Wielkość dostaw eksportowych zbóż z Ukrainy od początku sezonu 2021/22 na 10 listopada 2021 roku wyniosła prawie 21 mln ton – o 3,3 mln ton (czyli o 19%) więcej, niż w ubiegłym roku. Świadczą o tym dane Państwowej Służby Skarbowej Ukrainy, które zostały podane w komunikacie Ministerstwa Polityki Rolnej i Żywności Ukrainy.

Duże wzrosty

Tak więc Ukraina wyeksportowała od początku sezonu 12,98 mln ton pszenicy, co stanowi wzrost o 18% w stosunku do minionego roku.

Dostawy jęczmienia na rynki zagraniczne wyniosły 4,59 mln ton (+35%). Do dnia sprawozdania wysłano 70,7 tys. ton żyta, czyli kilkanaście razy więcej niż w 2020 roku, kiedy sprzedano jedynie 1,7 tys. ton w analogicznym okresie.

Wskaźnik eksportu kukurydzy w 2021 roku odpowiada poziomowi z ubiegłego sezonu – 3,1 mln ton.

Jednak od początku sezonu w eksporcie ukraińskiej mąki zauważamy pogorszenie. Eksport mąki wyniósł 44,8 tys. ton, o 29% mniej od wskaźnika w analogicznym dniu ubiegłego sezonu.

Dla porównania, w całym sezonie 2020/21, eksport zbóż i roślin strączkowych wyniósł 44,6 mln ton:

• pszenica — 16,6 mln ton;

• jęczmień — 4,2 mln ton;

• żyto – 17,1 tys. ton;

• kukurydza –  23,1 mln ton;

• mąka – 126,9 tys. ton.

Jak wygląda ogólny eksport produktów rolnych na Ukrainie?

Według Państwowej Służby Statystycznej Ukrainy eksport produktów rolno-spożywczych w okresie styczeń-wrzesień 2021 roku osiągnął wartość 18,2 mld dolarów. To o 2,6 mld dolarów (czyli prawie o 17%), przekroczyło wskaźnik z analogicznego okresu 2020 roku.

Bogdan Duchincki, starszy pracownik naukowego Wydziału Ekonomiki Produkcji Rolnej i Integracji Narodowej Instytutu Gospodarki Rolnej na Ukrainie, uważa, że decydującymi pozycjami w strukturze towarowej eksportu rolno-spożywczego są zboża i rośliny oleiste, ropa naftowa, pozostałości i opady, a także produkty mięsne. Ich łączny udział wynosi ponad 85% w eksporcie rolnym.

Główni importerzy produktów rolnych

Głównym rynkami sprzedaży pozostają cztery obszary – kraje Unii Europejskiej, Afryki, Azji i Wspólnoty Niepodległych Państw. Łącznie stanowią one ponad 97% wartości ukraińskiego eksportu produktów rolnych. Ponadto w 2021 roku nastąpił wzrost krajowego eksportu rolno-spożywczego do wszystkich tych regionów geograficznych.

Głównymi importerami ukraińskich produktów rolnych tradycyjnie są kraje azjatyckie, które w styczniu-wrześniu 2021 roku kupiły ukraińską żywność o wartości 9,016 mld dolarów. Jak zauważył ekspert, Azja stanowiła około 50% całkowitego eksportu produktów rolnych w tym okresie.

Około 1/3 krajowego eksportu produktów rolnych (30%) stanowią kraje Unii Europejskiej. W ciągu 9 miesięcy 2021 roku kupiły ukraińską żywność za 5,417 mld dolarów.

Eksport do krajów Afryki wyniósł 2,327 mld dolarów – 13% całkowitego eksportu.

Kraje WNP w ciągu 9 miesięcy 2021 roku importowały ukraińskie produkty o wartości 959 mln dolarów, co stanowi 5% całkowitego eksportu produktów rolnych.

Zgodnie z wynikami ze stycznia-września 2021 roku, Chiny stanęły na szczycie listy krajów importujących produkty rolne z Ukrainy. Od początku bieżącego roku Chiny kupiły żywność o wartości 2,91 mld dolarów – o 36% więcej porównując do analogicznego okresu ubiegłego roku (2,13 mld dolarów).

Drugie miejsce zajmują Indie, które importowały z Ukrainy produkty rolne o wartości 1,35 mld dolarów. Na trzecim miejscu znajduje się Holandia, która od początku roku zakupiła ukraińskie produkty za 1,2 mld dolarów.

Znaczne dochody ukraińscy eksporterzy otrzymali również z Egiptu (969 mln USD), Turcji (747 mln USD), Polski (743 mln USD), Hiszpanii (649 mln USD), Indonezji (634 USD), Niemiec (509 mln USD), Włoch (452 mln USD).

Te 10 największych krajów importujących produkty rolne z Ukrainy w okresie styczeń-wrzesień 2021 roku zapewniły ponad 55% przychodów z eksportu produktów rolno-przemysłowych.

Co wpłynęło na rozwój rolnictwa na Ukrainie?

Ważnym czynnikiem, który wpłynął na rozwój ukraińskiego rolnictwa, stało się podpisanie Umowy Stowarzyszeniowej między Ukrainą a krajami Unii Europejskiej, a także utworzenie Strefy Wolnego Handlu (Deep and Comprehensive Free Trade Areas, DCFTA) z Unią Europejską w ramach tej Umowy.

Od 2010 roku wzajemne obroty handlowe Ukrainy z EU produktami rolnymi wzrosły ponad dwukrotnie, osiągając 8,5 mld dolarów. Od podpisania umowy stowarzyszeniowej w 2014 roku eksport produktów rolnych do UE wzrósł o ponad jedną trzecią (o 37% z 4,5 mld w 2013 roku do 6,1 mld w 2018 roku).

Produkty rolne pozostają jedną z kluczowych pozycji towarowych w całkowitym ukraińskim eksporcie do krajów Unii Europejskiej – wynoszą 30%. W ciągu ostatnich lat Unia Europejska stała się głównym partnerem handlowym Ukrainy na rynku rolnym – jedna trzecia ukraińskiego eksportu rolnego trafia do konsumentów europejskich.

Można więc stwierdzić, że Umowa Strefy Wolnego Handlu dała impuls do dostosowania ustawodawstwa krajowego do europejskiego i stała się dodatkową szansą na rozwój eksportu dla wielu krajowych producentów. Konkurencja i nowi gracze na rynku rolnym produkcji żywności wymuszają modernizację urządzeń produkcyjnych i usprawnienie procesu produkcyjnego.