• lipiec - 9,0 tys. ton;
• sierpień - 5,0 tys. ton;
• wrzesień - 2,6 tys. ton;
• październik - 1,3 tys. ton;
• listopad - 6,3 tys. ton;
• grudzień - 7,2 tys. ton;
• styczeń - 7,7 tys. ton;
• luty - 7,1 tys. ton;
• marzec - 12,7 tys. ton; 
• kwiecień - 24,9 tys. ton;
• maj - 35,3 tys. ton;
• czerwiec - 23,9 tys. ton.

Czy ziemniaki jeszcze zdrożeją?

Na koniec 2022 roku ceny ziemniaków w dużym hurcie kształtowały się następująco:

• odmiany żółte: 0,87 – 1,20 zł/kg,
• odmiany czerwone: 0,87 – 1,33 zł/kg,
• odmiany białe: 0,90 – 1,40 zł/kg.

W którym kierunku zmienią się ceny ziemniaków w 2023 roku?

W styczniu 2023 roku nie odnotowaliśmy znaczących zmian w cenach ziemniaków. Jak podaje monitoring cenowy fresh-market ceny ziemniaków odmiany żółtej w dużym hurcie spadły o około 6% - 0,87 – 1,33 zł/kg. Odmiana czerwona natomiast cechuje się wzrostem o 2% - 0,90 – 1,33 zł/kg, białe kosztują od 1,00 do 1,47 zł/kg.

Mimo niewielkich wzrostów cenowych sytuacja jest dalej bardzo niepewna. Liczono bowiem na wysokie zapotrzebowanie ze strony Ukrainy, jednak tam tego towaru na chwilę obecną nie brakuje.

Jak kształtują się obecnie ceny ziemniaków na rynkach hurtowych w Polsce na dzień 23.01.2023?

Warszawski Rolno-Spożywczy Rynek Hurtowy – Bronisze

• ziemniaki – 0,90 – 1,68 zł/kg.

Wielkopolska Giełda Rolno-Ogrodnicza S.A. – Poznań

• ziemniaki – 1,20 – 1,53 zł/kg.

Łódzki Rynek Hurtowy Zjazdowa S.A. – Łódź

• ziemniaki – 1,40 – 1,80 zł/kg.

Rolno-Spożywczy Rynek Hurtowy – Radom

• ziemniaki -1,00 - 1,20 zł/kg.

Rolno-Spożywczy Rynek Hurtowy Giełda Kaliska Sp. z o.o. – Kalisz

• ziemniaki – 1,00 – 1,33 zł/kg.

 

opr. Bernat Patrycja
WiOM/Fresh-marek/GUS/PIORIN/notowania cenowe/PWR.AGRO
fot: pwr.agro/envato.elements