Maj, to rzeczywiście jeden z najpiękniejszych miesięcy w roku. Feria barw zachwyca, a piękna, słoneczna pogoda za oknem sprzyja kwitnieniu wielu gatunków roślin, które budzą się do życia po długiej, zimowej przerwie. Jednym z nich jest popularny w polskich ogródkach i parkach, bez lilak, powszechnie nazywany po prostu bzem, który stał się charakterystycznym elementem rodzimego i ogrodowego krajobrazu.

Zachwyca przede wszystkim intensywnością barw i słodkim aromatem, dlatego warto dowiedzieć się w jaki sposób odpowiednio go pielęgnować, by cieszyć się na dłużej jego pięknem.

Bez lilak – charakterystyka

Jeszcze jakiś czas temu bez lilak był uważany przez projektantów oraz ogrodników-amatorów za coś przestarzałego, jednak mnogość dostępnych odmian, odczarowała jego postrzeganie i ten piękny krzew ozdobny został odkryty na nowo. Jest to ta roślina która nieodłącznie kojarzy nam się z majem.

Do Europy lilak trafił poprzez austriackiego wysłannika, który przywiózł go na wiedeński dwór z Turcji w 1565 roku. Stamtąd trafił do środkowoeuropejskich ogrodów. Tylko we francuskiej szkółce Victora Lemoine w Nancy, żyjącego w latach 1823-1911, powstało ponad 200 odmian lilaka. 

Lilak pospolity (bez) – uprawa w ogrodzie

Lilak pospolity nie jest bardzo kapryśny i wymagający.

• Uwielbia miejsca nasłonecznione, w takim środowisku kwitnie najbardziej obficie.
• Preferuje glebę żyzną o umiarkowanej wilgotności.
• Odczyn gleby może być obojętny bądź lekko zasadowy - nie przepada za podłożem jałowym, podmokłym lub piaszczystym. Większość odmian jest mrozoodporna, ale na zimę warto go osłonić, np. specjalnym snopkiem.
• Przekwitnięte kwiatostany należy usuwać, ponieważ stymuluje to rozwój krzewów. 
• Nadaje się do tworzenia wielogatunkowych kompozycji, np. w towarzystwie forsycji, jaśminowca czy głogu. 
• Odstępy między krzewami powinien wynosić 1,5 do 5 m w zależności od odmiany.

Kiedy przycinać lilaka?

Pędy lilaka pospolitego, zwłaszcza po jesiennym nasadzeniu, należy skrócić o połowę. Taki zabieg cięcia pobudza krzewienie się bzu.

Dodatkowo krzew należy co kilka lat przycinać, aby nie zdziczał.

Zabieg cięcia wykonuje się już po przekwitnięciu bzu, ponieważ lilak pospolity zawiązuje pąki na tzw. pędach rocznych. Jeśli lilak zostałby przycięty wcześniej, krzew straciłby kwiaty, z kolei zbyt późne przycięcie utrudniłoby roślinie zawiązanie pąków na sezon następny.

Lilak pospolity ma wiele odmian

• 'Andenken an Ludwik Spath' o kwiatach purpurowoczerwonych,
• 'Charles X' o kwiatach fioletowych,
• 'Congo' o kwiatach w kolorze czerwonolila,
• 'Marie Legraye' o kwiatach białych,
• 'Mme Florent Stepman' o kwiatach białych,
• 'Primrose' to pierwsza odmiana o kwiatach żółtych,
• 'Sensation' o kwiatach purpurowych z białymi brzegami.

Jak i kiedy sadzić bez lilak?

Sadzenie bzu lilaka nie jest skomplikowane. Wybieramy stanowiska:

• Słoneczne, chociaż na ocienionych miejscach również rośnie, ale tworzy luźne korony i kwitnie wyraźnie słabiej,
• z dobrą cyrkulacją powietrza.

Odmiany szlachetne znoszą wiatr, więc mogą być sadzone jako żywopłoty osłonowe. 

Jednakże, nie należy sadzić lilaka zbyt blisko budynków albo innych krzewów. Jego korzenie silnie się rozrastają i bywają na tyle mocne, że mogą uszkodzić ścianę takiego budynku.

Oprac. Natalia Marciniak-Musiał

Zdjęcie: Pixabay