Podstawowym celem uchwalonej przez Sejm ustawy o Planie Strategicznym dla Wspólnej Polityki Rolnej jest stworzenie podstaw prawnych reformy Wspólnej Polityki Rolnej na poziomie krajowym od roku 2023.

— Plan Strategiczny wiąże się z zupełnie nowym podejściem do wdrażania Wspólnej Polityki Rolnej. W jednym dokumencie ujęte zostały zarówno interwencje w formie płatności bezpośrednich, interwencje sektorowe, I filar WPR, jak i interwencje dotyczące rozwoju obszarów wiejskich, pomoc techniczna, czyli II filar WPR, a także przejściowe wsparcie krajowe finansowane ze źródeł budżetowych — tłumaczył w Sejmie wiceminister rolnictwa Ryszard Bartosik.

Wprawdzie unijne przepisy w tym zakresie wiążą w całości i są stosowane bezpośrednio, państwa członkowskie zobligowane są do ustanowienia odpowiedniego systemu zarządzania i kontroli oraz do przyjęcia wszystkich przepisów ustawowych, wykonawczych i administracyjnych w celu zapewnienia skutecznej ochrony interesów finansowych Unii Europejskiej.

Jaki przewidziano budżet Planu Strategicznego?

Plan Strategiczny WPR będzie realizowany ze środków pochodzących z Unii Europejskiej, na które składa się wsparcie w kwocie 17,3 mld euro w ramach I filaru Wspólnej Polityki Rolnej i 4,7 mld euro w ramach II filaru WPR.

Dodatkowo w I filarze WPR realizowane będzie przejściowe wsparcie krajowe finansowane w całości z budżetu krajowego. Wydatki związane ze wsparciem na rzecz rozwoju obszarów wiejskich dodatkowo współfinansowane będą ze środków krajowych. W ramach środków krajowych na ten cel planuje się przeznaczyć ponad 3,2 mld euro. W sumie środki na wsparcie polskiego rolnictwa i rozwój obszarów wiejskich zaplanowane w Planie Strategicznym wynoszą 25,2 mld euro.

Jakie cele ustawy?

Główne cele projektowanej ustawy to określenie:

• podmiotów uczestniczących w realizacji Planu Strategicznego oraz ich zadań;
• podstawowych zadań przyznawania wypłaty i zwrotu pomocy finansowej w ramach interwencji objętych planem strategicznym oraz przejściowego wsparcia krajowego i pomocy technicznej;
• zasad przeprowadzania kontroli w ramach planu strategicznego;
• zasad instrumentów finansowych;
• zasad funkcjonowania krajowej sieci wspólnej polityki rolnej KSOW.

Jakie przewidziano systemy płatności i na jakich warunkach?

Rozwiązania na nową perspektywę finansową UE będą wzorowane na dotychczasowych przepisach. Akredytowaną agencją płatniczą będzie Agencja Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa, a instytucjami pośredniczącymi oraz podmiotami wdrażającymi – samorządy województw.
Przewidziano dwie drogi przyznawania pomocy:

• na podstawie umowy o przyznaniu pomocy;
• w drodze decyzji administracyjnej.

W przypadku pomocy przyznawanej w drodze decyzji pomoc jest przekazywana, jeśli są spełnione warunki jej przyznania określone w przepisach Unii Europejskiej, w przepisach projektowanej ustawy oraz w przepisach wydanych na podstawie tej ustawy.

Czytaj także: Wiceminister Kołakowski na IX Forum Sektora Wołowiny: Chów bydła ma być podstawą polskiego rolnictwa

W drodze decyzji przyznawane będą, tak jak dotychczas, płatności w ramach wsparcia bezpośredniego:

• podstawowe wsparcie dochodów – odpowiednik obecnie obowiązującej jednolitej płatności obszarowej;
• płatność redystrybucyjna;
• płatność dla młodych rolników;
• wsparcie związane z produkcją przyznawane w 13 sektorach:
  - w czterech sektorach produkcji zwierzęcej: młode bydło, krowy, owce, kozy,
  - oraz w dziewięciu sektorach produkcji roślinnej obejmujących: rośliny strączkowe na nasiona, rośliny pastewne, buraki cukrowe, ziemniaki skrobiowe, pomidory, truskawki, chmiel, len i konopie włókniste.

— Tak jak dotychczas przyznawane będzie także przejściowe wsparcie krajowe – finansowane w całości z budżetu krajowego – w formie płatności niezwiązanej do tytoniu oraz uzupełniającej płatności podstawowej. Płatności te wspierać będą przede wszystkim dochody polskich rolników, przy czym niektóre z nich zaprojektowane zostały w taki sposób, aby w szczególności wspierać aktywne małe i średnie gospodarstwa rolne, które mają realne szanse na rozwój w warunkach globalizacji rynków i zmian oczekiwań konsumentów — wyjaśnił wiceminister R. Bartosik.

Nowość, czyli ekoschematy - dostępne dla wszystkich rolników

Nowym elementem systemu płatności bezpośrednich wspierających realizację praktyk korzystnych dla środowiska, klimatu i dobrostanu zwierząt będą ekoschematy. Będą one rodzajem płatności bezpośredniej przyznawanej za realizację praktyk, które wykraczają ponad podstawowe wymogi określone w warunkowości. Zadaniem ekoschematów jest realizacja wszystkich celów środowiskowych i klimatycznych Wspólnej Polityki Rolnej dotyczących:

• łagodzenia zmian klimatu,
• wspierania zrównoważonego rozwoju,
• ochrony zasobów naturalnych (woda, gleba i powietrze),
• ochrony bioróżnorodności.

— Projektując ekoschematy, starano się zapewnić, aby były one dostępne dla wszystkich rolników, a przez to powszechnie stosowane w gospodarstwach – zapewnił wiceminister Bartosik.

Jakie płatności znalazły się w II filarze?

W ramach drugiego filara WPR będą przyznawane środki na:

• płatności ONW,
• płatności rolno-środowiskowo-klimatyczne,
• płatności ekologiczne i premie z tytułu zalesień, zadrzewień lub systemów rolno-leśnych,
• wsparcie inwestycji leśnych lub zadrzewieniowych.

W przypadku pozostałych interwencji Planu Strategicznego pomoc będzie przyznawana na podstawie umowy o przyznaniu pomocy, a warunki, na jakich będzie możliwe przyznanie tej pomocy, będzie określać co do zasady regulamin danego naboru wniosków o przyznanie pomocy opracowany w zgodzie z wytycznymi instytucji zarządzającej.

Potrzeba szybkich prac parlamentarnych - od kiedy wypłaty i zaliczki?

— Z uwagi na harmonogram rozpoczęcia naboru wniosków o przyznanie płatności bezpośrednich, przejściowego wsparcia krajowego oraz niektórych płatności w ramach II filaru Wspólnej Polityki Rolnej, który został zaplanowany na dzień 15 marca, projektowana ustawa powinna wejść w życie w jak najkrótszym czasie. Dotrzymanie tego terminu pozwoli na terminową wypłatę płatności rolnikom od 1 grudnia oraz da możliwość wypłaty zaliczek od 1 października – podsumował Ryszard Bartosik.

Za przyjęciem ustawy głosowało 431 posłów, przeciw 12, a nikt się nie wstrzymał od głosu.

wk
fot. sejm.gov.pl