Kiedyś szczepiono grusze na wyhodowanych samodzielnie dzikich gruszach, wysianych z nasion uzyskanych z ulęgałek. Rosły wówczas drzewa ogromnych rozmiarów, gdzie czasem problemem był zbiór owoców. Dziś grusze szczepi się na podkładce słabo rosnącej pigwy. Niestety, drzewa są mniejsze, wygodniejsze do zbioru, ale bardziej podatne na choroby, szkodniki, spadki temperatur i niedostatek wody. Mają też zalety, czyli możliwość tworzenia z nich szpalerów czy formowania różnych dekoracyjnych kształtów, ale to propozycje dla małych ogrodów. W przypadku sadów towarowych, raczej mało kto zdecyduje się na eksperymenty formowania i nadawania ciekawych kombinacji.

Jakie wymagania mają stare odmiany grusz?

Grusza jest gatunkiem bardziej wymagającym niż jabłoń, ciepłolubnym – i o tym należy pamiętać. Od wyboru stanowiska zależy bowiem sukces uprawy. Ten gatunek preferuje glebę ciepłą, przepuszczalną, żyzną, o pH 6,2–6,7 i umiarkowanie wilgotną. Aby owoce były smaczne, muszą mieć dobry dostęp do światła słonecznego. Stanowisko powinno być słoneczne, o wystawie południowej lub południowo-zachodniej i osłonięte. Grusza doskonale znosi uprawę szpalerową, którą stosujemy np. przy małej powierzchni kwatery. Ponieważ w Polsce dominują (poza okolicami Sandomierza) tereny o glebach lekkich, piaszczystych, ubogich w próchnicę, musimy brać pod uwagę, nim zdecydujemy się na założenie sadu gruszowego, że wiąże się to z dostarczaniem materii organicznej oraz składników pokarmowych, szczególnie w pełni owocowania. Podstawą nawożenia i użyźniania będzie rokroczne dostarczanie np. obornika bydlęcego, podłoża pieczarkowego, ew. Rosahumusu, a także nawozów mineralnych, w tym azotu i potasu w czasie pełni owocowania. Bardzo istotne jest również podawanie azotu i magnezu w formie dolistnej, a w czasie wzrostu owoców – również potasu.

Stare odmiany gruszek mają niepowtarzalny smak

Stare odmiany gruszek przewyższają smakiem niejedną nowoczesną. A czasem podróż sentymentalna w czasie stanie się ciekawostką. Warto poszukać wśród nich Pomarańczówki (Bergamota Letnia), która już dawno odeszła w zapomnienie. Owoce są średniej wielkości z żółtą skórką. Są pyszne, słodkie, soczyste, z korzenną nutą. Grusza dojrzewa na początku września. Wysoce mrozoodporna i odporna na choroby. Inną odmianą jest Józefinka, należąca do odmian zimowych, dojrzewa grudzień–luty. Chyba jedna z najlepszych, ale jest mała i niepozorna. Jej owoce w żółtej skórce kryją w sobie białokremowy miąższ, w pełnej dojrzałości masłowy, soczysty, lekko aromatyczny. Odporna na choroby i mrozy, choć w młodym wieku lepiej okrywać na zimę. Gruszki Dziekanki
Lipcowej charakteryzują się doskonałym smakiem, są małe, mają kulisty kształt i charakterystyczny długi ogonek. Owoce pokrywa cienka skórka – najpierw żółtozielona, a po dojrzeniu żółta z czerwonym rumieńcem. Miąższ kremowy, bardzo smaczny i bardzo soczysty, rozpływający się w ustach, lekko pachnący. Owoce dojrzewają w lipcu, źle się przechowują. Odmiana odporna na mróz i choroby.

Jakie stare odmiany grusz są najlepsze?

Żyfardka jest gruszą o gładkiej skórce z pomarańczowoczerwonym rumieńcem. Miąższ ma biały, masłowy, soczysty, kwaskowosłodki, bardzo smaczny. Owoce dojrzewają w lipcu – sierpniu i nie nadają się do przechowywania. Odporna na choroby, średnio odporna na mrozy.

Bergamotki znane były głównie jako gruszki do przetworów. To z nich powstawały pyszne dżemy, konserwowano je w całości w słodkim occie, doskonałe na nalewki. Owoce Bergamotki są niewielkie, kuliste, smaczne, o miąższu białym bądź lekko kremowym, średnio soczystym, słodkim, a jednocześnie kwaskowym, korzennym. Dojrzewają w drugiej połowie września. Odmiana dostatecznie odporna na mróz i choroby.

Kolejną odmianą jest Królewna. Rodzi owoce średniej wielkości, stożkowate bądź szeroko-stożkowate, zielonkawożółte, z delikatnym pomarańczowoczerwonym rumieńcem i charakterystyczną bruzdą po jednej stronie od szypułki po kielich. Miąższ Królewny jest białokremowy, soczysty, drobnoziarnisty, słodki. Dojrzałość osiąga pod koniec sierpnia.

• Warto zainteresować się starymi odmianami grusz, które są odporne na choroby i szkodniki, a także charakteryzują się wyśmienitym smakiem

fot. Małgorzata Wyrzykowska