– Na świecie wzrasta produkcja pszenicy – szybciej niż zapotrzebowanie, rosną więc również światowe zapasy pszenicy, co oznacza, iż w przypadku problemów ze zbiorami w tym sezonie jest z czego nadrobić podaż. Ten trend dotyczy głównych eksporterów tego ziarna, ale produkcja i zapasy rosną także u głównych importerów pszenicy – mówił Wiesław Łopaciuk z IERiGŻ podczas „Debaty przedżniwnej” zorganizowanej przez Krajową Federację Producentów Zbóż oraz Krajowe Zrzeszenie Producentów Rzepaku i Roślin Białkowych. 

Inaczej wygląda na świecie sytuacja ze zbożami paszowymi. Jak wskazywał Łopaciuk, zapowiada się, że trzeci rok z rzędu popyt przewyższy podaż, dlatego sukcesywnie spadają zapasy. Produkcja spadnie głównie w krajach, które importują te zboża, co przyczyni się do wzrostu popytu importowego w o wiele większym stopniu niż w przypadku pszenicy. Spadek produkcji dotyczy także eksporterów. Co najważniejsze – im bliżej żniw, tym te prognozy są niższe. 

Ceny pszenicy w górę, ceny kukurydzy w dół

Łopaciuk przedstawił również wstępny bilans dla pszenicy oraz kukurydzy u głównych ich producentów. W porównaniu z ubiegłym sezonem sytuacja dotycząca pszenicy zapowiada się najlepiej w krajach Wspólnoty Niepodległych Państw, do których należą m.in. Rosja i Kazachstan. Wzrosną tam zarówno produkcja, jak i zapasy pszenicy oraz nadwyżka, która może być kierowana na eksport. Zanosi się, że podobnie będzie w krajach UE, aczkolwiek nadwyżki będą dużo niższe niż w krajach Basenu Morza Czarnego. Spadek produkcji prognozowany jest natomiast w USA, jednak w porównaniu z Unią oraz krajami WNP. Stany mają o wiele większe zarówno zapasy, jak i nadwyżki tego zboża. 

Nieco inaczej wygląda sytuacja z kukurydzą. W nadchodzącym sezonie prognozuje się spadek produkcji tego zboża na Ukrainie oraz w USA, natomiast lekki wzrost w UE. Pomimo spadku produkcji oraz nadwyżek Ukraina ma nadal bardzo duży potencjał eksportowy, czego nie można powiedzieć ani o Stanach Zjednoczonych, ani o Unii. W wyniku rosnącego popytu na kukurydzę w UE zapasy oraz nadwyżki się kurczą. 

– Zarówno we Francji, jak i w Niemczech zbiory pszenicy będą większe niż przed rokiem i zbliżone do poziomu z sezonu 2017/2018. Na tym samym poziomie pozostaną natomiast zbiory pszenicy na Węgrzech. Najwięksi unijni producenci kukurydzy to z kolei Rumunia, Francja i Węgry. W Rumunii oraz na Węgrzech zbiory prognozowane są na niższym poziomie, natomiast we Francji będą nieco wyższe niż przed rokiem – wyliczał Łopaciuk. 

• Rafał Mładanowicz twierdzi, iż rolnicy powinni wstrzymywać się ze sprzedażą zbóż, ponieważ obecnie oferowane ceny skupu są zaniżone. W jego ocenie w magazynach znajduje się mniej ziarna, niż wskazują szacunki IERiGŻ

Zbiory zbóż mogą być wyższe, ale podaż zbóż będzie niższa

W Polsce w wariancie pesymistycznym zbiory zbóż w bieżącym sezonie wzrosną w przybliżeniu o 6,8%, natomiast w wariancie optymistycznym – o 12%. Aczkolwiek jeśli nawet do tego dodamy zapasy początkowe, to i tak w obu wariantach podaż zbóż będzie mniejsza niż w poprzednim sezonie.

Z danych, jakie prezentuje IUNiG, wynika, że 28% zbóż jarych oraz 20% ozimych jest zagrożonych suszą. Sytuacja nie jest dobra, jednak o wiele lepsza niż o tej samej porze przed rokiem, kiedy suszą zagrożonych było około 68% areału zbóż jarych oraz 49% zbóż ozimych. Zbożami obsiano około 7,8 mln ha, czyli podobnie, jak przed rokiem przy niewielkim wzroście powierzchni zbóż ozimych kosztem jarych. 

– Według moich prognoz w optymistycznej wersji plony wzrosną średnio o 11%, i wyniosą około 3,8 t/ha w porównaniu z ubiegłym rokiem. Jak jednak ostatecznie będzie, trudno jeszcze dzisiaj powiedzieć. Ewentualne opady mogą poprawić jedynie jeszcze szacunki dla kukurydzy – relacjonował ekspert z Instytutu.

Rafał Mładanowicz, prezes KFPZ, zwraca uwagę, iż w tym sezonie będziemy mieli do czynienia na pewno z bardzo dużym zróżnicowaniem jakościowym ziarna. 

– Zdarza się, że pszenice, które nie odczuły jeszcze skutków suszy, ucierpiały z powodu deszczu nawałnego lub wiatru i poległy – takich plantacji w skali kraju mamy kilka procent. Jeśli chodzi o żyta, to populacyjne nie wyglądają dobrze, to samo dotyczy żyta hybrydowego, które było źle prowadzone – relacjonował Mładanowicz. 

Łopaciuk wskazał, iż w Polsce wzrasta krajowe spożycie zbóż, dlatego na koniec sezonu będziemy mieli do czynienia ze znaczną redukcją zapasów i jeśli te założenia okażą są trafione, zapasy końcowe wyniosą maksymalnie 2 mln t. Dla porównania – poprzedni sezon zakończyliśmy z zapasami początkowymi na poziomie 2,4 mln t.

• Jak mówił Wiesław Łopaciuk, sytuacja podażowo-popytowa na światowych rynkach pszenicy i kukurydzy przemawia za spadkiem cen pszenicy oraz utrzymaniem cen kukurydzy

Niższe, ale nie tanie

Ceny ziarna na rynkach światowych do momentu rozpoczęcia zbiorów były zdominowane obawami o zbiory spowodowane nadmiernymi opadami w Stanach Zjednoczonych, Kanadzie oraz niedoborem opadów w części krajów UE oraz Rosji, na Ukrainie i w Australii. 

Wraz z rozpoczęciem żniw okazało się, że w USA zbiory pszenicy nie będą jednak tak niskie, jak wcześniej szacowano, więc ceny zaczęły lekko spadać. Zweryfikowano także szacunki zbiorów dla Francji, co odbiło się na spadku cen na rynku europejskim. 

W Polsce wiele przedsiębiorstw dość ostrożnie podeszło w tym roku do zawierania umów na dostawy ziarna z tegorocznych zbiorów. W porównaniu jednak z umowami zawieranymi jeszcze przed żniwami, te podpisywane wraz z rozpoczęciem nowych zbiorów opiewały na wyższe kwoty, z wyjątkiem jęczmienia paszowego.

Jakie będą ceny zbóż we wrześniu, a jakie w marcu?

Według Łopaciuka ceny zbóż w Polsce we wrześniu będą o blisko 10% niższe niż przed rokiem o tej samej porze. W jego ocenie ceny na rynku krajowym będą odzwierciedleniem sytuacji na rynkach międzynarodowych, chyba że susza spowoduje większe straty – wtedy powinny odbić w górę.

We wrześniu 2019 roku:

• cena pszenicy ogółem powinna wynieść średnio 700–750 zł/t,
• cena pszenicy konsumpcyjnej ma wynieść 720–770 zł/t,
• cena żyta będzie kształtować się na poziomie 620–670 zł/t. 

W marcu 2020 natomiast: 

• cena pszenicy ogółem zdrożeje średnio do 740–790 zł/t,
• cena pszenicy konsumpcyjnej do 760–800 zł/t,
• cena żyta wyniesie 650–690 zł/t.

Magdalena Szymańska
fot. Magdalena Szymańska
zdj. tytułowe Pixabay