POR jest programem dla sektora mleczarskiego UE, który miałby być stosowany w sytuacji, gdy istnieje ryzyko powstania kryzysu na rynku mleka – brak równowagi. Połączenie monitorowania rynku i reagowania na zmiany umożliwia wprowadzenie metod zapobiegających nadciągającym kryzysom

Rozpoznawanie kryzysów - wskaźnik rynkowy

- Indeks rynkowy obejmujący m.in. tendencje notowań produktów, kosztów produkcji (marża) itp. umożliwiają przewidywanie kryzysów.
- Jeśli wskaźnik wynosi ponad 100, ceny pokrywają całkowite koszty produkcji, włączając w to uczciwy dochód - rynek jest stabilny, nie trzeba podejmować żadnych działań. Jeśli wskaźnik spadnie poniżej 100, koszty nie są pokrywane. Jeśli niedobór jest zbyt duży, uruchamiany jest program odpowiedzialności rynkowej.

Reagowanie na kryzysy - stosowanie POR

Plan polega na zastosowaniu MRP w trzech fazach.

1. Wczesne ostrzeganie (Wskaźnik Rynku spada o 7,5%)
- Agencja monitorująca ogłasza wczesne ostrzeganie
- Otwarcie prywatnego magazynu
- Programy zachęcające do dodatkowej konsumpcji, takiej jak produkcja cieląt do ssania, tuczenie jałówek itp.
- Faza jest utrzymywana do momentu powrotu wskaźnika do 100

2. Kryzys (Wskaźnik rynkowy spada o 15%)
- Kryzys został ustanowiony na szczeblu lokalnym i ogłoszony przez agencję monitorującą.
- Rozpoczęto realizację głównych elementów Programu Odpowiedzialności Rynkowej
- Okres odniesienia jest wykluczony
- Zaproszenie do składania ofert dotyczących dobrowolnego ograniczenia produkcji (np. 5 %), premia za ograniczanie produkcji
- Opłata z tytułu odpowiedzialności rynkowej od pierwszego kilograma w przypadku gospodarstw zwiększających produkcję

3. Faza obowiązkowej redukcji (Wskaźnik rynkowy spada o 25%)
- Powszechnie stosowane zmniejszenie podaży mleka np. o 2-3% na czas nieokreślony, np. 6 miesięcy

Koniec kryzysu - zniesione środki antykryzysowe

Jeżeli tendencja wskaźnika utrzyma się na poziomie 100 punktów i prognozy agencji monitorującej dotyczące dalszego rozwoju rynku są pozytywne, kryzys można uznać za zakończony. Zobowiązania podjęte na zasadzie dobrowolnej, umownej kończą się z dniem przyjęcia wspólnego stanowiska. 

Co jest wymagane do funkcjonowania POR

Muszą być spełnione określone warunki, aby POR mógł prawidłowo funkcjonować. Aby móc koordynować POR, zaleca się niezwłoczne przekształcenie już utworzonego na szczeblu UE obserwatorium w skuteczną centralną agencję monitorującą. Funkcjonowanie agencji monitorującej jest regulowane na podstawie wcześniej ustalonych, wiążących kryteriów; decyzje są podejmowane w sposób przejrzysty i możliwy do zweryfikowania za pomocą indeksu. Stanowi to podstawę do podejmowania decyzji.

Wymagana jest również podstawa prawna obowiązująca w całej UE (uniwersalne zastosowanie), w celu umożliwienia wiążącego stosowania programu w całej UE. Interwencje odnoszące się do ilości muszą już być pobrane przez producentów na poziomie indywidualnego gospodarstwa zgodnie z zasadą "zanieczyszczający płaci". Dlatego też w przypadku sytuacji kryzysowej produkcja mleka może być dostosowana do zmieniającej się sytuacji rynkowej. Pozwala to zaoszczędzić na niepotrzebnym przetwarzaniu i przechowywaniu, EMB uważa, że jest to najskuteczniejsze rozwiązanie.
Organizacje EMB i BDM opracowały szczegółowy zarys postępowania kryzysowego oraz ciągłego monitoringu sytuacji na rynku mleka. Więcej o propozycji TUTAJ 

Źródło: EMB
Fot. Kolasińska