Odżyli w Hajnówce po gehennie w Bielmleku

– Wiadomo, że udziały i tak by przepadły, ale gdybyśmy wcześniej przeszli do OSM Hajnówka, to nie stracilibyśmy dwóch miesięcznych wypłat za mleko. Jednak pracownicy Bielmleku do końca powtarzali, że będzie dobrze. W sumie przepadło 75 tys. zł, co 3 lata temu, jeszcze przed galopującą inflacją, było bardzo dużą kwotą dla naszego gospodarstwa, a nawet dziś można byłoby poczynić za nią inwestycje maszynowe jak np. duży rozrzutnik obornika z pionowymi wałkami czy też maszyna rolnicza o znacznej ładowności. W Hajnówce czujemy, że jest to nasza spółdzielnia, która liczy się z rolnikami, wypłata zawsze jest na czas, a cena mleka jest bardzo dobra, nie odbiega od tej płaconej przez największych jak Mlekpol czy Mlekovita – powiedział Władysław Zarzecki.

Zimą produkcja w górę

W szczycie produkcji, który przypada na miesiące zimowe: grudzień, styczeń i luty rolnicy dostarczają do spółdzielni ponad 13 tys. l mleka. Jest to okres szczytu laktacji większości krów, co wynika z częściowej sezonowości wycieleń.

– Kiedyś szczyt produkcji przypadał na miesiące letnie, gdy bydło wychodziło na pastwiska. Jednak już od kilku lat nie prowadzimy wypasu, co było dość uciążliwe, wszak trzeba było wypędzać bydło na drugi koniec wsi. Ponadto szczyt laktacji zimą to dobre rozwiązanie, gdyż krowa nie jest wtedy narażona na stres cieplny, a wiadomo, że upalne dni najgorzej znoszą te krowy, które najwięcej produkują, a u nas latem większość krów jest już w dalszej fazie laktacji i schodzi z mleka – wyjaśnił Władysław Zarzecki.

• Pierwiastki mieszańcowe hf x jersey

Po jerseyu cielą się same

Zabiegi inseminacji wykonuje lekarz weterynarii, nasienie pochodzi z różnych firm, a głównie ze SHiUZ-u Bydgoszcz.

– Dla krów w 90% dobieramy nasienie od buhajów rasy hf, ale na jałówkach stosujemy nasienie rasy jersey, co znacznie ułatwia poród. Cielęta z takiego krzyżowania są małe i właściwie nawet młode sztuki cielą się same. Mamy w oborze dwie krzyżówkowe pierwiastki hf x jersey i są to dobre krowy. Mają zdrowe nogi i racice, bardzo dobrze rozłożone i wysoko zawieszone wymiona. Dają co prawda mniej mleka niż typowe hf-ki, ale też zjadają mniej paszy, a ich mleko ma więcej suchej masy, zwłaszcza tłuszczu – powiedział Władysław Zarzecki, dodając, że większość krów swoje możliwości produkcyjne pokazuje w II, a najczęściej w III laktacji i od tych krów spodziewa się rekordowych udojów. Natomiast nie oczekuje wysokiej produkcji od pierwiastek, które jeszcze rosną i muszą się też dość szybko zacielić.

• Rogi wypalane są cielętom w wieku 4 tygodni

Dwie rekordzistki pod względem wydajności wśród pierwiastek z jego obory po prostu się nie zacieliły i po pierwszej laktacji musiały być wybrakowane. Dlatego hodowca wyznaje zasadę, że u pierwiastki najważniejsze jest skuteczne pokrycie, a nie rekordowa produkcja.

Bez rogów bezpieczniej

Hodowcy ze względów bezpieczeństwa przeprowadzają dekornizację, czyli usunięcie zawiązków rogów u każdej cieliczki w wieku 4 tygodni.

– Rogi wypalamy od kilku lat, bo mamy bardzo wąski stół paszowy, który stwarza ryzyko zaczepienia bądź uderzenia rogiem podczas karmienia. Krowa może w ten sposób zrobić krzywdę nie tylko nam, ale też i swojej sąsiadce – wyjaśnił Marcin Zarzecki.

Dój odbywa się za pomocą dojarki przewodowej DeLaval wyposażonej w 3 aparaty udojowe, a mleko trafia do schładzalnika o pojemności 1 tys. l.

• Głównym powodem wypalania rogów jest wąski stół paszowy, który podczas karmienia krów zwiększa ryzyko ewentualnego zahaczenia bądź uderzenia rogiem

Krowy karmione są kiszonką z kukurydzy, sianokiszonką, śrutą zbożową oraz paszami treściwymi i dodatkami od firmy Sano, m.in. jest to Protamilk – koncentrat o wysokiej zawartości białka na poziomie 44% oraz Laktoma – pasza energetyczno-białkowa zawierająca dodatkowo żywe kultury drożdży.

Bez PROW-u, ale rozwojowo

Rolnicy do tej pory nie korzystali z PROW-u, starają się też nie zaciągać kredytów, a mimo to wymienili maszyny na nowsze i większe. Mają kombajn zbożowy, przed czterema laty zakupili również ciągnik John Deere o mocy 100 KM, z likwidowanego gospodarstwa, miał wtedy 5 lat i przepracowane zaledwie 270 motogodzin.

– Dzięki dobrze funkcjonującej mleczarni, jaką jest OSM Hajnówka, możemy spać spokojnie, jedyny problem to wysokie koszty produkcji, ale nie tylko w gospodarstwie, również w mleczarni, ale takie mamy czasy, najpierw pandemia, teraz wojna. Nam udało się zakupić większość nawozów jeszcze w listopadzie, kiedy za saletrę amonową płaciliśmy 2650 zł za tonę. Trochę brakowało saletry i teraz dokupiliśmy po 4 tys. zł za tonę. Nie oszczędzamy na nawożeniu, bo jak się nie posypie, to nie urośnie – dodał na zakończenie rozmowy Władysław Zarzecki.

• Władysław Zarzecki (z prawej) gospodaruje z żoną Urszulą i synem Marcinem (z lewej), który dodatkowo pracuje także poza gospodarstwem, młodszy syn Michał uczęszcza do szkoły rolniczej. Rolnicy ze wsi Patoki (pow. bielski, gm. Brańsk) użytkują 40 ha, w tym 35 ha własnych. Uprawiają kukurydzę, trawy i mieszanki zbożowe na potrzeby paszowe dla bydła oraz pszenicę i pszenżyto na sprzedaż. Utrzymują 32 sztuki bydła, w tym 20 krów. Roczna sprzedaż mleka do Okręgowej Spółdzielni Mleczarskiej w Hajnówce przekracza 120 tys. l.

Andrzej Rutkowski
fot. Andrzej Rutkowski

Artykuł ukazał się w Tygodniku Poradniku Rolniczym 19-20/2022 na str. 67. Jeśli chcesz czytać więcej podobnych artykułów, już dziś wykup dostęp do wszystkich treści na TPR:  Zamów prenumeratę.