Odpowiednia obróbka ścierniska jest bardzo istotnym elementem całego cyklu uprawy, dlatego warto poprawnie zaplanować strategię tego zabiegu. Prawidłowo wykonana uprawa pożniwna redukuje utratę wody z gleby, która odpowiada 50 mm opadu deszczu, co jest szczególnie istotne przy występujących deficytach wody. Taka ilość może zwiększyć plon/ha do ok. 0,5 tony zboża.

Inne ważne funkcje uprawek pożniwnych to przyspieszenie kiełkowania nasion chwastów i osypanych nasion zbóż, wymieszanie resztek pożniwnych z glebą i stymulacja rozwoju życia biologicznego w glebie. Uprawki pożniwne są także skuteczne w walce z chorobami i ze szkodnikami. Wymieszanie resztek pożniwnych z glebą przyspiesza rozkład słomy i stymuluje rozwój pożytecznych mikroorganizmów. Dogodne środowisko dla szybkiego kiełkowania nasion chwastów samosiewów redukuje zachwaszczenie pola.

Jaka jest różnica w uprawie ścierniska?

Istnieją różne preferencje stylu jazdy podczas pierwszej uprawy ścierniska. Niektórzy rolnicy jeżdżą po polu kultywatorem lub broną talerzową w tym samym kierunku, w którym już zasiali ziarno siewnikiem. Podążają za rzędami zboża i pracują w tzw. głównym kierunku pracy. W ten sposób układane są również ścieżki technologiczne.

Inni rolnicy uprawiają ściernisko pod kątem do kierunku siewu. Jeśli kierunek siewu i główny kierunek pracy są zbieżne kąt wynosi 0°. Gdy pracujesz pod kątem jest to wartość od 10° do 30°. 

Lepsze rozdrobnienie słomy

Przy pozostawianiu słomy na polu rolnicy są zdani na optymalne rozłożenie słomy przez kombajn. Jakość rozłożenia słomy zależy od wiatru i ustawienia blach prowadzących na sieczkarni. Dodatkowo kombajny z bardzo szerokimi listwami tnącymi często nie są w stanie rozłożyć słomy na całej szerokości roboczej równomiernie. Jeśli rozłożenie słomy jest niewłaściwe, to kultywator brony talerzowe itp. przetaczają się przez słomę lub nie rozdrabniają i nie rozdzielają jej.  Praca pod kątem może zwiększyć efektywność takiego zabiegu.

Jaki kąt uprawy pożniwnej zastosować?

Nie ma uniwersalnych zaleceń dotyczących prawidłowego kąta nachylenia do kierunku siewu. Niektórzy producenci maszyn rolniczych zalecają 10° do 15°. Niektóre obszary są również uprawiane pod kątem 30° lub 45°. Obowiązuje zasada: im bardziej ukośna uprawa, tym bardziej kierowca będzie odczuwał skutki kolein i innych nierówności. Ponadto kultywator musi również pracować czysto na krawędziach i nie może gromadzić nierówności.
Optymalne ustawienia brony talerzowej zbadali Włodzimierz Talarczyk oraz Zbigniew Zbytek z Przemysłowego Instytutu Maszyn Rolniczych w Poznaniu. Z ich opracowania wynika, że ustawienia są zróżnicowane dla poszczególnych upraw. 

Inne korzyści z uprawy pod kątem

• Oszczędność paliwa: W testach siły pociągowej z różnymi kultywatorami stwierdzono, że jazda w pochyłym kierunku roboczym wymaga do 10 procent mniejszej siły pociągowej, co potencjalnie powinno się przekładać na mniejsze zużycie paliwa a co za tym idzie redukcję kosztów. Nie ma jednak oficjalnych badań dotyczących tego zagadnienia.
• Mniejsze ryzyko zapchania: Dużo nierówno rozłożonej materii organicznej zwiększa ryzyko na  zapychanie się kultywatora  między redlicami. Zatory powstają przede wszystkim wtedy, gdy dużo słomy uderza w redlice i poruszają one tylko niewielką ilość ziemi. Wtedy nie mogą mieszać słomy i pchać gór słomy. Dzieje się tak często na pasach, gdy rząd lemieszy biegnie bezpośrednio na nieco głębszym pasie i ma niewielki kontakt z podłożem lub nie ma go wcale. Jazda pod kątem do pasa zmniejsza ryzyko zablokowania kultywatora.
• Podcinanie ścierniska na całej powierzchni: Jeśli kultywator jedzie równolegle do rzędów zbożowych, redlice – w zależności od odstępu między rzędami – czasami pracują dokładnie między dwoma rzędami ścierniska. Zamiast odcinać resztę roślin, kultywator pozostawia rzędy nieuprawianego ścierniska. Przy jeździe pod kątem, redlice zawsze trafiają na ściernisko i nie mają szans na przedostanie się między rzędami.

Uprawa skośna tylko na proste pola?

Przede wszystkim na małych działkach skośne metody uprawy są mało popularne. Zamiast pracować na dwóch uwrociach, kierowcy muszą zaplanować uwrocia na wszystkich czterech granicach pola ze względu na pochyłą uprawę. Dzięki temu powstaje więcej klinów. Trzeba je przerobić poprzez dwukrotny przejazd przez te strefy co bywa czasochłonne i obniża efektywność tej metody.

oprac. jk
fot. EnvatoElements, Pixabay