Od czego zależy szybkość inwolucji macicy u krowy po wycieleniu?

Na kurczenie się macicy u krów po porodzie wpływać może wiele czynników, takich jak: wiek, pora roku, szybkość powrotu cyklicznej aktywności jajników, klimat, przebieg porodu, ssanie przez cielę przez kilka pierwszych dni czy wystąpienie schorzeń okresu poporodowego. Macica szybciej zwija się u pierwiastek niż u wieloródek.

Jak prawidłowo powinien przebiegać proces inwolucji macicy?

Prawidłowo przebiegająca inwolucja macicy charakteryzuje się stopniowym zmniejszaniem objętości, wydalaniem odchodów poporodowych oraz regeneracją błony śluzowej wyścielającej macicę. Efektem tych zjawisk jest doprowadzenie narządu płciowego do morfologicznego i funkcjonalnego stanu, który umożliwi kolejne zapłodnienie i rozwój ciąży. Łożysko odchodzi u krów do 6–12 godzin po porodzie. W normalnych warunkach inwolucja macicy przebiega stosunkowo szybko, przy czym jest ona szczególnie mocno wyrażona w pierwszym tygodniu po wycieleniu. W badaniach poubojowych wykazano, że do 7. dnia po porodzie waga macicy u zdrowych krów zmniejsza się ponad trzykrotnie, a w następnych tygodniach intensywność inwolucji ulega spowolnieniu i zazwyczaj kończy się pomiędzy 22. a 28. dniem po porodzie. Gdy proces ten przedłuża się powyżej 30 dni, to mamy wówczas do czynienia z inwolucją opóźnioną.

• Gdy proces inwolucji macicy przedłuża się powyżej 30 dni, to mamy wówczas do czynienia z inwolucją opóźnioną

Kiedy po wycieleniu rozpoczyna się nowy cykl u krowy i pojawia się ruja?

U zdrowych krów wypływy z macicy kończą się zwykle do 15. dnia po wycieleniu. W warunkach fizjologicznych jajniki krów podejmują aktywność stosunkowo wcześnie po porodzie. Wykazano, że w 4.–10. dniu dochodzi już do wzrostu pęcherzyków na jajniku, a do pierwszej owulacji – przebiegającej z reguły bez zewnętrznych objawów rujowych – dochodzi już pod koniec 3 tygodnia. Po pierwszej poporodowej owulacji występuje skrócony cykl jajnikowy, którego długość wynosi średnio 15–18 dni.

Po tym skróconym cyklu powinna pojawić się wreszcie pełnowartościowa ruja, która występuje około 30–40 dnia po porodzie. Niestety, okres poporodowy to czas, w którym występuje większość przypadków zapalenia macicy, powodowanych przez infekcje bakteryjne. Niewykryte i nieleczone metritis może prowadzić do innych schorzeń układu rozrodczego, takich jak nieczynność jajników czy torbiele jajnikowe. Jednym z najważniejszych działań profilaktycznych, jakie może wykonać hodowca jest mierzenie temperatury krów do 10. dnia po wycieleniu. Regularnie prowadzone pomiary pozwalają na wykrycie blisko 40% przypadków poporodowego zapalenia macicy.

Beata Dąbrowska
Zdjęcia: Beata Dąbrowska