Plony jęczmienia jarego mogą być wysokie tylko w przypadku współistnienia kilku czynników. Uprawie jęczmienia jarego sprzyja odpowiednie stanowisko glebowe, wysoki poziom agrotechniki, optymalne nawożenie, dostateczna ilość opadów atmosferycznych i dobór odmiany do warunków glebowych oraz regionu kraju. Jednak kluczowe są także koszty jego uprawy, a te - z uwagi na wzrost cen paliwa, materiału siewnego, nawozów czy środków ochrony roślin - znacznie wzrosły.

Zbiory i plony jęczmienia jarego w 2022 roku

Na podstawie prowadzonych szacunków, GUS ocenia, że powierzchnia uprawy zbóż ogółem w 2022 r. wyniosła ok. 7,2 mln ha, w tym powierzchnia zasiewów zbóż podstawowych z mieszankami zbożowymi – ok. 5,8 mln ha, z tego jęczmienia zasiano ponad 0,6 mln ha. Plony jęczmienia jarego oszacowano na 39,5 dt z 1 ha, a zbiory na 1,3 mln ton.

Tabl. 1. Plony zbóż, rzepaku i rzepiku ogółem w latach 2010-2022

Wyszczególnienie	2010	2015	2017	2018	2019	2020	2021	2022 a)	2021 =100
	w decytonach z 1 ha
zboża podstawowe z mieszankami zbożowymi	35,1	36,7	40,0	32,3	35,2	44,8	42,6	45,9	108
pszenica ozima	45,7	47,6	51,1	43,0	46,4	54,2	51,8	54,4	105
pszenica jara	34,3	33,5	38,5	31,5	32,6	41,7	39,6	42,4	107
żyto	26,9	27,8	30,6	24,2	27,2	35,1	33,1	35,8	108
jęczmień ozimy	40,7	41,3	47,1	37,8	43,0	51,1	47,7	49,5	104
Jęczmień jary	33,0	33,0	38,0	29,5	32,1	40,0	37,8	39,5	105
owies	26,4	26,5	29,8	23,5	24,9	33,2	31,4	32,8	105
pszenżyto ozime	35,2	36,3	40,4	32,8	35,9	45,0	43,1	45,6	106
pszenżyto jare	28,4	28,4	32,9	25,1	27,5	36,4	33,7	35,7	106
mieszanki zbożowe ozime	30,9	30,9	34,4	28,2	30,6	38,1	36,6	37,5	103
mieszanki zbożowe jare	30,5	27,2	32,2	25,0	26,2	34,5	33,7	33,8	100
rzepak i rzepik ogółem	23,6	28,5	29,5	26,1	27,1	31,9	32,1	33,8	105

a) Wynikowy szacunek plonów w 2022 r.

Tabl. 2. Zbiory zbóż, rzepaku i rzepiku ogółem w latach 2010-2022

Wyszczególnienie	2010	2015	2017	2018	2019	2020	2021	2022 a)	2021 =100
	w milionach ton
zboża podstawowe z mieszankami zbożowymi	25,1	24,7	27,8	22,8	25,1	28,6	27,0	26,8	99
pszenica ozima	8,5	9,9	10,0	8,3	9,5	12,0	11,3	12,5	111
pszenica jara	0,9	1,1	1,7	1,5	1,5	0,6	0,9	0,9	100
żyto	2,9	2,0	2,7	2,2	2,5	3,0	2,5	2,3	93
jęczmień ozimy	1,0	1,0	0,9	0,8	1,0	1,4	1,4	1,5	108
Jęczmień jary	2,4	2,0	2,9	2,3	2,4	1,6	1,6	1,3	81
owies	1,5	1,2	1,5	1,2	1,2	1,7	1,7	1,5	92
pszenżyto ozime	4,2	4,7	4,7	3,6	4,1	5,9	5,2	5,3	102
pszenżyto jare	0,4	0,6	0,5	0,4	0,5	0,3	0,2	0,2	90
mieszanki zbożowe ozime	0,3	0,3	0,3	0,2	0,2	0,4	0,4	0,2	63
mieszanki zbożowe jare	3,0	1,9	2,6	2,3	2,3	1,7	1,9	0,9	51
rzepak i rzepik ogółem	2,2	2,7	2,7	2,2	2,4	3,1	3,2	3,6	113

W strukturze zasiewów przeważa jęczmień ozimy

Jak pisaliśmy na łamach top agrar Polska (lipiec 2022) w ostatnich latach rolnicy bardziej preferują uprawę zbóż ozimych niż jarych. Zakres i dynamikę zmian w strukturze zasiewów zbóż w ostatnich latach obrazuje rys. 1. Dane obejmują rok 2017 i 2020. Jest to stosunkowo krótki okres, jednak zmiany są duże. W omawianym czasie areał uprawy zbóż jarych zmniejszył się o ok. 1 mln ha, przy czym spadek dotyczył wszystkich gatunków z wyjątkiem owsa. W tym samym czasie powierzchnia uprawy zbóż ozimych zwiększyła się o 0,5 mln ha, głównie pszenicy i pszenżyta. O około 0,5 mln ha zwiększył się również areał uprawy kukurydzy na ziarno. Zmiany te tylko częściowo wynikają z suszy, która miała miejsce w latach 2018–2019.

W tabeli 3. zawarte są różnice w plonowaniu ozimych i jarych form jęczmienia i pszenicy. We wszystkich latach badań formy ozime plonowały lepiej niż jare. Średnio w latach 2017–2021 jęczmień ozimy plonował lepiej niż jary, o ponad 19 dt z ha na przeciętnym poziomie agrotechniki oraz 24,5 dt z ha na poziomie wysokim. 

Kalkulacja uprawy jęczmienia jarego

Zbliża się wiosna, termin siewu jęczmienia jarego i składanie wniosków o dopłaty bezpośrednie dlatego warto podjąć ewentualną decyzję o zasianiu tego zboża jak najwcześniej. Jeżeli w strukturze zasiewów i płodozmianie jest miejsce dla jęczmienia warto zapoznać się z aktualnymi kosztami jego uprawy. Kalkulację przygotowali eksperci z Wielkopolskiej Izby Rolniczej w Poznaniu.

 

Kalkulacja uprawy 1 ha jęczmienia jarego (dane na luty luty 2023)

 

 oprac. bcz
Źródło: wir.org.pl, TAP, GUS