Z artykułu dowiesz się
- Za co została nagrodzona dr Marty Grech-Baran?
- Czym jest wirus Y ziemniaka?
- Na czym polega fenomen odkrycia?
r e k l a m a
Partnerzy portalu
Strona główna>Uprawa>Dr Marta Grech-Baran nagrodzona za odkrycie genu odporności zimniaka na wirusy Y.
Dr Marta Grech-Baran nagrodzona za odkrycie genu odporności zimniaka na wirusy Y.
05.01.2020autor: Marek Kalinowski
Nagroda naukowa AgroBioTop przyznawana przez Komitet Biotechnologii Polskiej Akademii Nauk młodym naukowcom i fundowana w postaci nagrody pieniężnej 5 tys. euro przez firmę Bayer, jest prestiżowa. W 2019 r. przyznano ją po raz trzeci, a laureatką została dr Marta Grech-Baran z Instytutu Biochemii i Biofizyki PAN w Warszawie.
Odkrycie dr Marty Grech-Baran jest zdaniem kapituły nagrody przełomowe i wyjątkowe w skali świata. Zidentyfikowała ona bowiem gen odporności ziemniaka na infekcje wirusami Y. To pierwszy, bardzo ważny krok do otrzymania roślin o odporności krańcowej na wirusy Y. Wirusy te (zwane także PVY) atakują nie tylko uprawy ziemniaków, ale także tytoniu i pomidorów, przynosząc ogromne straty w rolnictwie na świecie, w tym w Polsce.
Odkrycie na skalę światową
Wirus Y przenoszony jest przez mszyce, a jedną z metod zapobiegania infekcji jest niszczenie mszyc metodą chemiczną. Laureatka dzięki skupieniu się na naturalnie występującej odporności na wirusa Y zidentyfikowała gen receptora, uruchamiającego reakcje obronne zaatakowanej rośliny. Co ważne, osiągnięcie to uzyskano z uwzględnieniem ograniczeń prawnych dotyczących użycia roślin zmodyfikowanych genetycznie w naszym kraju i jest ono przedmiotem zgłoszenia do amerykańskiego urzędu patentowego. Bez wątpienia jest to odkrycie naukowe na skalę światową, o potencjalnie dużym znaczeniu ekonomicznym.
r e k l a m a
Laureatka nagrody uczestniczyła w konferencji pt. „Kto jest właścicielem nauki?” zorganizowanej przez firmę Bayer.
– Nagroda AgroBioTop jest dla mnie szczególnym wyróżnieniem i docenieniem kilku lat intensywnej pracy – mówi dr Marta Grech-Baran. – Badania na odpornością krańcową ziemniaka prowadzone są przez wiele grup badawczych na świecie, tym bardziej cieszy mnie, że gen Rysto został wyizolowany przez nas z wykorzystaniem najnowocześniejszych technologii. Nagroda ta pokazuje, że zastosowanie biotechnologii w rolnictwie stanowi potężne narzędzie do zmian i to właśnie szeroko pojęta agrobiotechnologia jest rolnictwem przyszłości. Pomoże ziemniakom, papryce, pomidorom
Wirus ziemniaka Y to jeden z głównych patogenów, odpowiedzialnych za gigantyczne straty w plonach ziemniaka: od 10 do nawet 80% wysokości plonu, w zależności od roku, odmiany i rejonu uprawy. Problem ten występuje zarówno w Polsce, jak i innych krajach. Opisano kilka strategii obronnych, wiodących do nabycia przez rośliny odporności na infekcję PVY. Jedna z nich, która ma największy potencjał w uprawie ziemniaka, nazywana jest odpornością krańcową i manifestuje się całkowitym zahamowaniem namnażania się PVY, co w rezultacie minimalizuje skutki infekcji.
Izolacja genu Rysto umożliwi poznanie molekularnego podłoża zjawiska, a także wprowadzenie tej cechy do wielu odmian ziemniaka, naturalnie podatnych na infekcję PVY. W dalszej przyszłości możliwe jest rozszerzenie zastosowania odporności na inne gatunki, takie jak papryka, pomidor, oberżyna. Jak szybko odkrycie da się wdrożyć do praktyki rolniczej? Jak informowała laureatka – technicznie nie jest to takie trudne, ale barierą jest prawo. Wyposażenie odmian roślin ziemniaka w ten gen odporności wymaga modyfikacji genetycznej.
Kto jest właścicielem nauki?
Obok dr Marty Grech-Baran w konferencji udział wzięli prof. dr hab. inż. Zbigniew Brzózka z Katedry Biotechnologii Medycznej Politechniki Warszawskiej, dr hab. n. med. Miłosz Jaguszewski, prof. nadzwyczajny w I Katedrze i Klinice Kardiologii Gdańskiego Uniwersytetu Medycznego i Markus Baltzer, prezes Bayer w Europie Środkowej i Wschodniej. To wybitne gremium mówiło o znaczeniu nauki, o osiągnięciach naukowych i odnosiło się do przekornego pytania: Kto jest właścicielem nauki?
Pojęcie nauka ma wiele znaczeń i w dużym uproszczeniu można powiedzieć, że prawo do korzystania z osiągnięć nauki mamy wszyscy. Jak powiedział prof. dr hab. inż. Zbigniew Brzózka – nauka jest jednym z rodzajów wiedzy ludzkiej, a więc to ludzie, społeczeństwo, jest jej właścicielem. Jednak nauka obejmuje zarówno wiedzę, jak i kształcenie, co może prowadzić do wątpliwości, co do tego kto jest właścicielem nauki. Niezależnie od definicji i rozważań na ten temat zarówno świat nauki, jak i odpowiedzialny biznes powinien ułatwiać tę edukację. Tak robi firma Bayer i zgodnie z misją „Science for a better life” udostępnia osiągnięcia naukowe i innowacje na rzecz lepszego życia. Temu służy m.in. Centrum Nauki Baylab funkcjonujące w siedzibie firmy w Warszawie, którego patronem jest Politechnika Warszawska.
- Od prawej: prof. dr hab. inż. Zbigniew Brzózka, dr hab.n.med. Miłosz Jaguszewski, dr Marta Grech-Baran i Markus Baltzer, prezes Bayer w Europie Środkowej i Wschodniej.
Marek Kalinowski
Zdjęcie: Marek Kalinowski
Zdjęcie: Marek Kalinowski
Marek Kalinowski
Zastępca redaktora naczelnego „Tygodnika Poradnika Rolniczego” i szef działu „Agroporady”
<p class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0.0001pt; font-size: medium; font-family: Cambria;">Zastępca redaktora naczelnego „Tygodnika Poradnika Rolniczego” i szef działu „Agroporady”.</p>
Masz pytania?
Zadaj pytanie redakcjir e k l a m a
r e k l a m a
Najważniejsze tematy
r e k l a m a