Rolnicy magazynują tani rzepak i czekają na wzrost cen

W większości kraju dobiegają końca żniwa rzepakowe. Jak powiedział nam Marcin Wroński, Zastępca Dyrektora Generalnego Krajowego Ośrodka Wsparcia Rolnictwa, zbiór rzepaku ozimego najbardziej zaawansowany jest w województwach dolnośląskim (90 proc.), kujawsko-pomorskim (80 proc.) i mazowieckim (78 proc.). Natomiast na północy kraju kombajny dopiero niedawno wjechały w pola.

Rolnicy, którzy mają możliwości przechowalnicze z reguły magazynują rzepak. To sprawia, że dostawy z tegorocznych zbiorów są niewielkie. Mimo tego podmioty skupujące nie podbijają ostro stawek – praktycznie w całej Polsce cenniki firm pośredniczących oscylują wokół 3 tys. zł/t. O 50-100 zł więcej oferują zakłady przetwórcze.

Mało tego, podczas skupu ziarna z tegorocznych zbiorów kilka razy zdarzyły się duże spadki cen rzepaku – nawet o 200-250 zł w jedną noc. Wynikało to m.in. z dużych obniżek rzepaku na giełdzie Matif, taniejącej ropy naftowej i olei roślinnych.

Czy cena rzepaku wzrośnie do 5 tys. złotych za tonę?

Czy rolnicy mogą liczyć na tak wysokie ceny rzepaku, jakie były w kwietniu czy maju, gdy stawki dochodziły do 5 tys. zł? Zdaniem Wiktora Szmulewicza, szefa Krajowej Rady Izb Rolniczych jest to mało możliwe. Przewiduje on wzrost do maksymalnie 4 tys. zł/t. Ale zaznacza, że rynki są tak rozchwiane, że ciężko jest prognozować.

- Czy ktoś się spodziewał rok temu, że rzepak będzie kosztował 5 tys. zł/t? No nie! Sądząc po obecnej sytuacji na rynkach światowych, cena raczej nie wzrośnie aż tak bardzo. Ale to oczywiście zależy od zbiorów na świecie i światowego zapotrzebowania. Cały czas wielką niewiadomą pozostaje eksport ubiegłorocznych i obecnych plonów z Ukrainy - wyjaśnia Szmulewicz.

Również ekonomiści Banku Credit Agricole, biorąc pod uwagę tendencje na globalnym rynku roślin oleistych przewidują, że cena rzepaku w Polsce na koniec 2022 r. wyniesie ok. 4200 zł/t. W ich ocenie spadnie dopiero na koniec 2023 roku, kiedy to skupy będą oferować 3400 zł/t.

- Sytuacja popytowo-podażowa na rynku rzepaku jest relatywnie dobra na tle pozostałych roślin oleistych. Należy jednak pamiętać, że rośliny oleiste charakteryzują się dużym stopniem substytucyjności, stąd uważamy, że w najbliższych kwartałach ceny rzepaku mimo wzrostu jego zapasów pozostaną na podwyższonym poziomie – wyjaśniają bankowi eksperci.

W tym roku ceny rzepaku biły rekordy, ale zyski rolnika nie wzrosły wcale

Niestety wysokie ceny rzepaku w skupie odzwierciedlają także bardzo wysokie koszty jego produkcji. To sprawia, że rolnikowi w kieszeni zostaje tyle samo, co rok temu.

Najlepiej obrazuje to kalkulacja opłacalności uprawy rzepaku przeprowadzona przez specjalistów Wielkopolskiej Izby Rolniczy. Okazuje się, że w 2021 roku zysk z 1 ha rzepaku wynosił 3841 zł/ha, a w tym roku 3885 zł/ha. Ale rok temu koszty uprawy 1 ha oscylowały wokół 5600 zł/ha, a obecnie - 8533 zł/ha. Tak więc opłacalność uprawy rzepaku pozostała na niezmienionym poziomie w roku obecnym.

Kiedy uprawa rzepaku przestanie się opłacać?

WIR zbadał także, jaka może być graniczna cena nawozów, tak aby przy obecnej cenie zbytu wynik finansowy z hektara uprawy nie spadł poniżej zera.

Okazuje się, że dopiero przy cenie saletry amonowej i polifoski na poziomie 8 500 zł/t, uprawa rzepaku przestaje być opłacalna. Obyśmy nigdy nie zobaczyli takich stawek w cennikach dystrybutorów, ale wszystko wskazuje na to, że ceny nawozów jeszcze wzrosną, bo zanosi się na długoterminowe podwyżki cen gazu. To oznacza, że deficyt nawozów w skali globalnej może utrzymać się także w 2023 roku, więc ani producenci rzepaku, ani inni rolnicy nie mogą spać spokojnie.

Dodatkowym zagrożeniem, o którym należy wspomnieć jest przyjęcie przez rząd nowelizacji ustawy o biokomponentach i biopaliwach ciekłych oraz ustawy o systemie monitorowania i kontrolowania jakości. Nowe regulacje mogą doprowadzić do praktycznego załamania opłacalności uprawy rzepaku w Polsce, ograniczając nawet o 1 mln ton nasion popyt ze strony łańcucha wytwórczego biodiesla. Szerzej piszemy o tym TUTAJ. 

Jakie są ceny skupu rzepaku w Kruszwicy i w innych podmiotach 9 sierpnia?

Dzienne ceny skupu rzepaku w kraju w wybranych zakładach przetwórczych i w firmach pośredniczących według KZPRiRB z 9 sierpnia 2022 r.:

• ADM Czernin – 3080 zł/t
• Bastik – 3000 zł/t
• Bunge (magazyn Brzeg, Kruszwica) – 3060 zł/t
• Grupa Wilmar – 3000 zł/t
• Komagra (Kosów Lacki) – 3015 zł/t
• Komagra (Tychy) – 3015 zł/t
• Mosso (Radziejowice) – 2900 zł/t
• ZT Bodaczów – Viterra – 3080 zł/t
• Agrii – 2950-3000  zł/t
• Agro As – 3060 zł/t
• Ampol-Merol – 3000  zł/t
• Chemirol – 3050 zł/t
• Lechpol Szubin – 2970  zł/t
• Osadkowski - 3050 zł/t

Kamila Szałaj, fot. envato.com