Z najnowszych danych opublikowanych przez Główny Urząd Statystyczny wynika, że w styczniu spadła cena skupu mleka. Wyniosła ona 182,96 zł /1 hl i była niższa w stosunku do grudnia 2021 roku o 0,6 proc. Natomiast w porównaniu do stycznia 2021 roku wzrosła o 22,5 proc. 

Najwięcej za mleko płacono rolnikom z województw: 

• lubuskiego - 190,16 zł/1 hl, 
• opolskiego - 187,82 zł/1 hl,
• śląskiego - 187,40 zł/1 hl.

Natomiast najniższe stawki za mleko uzyskali rolnicy z woj.:

• małopolskiego - 168,74 zł/1 hl,
• łódzkiego - 176,75 zł/1 hl.

Koszty produkcji biją po kieszeni producentów mleka

I ceny te z pewnością zadowoliłyby rolników, gdyby nie fakt, że drastycznie wzrosły koszty produkcji. Część hodowców wręcz dokłada do wytworzenia litra mleka. W takiej sytuacji jest np. Mateusz Kępka z woj. warmińsko-mazurskiego. Rolnik przyznał w rozmowie z nami, że w jego gospodarstwie najbardziej odczuwalny jest wzrost cen pasz.

- Pomijając oczywiście nawozy, po kieszeni biją nas w tej chwili ceny pasz, które poszły w górę o 60-70 proc. – wyjaśnił nam Kępka.

Zaznaczył, że mocno wzrosły też koszty inseminacji bydła i opłaty za leczenie. I choć mleko sprzedaje po 2,05 zł/l, to nie starcza mu na te wszystkie wydatki.  

- Wyprodukowanie 1 l mleka kosztuje mnie 2,10 zł. Dokładam więc 5 groszy, zarobku nie zostaje nic. Przecież taka cena mleka była 11 lat temu. Ale wtedy były zupełnie inne koszty produkcji. Nawet rok temu te koszty były mniejsze – mówił nam rolnik.

W podobnym tonie wypowiada się Piotr Karolak, który utrzymuje 60 krów.

– Niebywale drogie nawozy, wzrost cen paliwa, energii elektrycznej, rosnące koszty pracy, drogie pasze, w tym zwłaszcza białkowe – śruta rzepakowa prawie 2 tys. zł za tonę, a sojowa ponad 3 tys. zł. To wszystko sprawia, że koszty produkcji mleka niebezpiecznie zbliżają się do 2 zł za litr. Pomimo że mleczarnie, w większości spółdzielnie, tak jak moja mleczarnia OSM Głuchów, zwiększyły ceny mleka w skupie, to i tak te ceny nie nadążają za wzrostem kosztów produkcji. Nawet połowa rolników z naszego terenu nie zakupiła jeszcze nawozów ze względu na ceny, które dla nas są nierealne. Nie możemy jeszcze bardziej zadłużać się – powiedział rolnik.

Ile za mleko dostają rolnicy z krajów UE?

Na problem ten zwrócili uwagę także członkowie grupy roboczej „Mleko i produkty mleczne” Copa-Cogeca podczas posiedzenia Grupy Dialogu Obywatelskiego ds. Mleka.

Uczestnicy spotkania zaznaczyli, że w całej Europie producenci mleka borykają się z tymi samymi problemami takimi jak wzrost kosztów pasz, nawozów, energii elektrycznej. Niektóre państwa członkowskie wprowadzają mechanizmy prowadzące do obniżenia cen energii elektrycznej. Wprawdzie ceny mleka rosną, ale rolnicy coraz częściej myślą o zmianie profilu działalności na produkcje roślinną.

Średnia unijna cena mleka w grudniu 2021 roku wynosiła 41,3 EUR/hl i była o 16,2% wyższa niż w grudniu 2020 r. W relacji rocznej cena surowca wzrosła prawie we wszystkich krajach:

• w Belgii o 39,9% do 47.72 euro/100 kg
• na Litwie o 35,5%, do 41.62 euro/100 kg
• na Łotwie o 34,4%,do 41.81 euro/100 kg
• w Dani o 29,6%, do 43.68 euro/100 kg
• w Irlandii o 29,3%, do 49.03 euro/100 kg

Spadek odnotowano jedynie na Cyprze i wyniósł on 5,8%. Ale tam cena mleka i tak jest wysoka, bo wynosi powyżej 55 euro/100 kg.

– Wzrost ceny mleka nie przekłada się niestety na opłacalność produkcji, ponieważ koszty produkcji są bardzo wysokie. Największą dynamikę wzrostu miały ceny energii elektrycznej, nawozów. Bardzo wzrosły również koszty weterynaryjne – komentuje uczestnik spotkania, Dorota Śmigielska, analityk rynku mleka z Polskiej Federacji Hodowców Bydła i Producentów Mleka oraz wiceprzewodnicząca grupy roboczej „Mleko i produkty mleczne” Copa-Cogeca. 

Jakie były ceny produktów mleczarskich w styczniu 2021 r. w UE?

W styczniu bieżącego roku średnia cena odtłuszczonego mleka w proszku wynosiła 344 EUR/100 kg i była o 50,6% wyższa niż w analogicznym miesiącu 2021 roku. Również cena pełnego mleka w proszku odnotowała ogromny wzrost o 54,3% do poziomu 431 EUR. Cena masła wzrosła o 66,0% w relacji rocznej i wynosiła 573 EUR/100 kg, natomiast cena serwatki w proszku wzrosła o 49,2% do poziomu 120 EUR/100 kg. Ceny serów Cheddar i Emmental wzrosły odpowiednio o 10,1% i 2,1% do poziomów 339 EUR/100 kg w przypadku Cheddar i 506 EUR dla Emmental. Ceny sera Gouda wzrosły o 28,0% do 403 EUR/100 kg, a Edam o 33,1% do poziomu 412 EUR/100 kg.
W styczniu 2022 roku u wszystkich najważniejszych graczy na światowym rynku mleka ceny produktów mleczarskich odnotowały wzrosty. 

Trudne czasy przed producentami mleka. Nie tylko polscy rolnicy rezygnują z hodowli

Podczas dyskusji przedstawiciele EUCOLAIT wyrazili opinię, że prawdopodobnie produkcja mleka nie będzie się rozwijać w najbliższych latach, ponieważ rosną wymagania i standardy, w życie wchodzą nowe przepisy dotyczące ochrony środowiska i dobrostanu. Rosną również koszty produkcji, to wszystko wpływa na to, że hodowcy nie chcą rozwijać produkcji.

W odpowiedzi przedstawiciele Komisji Europejskie zwrócili uwagę, że likwidacja gospodarstw mlecznych jest odnotowywana nie tylko w Unii Europejskiej, ale również w innych częściach świata (Stany Zjednoczone, Australia, Nowa Zelandia).

W USA w latach 1970-2006 liczba gospodarstw gwałtownie spadła. W 1970 roku było ich 648 000, a w 2006 roku zostało 75 000. Obecnie w Stanach Zjednoczonych jest około 40 000 gospodarstw. Jednak spadek liczby gospodarstw rekompensowany jest wzrostem wydajności jednostkowej krów.

Dobrostan zwierząt: przepisy dotyczące transportu cieląt podniosą koszty produkcji

Do końca 2023 roku Komisja Europejska przedstawi rozwiązania dotyczące dobrostanu zwierząt, a w tym dobrostanu podczas transportu. Parlament Europejski opracował już sprawozdanie na ten temat. Nie jest ono wprawdzie tekstem wiążącym, ale pokazuje poglądy i spojrzenie PE, a KE będzie musiała przedstawić takie rozwiązania, które uwzględniają również zdanie i opinie Parlamentu.

Dla sektora mleczarskiego problematyczne mogą być rozwiązania dotyczące transportu cieląt. W sprawozdaniu PE mówi o tym, że cielęta można transportować po 28 dniu życia. Copa-Cogeca będzie zwracać uwagę, że podnosząc dobrostan zwierząt należy też brać pod uwagę aspekty ekonomiczne. Wprowadzenie ograniczeń w transporcie cieląt będzie bowiem problematyczne dla gospodarstw, ponieważ nie są one dostosowane, aby utrzymywać cielęta do 28 dnia życia. Będzie to więc wiązało się z kolejnym wzrostem kosztów produkcji.

ksz, wk