Zmianowanie roślin w ogrodzie warzywnym: co warto wiedzieć?

Co roku przenosimy różne gatunki z zagonka na zagonek, pamiętając, by warzywa czy zioła z tej samej rodziny botanicznej nie wracały na to stanowisko wcześniej niż po dwóch albo trzech latach. W przypadku bardziej kapryśnych lepiej zachować nawet pięcioletnią przerwę. Warto brać pod uwagę np. rośliny kapustne (krzyżowe), które często goszczą na zagonach przydomowych: kapustę, kalafior, brokuł, kalarepę, a także rzodkiewkę czy rzodkiew. Wszystkie mają tendencję do rozprzestrzeniania kiły kapusty, dlatego przy planowaniu uprawy warto posiać bądź posadzić rośliny o zwiększonej na nią odporności.

Których roślin nie trzeba brać pod uwagę podczas zmianowania?

Istotną sprawą jest także zapotrzebowanie pokarmowe roślin. Rośliny o dużych potrzebach pokarmowych zastąpmy w kolejnym roku rośliną mniej wymagającą, np. po żarłocznym selerze wysiejmy pasternak albo groch, który dodatkowo wzbogaci glebę w azot dzięki brodawkom korzeniowym.

Rabarbar natomiast należy do roślin, które pozostają na tym samym stanowisku przez lata, więc jego pod uwagę przy zmianowaniu brać nie musimy, podobnie jak siedmiolatki, szczypiorku czy topinamburu. Te rośliny przesadzamy co 8 lat. Jako międzyplon uprawiajmy na zagonku np. facelię, która ma ogromne znaczenie jako zielony nawóz i działa na glebę niemal jak lekarstwo.

• Na jednym zagonie mogą rosnąć zarówno warzywa, zioła, jak i kwiaty. Odpowiednio dobrane mają na siebie dobry wpływ, a także tworzą ciekawą kompozycję. Na zdjęciu: boćwina z szałwią i tymiankiem

Które warzywa tworzą dla siebie dobre sąsiedztwo?

Tu do głosu dochodzi współrzędna uprawa, która ma na celu dobry wpływ jednej rośliny na drugą. Najczęściej pamięta się o dobrym sąsiedztwie marchwi z cebulowymi. Sałata, kapusta, cebula i marchew oraz zioła i kwiaty tworzą doskonałe sąsiedztwo i to nie tylko wizualnie, lecz także zdrowotnie. Taka różnorodność zapobiega rozprzestrzenianiu się chorób, a także szkodników konkretnych gatunków roślin, np. połyśnicy marchwianki czy śmietki kapuścianej.

Uroczym wypełnieniem w zagonach, np. jarmużu lub pomidorów, będą aksamitka lub nagietek, które odstraszą szkodliwe nicienie, wydzielając z korzeni odpowiednie substancje. Dodatkowo kwiaty obu gatunków są jadalne. Kolorowa czerwona kapusta wniesie powiew świeżości pomiędzy wczesnymi ziemniakami i innymi okopowymi. Sadząc natomiast kalarepę, kolendrę i fiołki, uzyskamy zagon wolny od ślimaków, które nie lubią zapachu fiołków.

Weźmy tu jeszcze pod uwagę nie tylko korzystny wpływ sąsiedztwa, lecz także wykorzystanie wolnych przestrzeni i sadźmy różne rośliny, by warzywny zakątek przyciągał nie tylko wzrok, ale również owady zapylające. Pamiętać także należy, by rośliny nie kolidowały ze sobą długością korzenienia i mogły pobierać składniki pokarmowe z różnych głębokości.

• Facelia jest bardzo dobrym i polecanym śród- i poplonem. Ma niemal leczniczy wpływ na glebę

Małgorzata Wyrzykowska
Zdjęcia: Małgorzata Wyrzykowska

Artykuł ukazał się w Tygodniku Poradniku Rolniczym 05/2022 na str. 56. Jeśli chcesz czytać więcej podobnych artykułów, już dziś wykup dostęp do wszystkich treści na TPR:  Zamów prenumeratę.