Z artykułu dowiesz się
W kilku ostatnich sezonach dużą rolę w plonowaniu odgrywa też wielkość i rozkład opadów, a na deszczowanie tych plantacji może sobie pozwolić niewielu producentów. Przy zachodzących zmianach klimatu kukurydza już od momentu siewu narażona jest także na wiosenne przymrozki. W tej sytuacji przydatne okażą się odmiany z lepszym początkowym wigorem. Z kolei kwitnienie i wykształcanie ziaren to okres, kiedy zapotrzebowanie na wodę jest najwyższe. W tym przypadku istotne jest, by roślina rozwinęła bujny i głęboki system korzeniowy, umożliwiając pobieranie większej ilości wody i składników pokarmowych. Natomiast brak opadów i upały skutkują słabszym zawiązywaniem kolb (osłabieniem żywotności pyłku), gorszym ich zaziarnieniem, co ostatecznie zmniejsza plony. Szczególne znaczenie w sytuacji późnych zbiorów oraz deszczowej pogody jesienią ma uzyskanie odmian tolerancyjnych na wyleganie łodygowe i korzeniowe. Rośliny z rozbudowanym systemem korzeniowym oraz z mocnymi i zdrowymi łodygami są mniej narażone na wyłamania i wyleganie spowodowane silnym wiatrem, ograniczając potencjalne straty. Jaką odmianę kukurydzy wybrać do siewu?
Trafny wybór odmiany zwiększa potencjał plonowania kukurydzy, a więc i szanse na powodzenie uprawy. Dlatego też, szukając odpowiedniej odmiany do wysiewu, należy kierować się takimi kryteriami, jak:
fot. Jeśli w czasie wypuszczania znamion (i pylenia kukurydzy) występują temperatury powyżej 30°C, następuje przedwczesne ich zasychanie, co prowadzi do niepełnego zaziarnienia kolb i spadku plonowania.
W tym opracowaniu przedstawiamy tylko wstępne wyniki badań PDO, które dają odpowiedzi na główne kryteria doboru odmian, tj. plonowania i wilgotności ziarna podczas zbioru. Rozszerzone i bardziej szczegółowe wyniki znajdą się w późniejszym, cyklicznym opracowaniu COBORU, tj. Wynikach porejestrowych doświadczeń odmianowych. Kukurydza 2022.
Zobacz także: Czy opłaca się uprawiać kukurydzę na ziarno? Kalkulacje rolnicze 2023
Przy zakupie materiału siewnego warto wziąć pod uwagę wyniki doświadczeń prowadzonych w ramach porejestrowego doświadczalnictwa odmianowego (PDO), gdyż odmiany sprawdzone i zarejestrowane w naszych warunkach klimatycznych dają większą gwarancję powodzenia uprawy, niż pochodzące ze Wspólnotowego katalogu odmian (CCA) – wyhodowane w innych warunkach środowiskowych.
W 2022 r. założono w 30 krajowych lokalizacjach doświadczenia z 56 odmianami ziarnowymi kukurydzy.
KR i urzędowe badania kukurydzy Na początku grudnia 2022 r. w Krajowym rejestrze figurowało 238 odmian kukurydzy. Około 75% z nich to odmiany ziarnowe. Przy takiej liczbie trudno jest użytkownikom zorientować się w wartości i przydatności odmian, tym bardziej że plonowanie kukurydzy w poszczególnych latach podlega dużym wahaniom, powodowanym głównie przez zmienne warunki atmosferyczne. Obiektywnym sposobem sprawdzenia aktualnej wartości przynajmniej części zarejestrowanych odmian jest ich porównanie w doświadczeniach porejestrowych (PDO), zlokalizowanych w różnych warunkach siedliskowych na terenie kraju. Podobnie jak odmiany zarejestrowane w Polsce, w badaniach tych traktowane są odmiany z rejestrów krajów UE, tj. z Katalogu wspólnotowego CCA. Warunkiem włączenia odmian z CCA do sieci doświadczeń PDO są ich pozytywne wyniki we wcześniejszych dwuletnich badaniach rozpoznawczych prowadzonych w kilku krajowych lokalizacjach. Wstępne wyniki PDO dają odpowiedzi na pytania dotyczące przede wszystkim plonowania testowanych odmian. Ten system doświadczalnictwa, koordynowany przez Centralny Ośrodek Badania Odmian Roślin Uprawnych (COBORU), realizowany jest we współpracy z Polskim Związkiem Producentów Kukurydzy (PZPK). Zestaw testowanych odmian w typach i poszczególnych grupach wczesności ustalany jest wiosną każdego roku. W badaniach PDO kukurydza oceniana jest pod względem przydatności w dwóch kierunkach użytkowania – ziarnowym i kiszonkowym. Doświadczenia te prowadzi się w trzech seriach, a pojedynczą serię stanowi grupa wczesności: wczesna, średnio wczesna i średnio późna. |
W tym sezonie układ pogody sprawił, że zróżnicowanie terminów zbioru – najpierw odmian wczesnych, a w odstępach kilkudniowych średnio wczesnych i średnio późnych, niewiele różnicowało zawartości s.m., chociaż odmiany późniejsze, pozostając dłużej w polu, miały więcej czasu na dojrzewanie oraz gromadzenie zapasowej skrobi.
'Przebieg pogody w kwietniu opóźnił siewy doświadczeń do trzeciej dekady kwietnia, a w niektórych miejscowościach wykonano je dopiero w maju. Przebieg pogody w kwietniu, kiedy średnia temperatura powietrza była niższa o 1,7°C niż w wieloleciu, utrudnił zasiewy i pogorszył wschody kukurydzy w większości regionów w Polsce. W rozwoju kukurydzy niekorzystne pogodowo okazały się również maj i czerwiec, w których niedobór opadów doprowadził do przesuszenia gleby.
Przebieg wegetacji w takich warunkach sprawił, że plonowanie w poszczególnych częściach Polski było bardzo mocno zróżnicowane. Zachodnia część kraju borykała się z wysokimi temperaturami oraz brakiem opadów. Odczuwalne było to zwłaszcza w newralgicznych dla rozwoju kukurydzy fazach wiechowania oraz zawiązywania kolb. Na wielu plantacjach kolby nie były w pełni zaziarnione lub się nie wykształciły.
W pozostałej części Polski warunki wilgotnościowe w tym czasie były w miarę korzystne, opady następowały w okresach krytycznych, a proces zapylenia przebiegł bez większych zakłóceń. W sierpniu miejscowo dochodziło jednak do zjawisk ekstremalnych, tj. ulewnych deszczy i gradobicia, co prowadziło do strat w plonach. Wrzesień okazał się natomiast zdecydowane chłodniejszy, opóźniając dojrzewanie i oddawanie wody z ziarna.
fot. W minionym sezonie susza dokuczała producentom kukurydzy zwłaszcza w zachodniej i północno-zachodniej części Polski. W tych rejonach niektóre uprawy nie wykształciły nawet kolby lub była ona szczątkowa.
Karolina Piecuch, COBORU Słupia Wielka
Najważniejsze tematy
