Czytelnicy pytają w szczególności, o to czy stawka 0% VAT dot. podstawowych produktów żywnościowych obejmie także zboża, rzepak i bydło. Podobne pytania zalewają w ostatnich godzinach fora internetowe. Ponadto, jak w takiej sytuacji mają się rozliczać ryczałtowcy i VAT-owcy oraz jakie czekają ich konsekwencje. Niestety Tarcza Antyinflacyjna według wielu osób zrobi więcej zamieszania i szkód niż pożytku.

Zapytaliśmy o te szczegóły naszego eksperta od VAT, Romana Włodarza. Odpowiedź na nurtujące Was pytania – poniżej.

Podstawowe produkty żywnościowe

Obniżenie stawki VAT z 5% do 0% [faktycznie jest to zniesienie VAT] na podstawowe produkty żywnościowe będzie miało skutki w sensie płynności podatkowej podatników VAT. Aby w pełni odpowiedzieć na wątpliwości, konieczna jest wiedza o rodzajach „podstawowych produktów żywnościowych” , które miałyby być objęte tą obniżką. Aktualnie nie jest znana pełna treść wystąpienia Polski do KE o zgodę na tę obniżkę. Mamy tylko wystąpienie medialne MF Tadeusza Kościńskiego z 22 grudnia 2021 roku, który stwierdził, że „obniżka będzie dotyczyć wszystkich produktów, które dziś mają stawkę VAT 5%”. Zatem możemy obecnie analizować skutki przy założeniu, że obniżka VAT dotyczy towarów wymienionych w Załączniku nr 10 do Ustawy VAT, czyli towarów objętych stawką 5%. Jeśli faktycznie tak się stanie, to obniżka będzie dotyczyć między innymi takich produktów jak pieczywo, warzywa, owoce, mięso, ryby a także produkty mleczarskie czy soki i mleka roślinne oraz podstawowe produkty roślinne rozumiane jako produkcja roślinna pierwotna. Należy przyjąć, że celem obniżki VAT nie jest rolnik jako producent pierwotny, ale konsument ostateczny. Praktycznie – zastrzegając się, że nie znamy ostatecznej wersji zgody KE na obniżkę – obniżka na poziomie gospodarstwa będzie dotyczyć przede wszystkim producentów zbóż, rzepaku, warzyw, owoców a także mięsa z rozbioru i przetworów mięsnych, rybnych i mlecznych np. w ramach RHD.

W kategoriach technicznych największe utrudnienie to konieczność przeprogramowania kasy fiskalnej – jeśli podatnik czynny ją posiada.

Pozostałe skutki obniżki VAT będą dotyczyć faktycznie zmian w płynności finansowej u rolników ryczałtowych i podatników czynnych, przy czym, zgodnie z zapowiedziami Rządu, obniżka stawek byłaby przejściowa, na kilka miesięcy, co w kalkulacjach indywidualnych rolników będzie miało znaczenie w zależności od tego, czy rolnik już jesienią zbył swoje produkty, czy też ma jeszcze w magazynie.

Skutki obniżki VAT dla rolników ryczałtowych

Ponieważ rolnik ryczałtowy otrzymuje przy sprzedaży zwrot zryczałtowany 7% VAT, który teoretycznie ma pokryć VAT naliczony w zakupach, a równocześnie nikt nie mówi o zmianach stawki zwrotu zryczałtowanego w związku z obniżką VAT na produkty rolne, 0% VAT będzie miał wpływ finansowy dla takiego rolnika tylko w sytuacji, gdy będzie nabywał produkty rolne z obniżoną stawką VAT, np. zboże. Jeśli rolnik ryczałtowy będzie wyłącznie zbywał swoje produkty na fakturę VAT-RR i nie będzie nabywał produktów ze stawką obniżoną – omawiane zmiany stawki VAT będą dla niego neutralne. Ewentualne inne korzystne zmiany płynności finansowej mogłyby nastąpić w sytuacji obniżki VAT na paliwa, nawozy, energię itd. – jeśli by do tego doszło, a co jest obecnie zapowiadane.

Skutki obniżki VAT dla rolników podatników czynnych

Obniżka stawki VAT na produkty rolne zbywane przez podatników czynnych spowoduje zmniejszenie [lun zerowanie] strumienia VAT należnego od sprzedaży w danym okresie rozliczeniowym. W okresach rozliczeniowych [miesięcznych lub kwartalnych] z poniesionymi wydatkami na środki produkcji, przy równoczesnym spadku lub braku wolumenu podatku należnego, saldo nadwyżki VAT naliczonego będzie dodatnie, co oznacza, w kategoriach płynnościowych, wypływ netto środków finansowych z gospodarstwa z perspektywą odzyskania tych środków (zwrot z US) 60 dni lub na dłuższy okres – w przypadku przeniesienia nadwyżki na następne okresy rozliczeniowe. Faktycznie jest to pogorszenie płynności finansowej. Rachunek ten może się zmienić w okresach rozliczeniowych, w których doszłoby do w sytuacji obniżki VAT na paliwa, nawozy, energię itd, a co jest obecnie zapowiadane.

dkol/ Roman Włodarz