Z artykułu dowiesz się
- Kiedy podłoże z produkcji pieczarek jest odpadem?
- Czy można zakwalifikować podłoże jako biomasę?
- Jak postępować z odpadem w BDO?
- Kiedy podłoże z produkcji pieczarek obejmują przepisy o R10?
r e k l a m a
Partnerzy portalu
Podłoże po pieczarce może być biomasą. Spełniać musi jednak pewne warunki
30.10.2023autor: Tomasz Czubiński
Na nasze zapytania dotyczące możliwości stosowania podłoża z uprawy pieczarek, czyli tematu poruszanego w artykule pt. Cenna, ale kłopotliwa materia organiczna publikowanym od str. 92 w numerze 10/2023 i jego kwalifikacji prawnej Departament Edukacji i Komunikacji Ministerstwa Klimatu i Środowiska udzielił nam wyjaśnień. Poniżej pełna wersja odpowiedzi.
Na wstępie warto zaznaczyć, że w celu określenia sposobu postępowania z podłożem po uprawie pieczarek, w pierwszej kolejności należy ustalić, czy zużyte podłoże po uprawie pieczarek jest odpadami w rozumieniu przepisów ustawy z 14 grudnia 2012 r. o odpadach. Będzie to miało kluczowe znaczenie dla określenia dalszych działań, ponieważ postępowanie z podłożem po uprawie pieczarek, które jest odpadem oraz z takim, które odpadem nie jest - będzie odbywało się na podstawie różnych przepisów.
Podłoże po uprawie pieczarek potencjalnie może podlegać pod wyłączenie spod ustawy o odpadach na podstawie art. 2 pkt 6 lub pkt 9. Ocena okoliczności spełnienia określonego wyłączenia powinna odbywać się w odniesieniu do indywidualnego przypadku. Nie jest możliwe automatyczne zaliczenie podłoża po uprawie pieczarek jako wyłączonego spod stosowania ustawy o odpadach ani stwierdzenie, że automatycznie powinno być klasyfikowane jako odpady.
Wyłączeniu spod stosowania ustawy o odpadach podlega biomasa, która spełnia jednocześnie dwa warunki wskazane w art. 2 pkt 6.
Wyłączeniu spod stosowania ustawy o odpadach podlega biomasa, która spełnia jednocześnie dwa warunki wskazane w art. 2 pkt 6.
- Po pierwsze, musi to być biomasa w postaci wyraźnie wymienionej w jednej z liter tego przepisu.
- Po drugie, biomasa ta musi być dalej wykorzystana w określony w przepisie sposób.
Podłoże po uprawie pieczarek, jako biomasa, potencjalnie może podlegać pod wyłączenie art. 2 pkt 6 lit. c. W tym celu po pierwsze, musi być naturalną substancją (nie będącą substancją niebezpieczną) pochodzącą z produkcji rolniczej lub leśnej i po drugie, jednocześnie musi być wykorzystywana w rolnictwie, leśnictwie lub do produkcji energii z takiej biomasy za pomocą procesów lub metod, które nie są szkodliwe dla środowiska ani nie stanowią zagrożenia dla życia i zdrowia ludzi.
r e k l a m a
Sam fakt zakwalifikowania materiału jako biomasy nie jest podstawą do zastosowania omawianego wyłączenia - istotne jest określenie czy rozważana naturalna substancja pochodzi z produkcji rolniczej lub leśnej i czy ponownie zostanie wykorzystana we wskazany sposób. W zakresie pierwszego warunku należy stwierdzić, że podłoże po uprawie pieczarek, mając na uwadze jego przeciętny skład, sposób wytwarzania, może i powinno być uznane za naturalną substancję pochodzą z produkcji rolniczej lub leśnej. Nie jest jednak możliwe, w oderwaniu od konkretnego przypadku, określenie w jaki sposób dalej biomasa zostanie wykorzystana, dlatego też nie jest możliwe automatyczne uznanie, że podłoże po uprawie pieczarek podlega w każdej sytuacji pod wyłączenie spod zastosowania ustawy o odpadach.
Wyłączeniu spod stosowania ustawy o odpadach podlega również produkt uboczny pochodzenia zwierzęcego objęty przepisami rozporządzenia (WE) nr 1069/2009 Parlamentu Europejskiego i Rady z 21 października 2009 r. określającego przepisy sanitarne dotyczące produktów ubocznych pochodzenia zwierzęcego, nieprzeznaczonych do spożycia przez ludzi i uchylającym rozporządzenie (WE) nr 1774/20022. Wyżej wymienione produkty uboczne pochodzenia zwierzęcego, co do zasady, nie są odpadami, chyba, że są przeznaczone do składowania na składowisku odpadów albo do przekształcania termicznego lub do wykorzystania w zakładzie produkującym biogaz lub w kompostowni. Podłoże po uprawie pieczarek wytworzone z użyciem obornika, mając na uwadze definicje zawarte w art. 3 ww. rozporządzenia, jest kwalifikowane jako produkt uboczny pochodzenia zwierzęcego – produkt pochodny. Do podłoża po uprawie pieczarek, jako produktu ubocznego pochodzenia zwierzęcego, ustawa o odpadach nie ma zastosowania, chyba że materiał ten zostanie przeznaczony do jednego z procesów wskazanych powyżej. Zakwalifikowanie podłoża po uprawie pieczarek jako podlegającego któremukolwiek z opisanych powyżej wyłączeń jest równoznaczne z brakiem konieczności spełnienia wymagań przewidzianych dla posiadaczy odpadów, w tym - uzyskania odrębnego pozwolenia lub zezwolenia na przetwarzanie odpadów.
Podkreślenia wymaga fakt, że taki materiał nie jest odpadem w rozumieniu ustawy o odpadach, a gospodarowanie i dalsze wykorzystanie podlegać będzie innym właściwym przepisom, określającym warunki wykonywania działalności.
Ponadto, materiał podlegający wyłączeniu spod zastosowania ustawy, z racji tego, że nie jest odpadami w rozumieniu ustawy o odpadach, nie może mieć przypisanego kodu odpadów (kody te są przypisywane jedynie przedmiotom i substancjom zakwalifikowanym na podstawie tej ustawy jako odpady). Zakwalifikowanie do określonego kodu odpadów jest uzależnione od źródła powstawania odpadów - zasady klasyfikacji określone zostały w rozporządzeniu Ministra Klimatu z 2 stycznia 2020 r. w sprawie katalogu odpadów.
W sytuacji, gdy dane podłoże po uprawie pieczarek nie podlega żadnemu z opisanych powyżej wyłączeń, co do zasady kwalifikowane będzie jako odpady i trzeba z nim postępować zgodnie z przepisami ustawy o odpadach.
W kwestii określenia kodu odpadów, w przypadku zakwalifikowania podłoża po uprawie pieczarek jako odpadu, należy zauważyć, że rozporządzenie w sprawie katalogu odpadów nie określa wprost kodu dla odpadów podłoża pieczarkowego. Z uwagi na fakt, że podłoże pieczarkowe składa się również z obornika kurzego, zgodnie z ww. rozporządzeniem, odpady należy klasyfikować pod kodem 02 01 99 - Inne niewymienione odpady w grupie odpadów 02 - Odpady z rolnictwa, ogrodnictwa, upraw hydroponicznych, rybołówstwa, leśnictwa, łowiectwa oraz przetwórstwa żywności. W sytuacji, gdy dane podłoże po uprawie pieczarek nie podlega żadnemu z opisanych powyżej wyłączeń, co do zasady kwalifikowane będzie jako odpady i trzeba z nim postępować zgodnie z przepisami ustawy o odpadach.
Kolejną kwestią jest posiadanie stosownego zezwolenia w zakresie gospodarowania odpadami. Zgodnie z art. 41 ust. 1 ustawy z 14 grudnia 2012 r. o odpadach (tj. Dz. U. z 2022 r. poz. 699) prowadzenie przetwarzania odpadów, wymaga uzyskania zezwolenia.
Z uwagi na cenne właściwości nawozowe podłoża pieczarkowego, jednym ze sposobów na jego zagospodarowania jest wykorzystanie do gleby w celach nawozowych lub rekultywacyjnych. W przypadku uznania podłoża pieczarkowego za odpady, można zastosować rozporządzenie Ministra Środowiska w sprawie procesu odzysku R10, w którym dopuszczono do stosowania na powierzchni ziemi odpady o kodzie ex 02 01 99 - Grzybnia pochodząca z hodowli pieczarek. Odpady te mogą być stosowane wyłącznie przy spełnieniu warunków określonych w tym rozporządzeniu. Trzeba podkreślić, że rozporządzenie w sprawie procesu odzysku R10 stosuje się do odpadów. Jeżeli przedmioty i substancje nie są kwalifikowane jako odpady w rozumieniu ustawy o odpadach ww. rozporządzenie nie ma do nich zastosowania.
Wykorzystanie odpadów w procesie odzysku R10 oraz wykorzystanie materiału zgodnie z ustawą o nawozach i nawożeniu są dwiema odrębnymi metodami zagospodarowania podłoża po uprawie pieczarek. Zastosowanie materiału jako surowca do produkcji nawozów lub środków wspomagających uprawę roślin oraz dopuszczenie do obrotu takich produktów następuje na zasadach określonych w ustawie o nawozach i nawożeniu na podstawie pozwolenia ministra właściwego do spraw rolnictwa wydawanego w trybie art. 4 ust. 2 ww. ustawy (a nie na zasadach określonych w ustawie o odpadach). Jednocześnie należy podkreślić, że w przypadku uznania podłoża pieczarkowego za odpady (czyli również wtedy, gdy stosowane jest rozporządzenie w sprawie odzysku R10), posiadacz odpadów obowiązany jest do przestrzegania wszystkich wymagań dotyczących gospodarowania odpadami określonych w przepisach prawa, w tym jeżeli to konieczne uzyskania odpowiedniej decyzji administracyjnej, prowadzenia ewidencji odpadów i sprawozdawczości.
Należy zaznaczyć, że nie ma możliwości wykorzystania ww. odpadów na podstawie przepisów rozporządzenia Ministra Środowiska z 10 listopada 2015 r. w sprawie listy rodzajów odpadów, które osoby fizyczne lub jednostki organizacyjne niebędące przedsiębiorcami mogą poddawać odzyskowi na potrzeby własne, oraz dopuszczalnych metod ich odzysku, gdyż rozporządzenie nie uwzględnia wykorzystania odpadu o kodzie 02 01 99 w postaci podłoża po uprawie pieczarek. Zatem nie ma możliwości przyjęcia i poddania odzyskowi ww. odpadów przez rolnika, który jest osobą fizyczną lub jednostką organizacyjną niebędącą przedsiębiorcą na podstawie ww. przepisów.
Nawiązując do kwestii BDO, podmioty, które w wyniku prowadzonej działalności wytwarzają odpady, zobowiązane są do prowadzenia w BDO ewidencji tych odpadów, z wykorzystaniem karty przekazania odpadów (w przypadku przekazywania odpadów do innych podmiotów) oraz karty ewidencji odpadów, jeśli podmiot ze względu na ilość wytwarzanych odpadów zobowiązany jest do prowadzenia pełnej ewidencji z wykorzystaniem obydwu ww. dokumentów.
Zatem w przypadku odpadów powstających ze zużytego podłoża z produkcji pieczarek, ich wytwórca sporządza w BDO ww. kartę lub karty, dokonując właściwej ich klasyfikacji przez nadanie odpowiedniego kodu odpadów, zgodnego z katalogiem odpadów.
Ponadto, informacja o wytwarzanym danym rodzaju odpadów powinna zostać również ujęta w dziale XII Rejestru-BDO, poprzez złożenie odpowiedniego formularza aktualizacyjnego z dodanym nowym kodem odpadów (podmioty posiadające już wpis w ww. rejestrze) lub formularza o wpis do rejestru (podmioty nieposiadające jeszcze wpisu).
Jeżeli chodzi o kwestie dotyczące procedur BDO to każdy podmiot gospodarczy, który w wyniku prowadzonej przez siebie działalności wytwarza odpady, inne niż odpady komunalne (z grupy 20, wg katalogu odpadów), zgodnie z przepisami ustawy o odpadach, zobowiązany jest do posiadania odpowiedniego wpisu w Rejestrze-BDO, prowadzenia na bieżąco ewidencji wytwarzanych przez siebie odpadów oraz sporządzania na jej podstawie odpowiedniego sprawozdania, które jest składane za pośrednictwem BDO do właściwego urzędu marszałkowskiego.
Należy zwrócić szczególną uwagę na administracyjne kary pieniężne, które zostały określone w art. 194 ustawy o odpadach. Chociażby za prowadzenie przetwarzania odpadów bez wymaganego zezwolenia grozi administracyjna kara pieniężna, która wynosi nie mniej niż 10.000 zł i nie może przekroczyć 1.000.000 zł.
tcz
Tomasz Czubiński
<p>redaktor „top agrar Polska”, specjalista w zakresie ochrony, uprawy i nawożenia roślin</p>
Masz pytania?
Zadaj pytanie redakcjir e k l a m a
r e k l a m a
Najważniejsze tematy
r e k l a m a