Kiedy można otrzymać świadczenie uzupełniające?

Według ustawy z 31 stycznia 2019 r. o rodzicielskim świadczeniu uzupełniającym, świadczenie może być przyznane:

• matce, która urodziła i wychowała lub wychowała co najmniej czworo dzieci;
• ojcu, który wychował co najmniej czworo dzieci, w przypadku śmierci matki dzieci albo porzucenia dzieci przez matkę lub w przypadku długotrwałego zaprzestania wychowywania dzieci przez matkę.

Pod pojęciem wychowania należy rozumieć sprawowanie osobistej opieki nad dziećmi polegającej na stałym, bezpośrednim i ciągłym wykonywaniu ogółu obowiązków spoczywających na rodzicach w ramach praw im przysługujących względem dzieci w celu należytego sprawowania pieczy nad nimi i nad ich majątkiem.

Kto może otrzymać takie świadczenie?

Świadczenie może być przyznane osobom zamieszkującym w Polsce i posiadającym po ukończeniu 16. roku życia centrum interesów osobistych lub gospodarczych, przez co najmniej 10 lat w Polsce, jeżeli są:

• obywatelami polskimi
• lub obywatelami państw członkowskich Unii Europejskiej posiadającymi prawo pobytu lub prawo stałego pobytu w Polsce,
• lub cudzoziemcami legalnie przebywającymi w Polsce.

Czy świadczenie otrzymają również emeryci?

Należy podkreślić, że świadczenie może być przyznane matce po osiągnięciu wieku 60 lat albo ojcu po osiągnięciu wieku 65 lat, w przypadku gdy nie posiada dochodu zapewniającego niezbędne środki utrzymania. Świadczenie przysługuje pod warunkiem zamieszkiwania na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej w trakcie jego pobierania. Ustalenie prawa do świadczenia następuje odpowiednio na wniosek matki albo ojca dzieci składany w jednostce organizacyjnej Zakładu Ubezpieczeń Społecznych.

Jaka jest wysokość świadczenia?

Należy podkreślić, że według art. 7 ww. ustawy, wysokość świadczenia nie może być wyższa od najniższej emerytury. W przypadku pobierania emerytury lub renty w wysokości niższej od najniższej emerytury świadczenie stanowi dopełnienie jej wysokości do wysokości najniższej emerytury.

Naczelny Sąd Administracyjny w wyroku z dnia 15 września 2021 r. (sygn. akt: III OSK 2326/21) orzekł, że matka, o jakiej mowa w art. 3 ust. 1 pkt 1 ustawy o rodzicielskim świadczeniu uzupełniającym, to nie tylko matka w sensie biologicznym, następnie w sensie prawnym (po przysposobieniu), jak również kobieta, która faktycznie (ale nie zawodowo) wychowywała dzieci w ramach rodziny zastępczej, a także kobieta, która faktycznie wychowywała dzieci współmałżonka. Urodzenie dziecka nie jest zatem ani przesłanką konieczną, ani wystarczającą do nabycia przedmiotowego uprawnienia. Decydujące znaczenie i charakter konieczny ma przesłanka wychowania. Wychowywać zaś można dzieci własne (przez siebie urodzone) lub urodzone przez inną osobę. Tym samym użyte w art.  3 ust. 1 pkt 1 ustawy pojęcie matki należy rozumieć w sensie funkcjonalnym, a nie prawnym.

dr hab. Aneta Suchoń, prof. UAM
fot. Pixabay