Wiele roślin poplonowych preferuje siew na produkcję rozsady, a inne siew wprost do gruntu. Do połowy czerwca powinniśmy wysiać brokuł, kalafior, kalarepę, jarmuż, sałatę kruchą, koper włoski na rozsadniku, by na przełomie czerwca i lipca trafiły na miejsce stałe. Już za późno na siew, ale można nabyć rozsadę odmian średnio późnych porów i również znaleźć dla nich miejsce. Inne natomiast na miejsce stałe można wysiać od połowy czerwca: kapustę pekińską, sałatę masłową, buraka ćwikłowego, buraka liściowego, a także sukcesywnie koper ogrodowy i fasolę szparagową (do końca lipca). Pamiętajmy, by zawsze przestrzegać następstwa roślin, czyli by na przykład po kapustnych nie uprawiać kapustnych, gdyż istnieje ryzyko wystąpienia groźnej w skutkach choroby, jaką jest kiła kapusty. Bardzo dobre efekty daje uprawa kapustnych po bobie czy grochu, które pozostawiają po sobie stanowisko zasobne w azot. Kapustne są bowiem roślinami bardzo żarłocznymi i wymagają dużych dawek azotu.

Uprawy poplonowe wymagają większej uwagi i starannej pielęgnacji, ponieważ ich zmorą są niedobór wody w glebie i wysokie temperatury. Rośliny uprawiane wcześniej wyczerpały zapas wilgoci i uprawki przedsiewne powinniśmy ograniczyć do usunięcia resztek pożniwnych i płytkiego spulchnienia gleby bez jej odwracania, a także dokładnego wyrównania powierzchni zagonu w celu ograniczenia parowania wody z gleby. Chwilowo na ten brak wilgoci w glebie się nie zanosi, ale w każdej chwili może się to zmienić.

Letni rozsadnik po wysiewie gotów już po miesiącu

Rozsadnik to fragment warzywnika o zagonach szerokości około 120 cm, w miejscu zacisznym i osłoniętym od północnych i zachodnich wiatrów, gdzie wykonaliśmy podstawowe zabiegi, jak staranna uprawa, zasilenie kompostem bądź przefermentowanym obornikiem, ponieważ gleba pod produkcję rozsady musi być zasobna w substancje organiczne i składniki pokarmowe. Okres produkcji rozsady w okresie letnim zazwyczaj trwa około miesiąca i nie należy go zbytnio wydłużać, gdyż w konsekwencji rozsada może się gorzej przyjmować, ponadto zaburzeniu ulegnie jej dalszy wzrost i rozwój. Szczególnie wrażliwe są kalafiory, które reagują zbyt wczesnym formowaniem małych róż, których średnica czasem nie przekracza kilku centymetrów. Nasiona na rozsadniku wysiewamy w rzędy oddalone od siebie o 25 cm lub rzutowo. Niezależnie, czy to rozsadnik, czy zagon pod wysiew warzyw, powinien być tak usytuowany, by można go było podlewać podczas suszy. To będzie w dużej mierze decydowało o właściwym rozwoju siewek, jak i przyjęciu się rozsady.

• Jarmuż już w średniowieczu był jednym z najbardziej znanych i rozpowszechnionych warzyw, potem uległ zapomnieniu, by po latach stać się bardzo modnym

Różnorodność warzyw mile widziana 

Brokuły i kalafiory mają podobne wymagania co do gleby, jak i warunków termicznych. Rozsada nadaje się do sadzenia po około 35 dniach od wysiewu, ale brokuł sadzimy w większym zagęszczeniu niż kalafior – 50 × 40 cm, czyli 5 roślin na metr kwadratowy, natomiast kalafior 50 × 50 lub, przy uprawie odmian silniej rosnących, nawet 60 × 60 cm. Dwa tygodnie po posadzeniu roś­liny podsypujemy ziemią, aby wiatr ich nie połamał. W okresie niedoboru wody róże tych gatunków są małe, źle się wybarwiają, a w przypadku brokułów jadalne pędy o długości 10–20 cm drewnieją. Z brokułów do uprawy poplonowej polecane są odmiany Wiarus, której zbiór następuje po 45 dniach od posadzenia, oraz Sebastian (45–55 dni) i Cezar, który dojrzewa po 50 dniach. Wśród kalafiorów poleca się odmiany Pionier, Giewont i Rober – dojrzewają po około 60 dniach od posadzenia. Wyprodukowaną na rozsadniku rozsadę kalarepy odmiany np. Delikates Biała NOE wysadzamy po około 35 dniach od wysiewu. Rozsadę sadzimy w rozstawie 25 × 20 cm, co nam daje 20 szt./m². Ciekawa jest odmiana Gigant, wybitnie amatorska, której zgrubienia osiągają do 750 g. Tę odmianę należy wysadzać w rozstawie 40 × 30 cm, a okres wegetacji wynosi 90 do 100 dni.

Boćwina, sałata albo pekińska

Z uwagi na krótki okres wegetacji, czyli 3 miesiące od siewu do zbioru, burak liściowy uprawiany jest z siewu bezpośredniego. Kłębki wysiewamy w rzędy, odległości 40 cm od siebie, po wschodach wykonujemy przerywkę, pozostawiając rośliny co 20 cm. Zbiór boćwiny polega na wycinaniu liści około 3 cm nad ziemią. Do uprawy polecane są Lukullus lub Vulcan o czerwonym zabarwieniu rozety.

Najpopularniejszą rośliną uprawianą jako poplon jest sałata. Nasiona niektórych odmian sałaty masłowej można wysiewać przez cały czerwiec, natomiast kruchej – tylko do połowy czerwca. Rozsadę sałaty masłowej wyprodukowaną na rozsadniku sadzimy na miejsce stałe w rozstawie 30 × 25 cm, kruchej – 40 × 30 cm. Pierwsze główki sałaty zbieramy po około 4 tygodniach. Do uprawy w poplonie polecane są odmiany: Bona, Michalina, Ewelina lub Tola, a z kruchej: Arka, Aneta i Vanquard. Rozsadę sałaty możemy sadzić między cebulą albo koprem, czosnkiem, pomidorami czy ogórkami.

Kapusta pekińska może zostać wysiana na miejsce stałe dopiero w lipcu. Wysiewa się ją w rzędy odległe od siebie o 40 cm, w rzędzie natomiast 3–4 nasiona umieszczamy co 30 cm na głębokość 1 cm. Jarmuż jest warzywem prawie bezobsługowym – ma minimalne zapotrzebowania i urośnie niemal na każdej glebie. Produkcję rozsady rozpoczynamy w czerwcu na rozsadniku. Rozsadę sadzimy na zagonie w odleg­łości co 40 cm. Gęstość sadzenia uzależniona jest od terminu sadzenia i wynosi od 40 do 50 cm. Im późniejszy termin, tym gęstsze sadzenie.

Okazała fasolka szparagowa

Z siewu bezpośredniego można jeszcze uzyskać okazałe strąki fasoli szparagowej. Fasola szparagowa ma 40-dniowy okres wegetacji i dla uzyskania ciągłości zbiorów warto wysiewać ją co kilka dni. Odmiany zielonostrąkowe mają mniejsze wymagania co do warunków klimatyczno-glebowych niż odmiany żółtostrąkowe. Można ją uprawiać po kapustnych, cebulowych, pomidorach lub ogórkach, lecz odradza się siew po bobowatych, pietruszce, marchwi i szpinaku. Nasiona wysiewamy po kilka sztuk gniazdowo w odległości około 10 cm, natomiast rzędy wyznaczamy w odległości 30–40 cm. Z siewu rzutowego uprawiamy koper ogrodowy.

Na zbiór jesienny wysadzamy rozsadę porów, którą sadzimy w rozstawie rzędów co 30 cm, natomiast w rzędzie – 10 do 15 cm, zachowując głębokość sadzenia do 8 cm. Najlepsze odmiany średnio wczesne na zbiór jesienny to: Pinola, Longina, Alita, Arcona lub odmiany późne: Amor, Baca, Arkansas, Bartek, Tango i Janosik.

• Boćwina – jadalną częścią tego warzywa są łodygi liściowe, w odróżnieniu od buraka ćwikłowego, którego częścią jadalną jest korzeń spichrzowy

fot. Małgorzata Wyrzykowska

Artykuł ukazał się w Tygodniku Poradniku Rolniczym 24/2022 na str. 60. Jeśli chcesz czytać więcej podobnych artykułów, już dziś wykup dostęp do wszystkich treści na TPR: Zamów prenumeratę.