W związku z wojną w Ukrainie i wysokimi kosztami produkcji, 23 marca Komisja Europejska przedstawiła pakiet działań ochronnych dla rolnictwa.

Jak poinformowali unijny komisarz ds. rolnictwa Janusz Wojciechowski oraz wiceprzewodniczący KE Valdis Dombrovskis wsparcie obejmie kilka obszarów.

500 milionów euro i 4 miliony hektarów dla rolników

Komisja Europejska uruchomi pakiet wsparcia w wysokości 500 mln euro, który państwa członkowskie będą mogły wykorzystać na pomoc rolnikom. Wyjątkowo możliwe będzie uzupełnienie tego wsparcia unijnego do 200 proc. środkami krajowymi (łącznie 1,5 mld euro). Polsce zaoferowano do wykorzystania 44,8 mln euro pomocy, więc łącznie ze środkami krajowymi pomoc będzie mogła wynieść ok. 135 mln euro (635 mln zł). 

Największa kwota 89,3 mln euro z rezerwy kryzysowej WPR jest przeznaczona dla Francji. Na drugim miejscu jest Hiszpania z 64,5 milionami euro, a Niemcy z dobrymi 60 milionami euro.

Dotacja w wysokości 500 mln euro pochodzi częściowo z rezerwy kryzysowej WPR (350 mln euro), a częściowo ze środków budżetowych (150 mln euro). 

Bardzo ważnym działaniem będzie też tymczasowe odstępstwo pozwalające na produkcję wszelkich upraw na cele spożywcze i paszowe na gruntach ugorowanych. Zwiększy to zdolność produkcyjną UE pomimo ograniczonej dostępności żyznych gruntów.

Z wyliczeń KE wynika, że w ten sposób pozyskamy pod uprawę 4 mln ha

- Teraz te grunty będzie można wykorzystać do produkcji rolnej, do produkcji żywności i paszy. 4 miliony hektarów to obszar porównywalny z całym obszarem Holandii czy też z całym obszarem rolnym w Czechach – powiedział Wojciechowski. Dodał, że decyzje odnośnie upraw gruntów ugorowanych zostaną wdrożone w ciągu siedmiu dni, co umożliwi wiosenny siew.

Będzie także większa elastyczność w stosunku do istniejących wymogów importowych dotyczących pasz zwierzęcych. To zdaniem KE przyczyni się do złagodzenia presji na rynku pasz.

📌 Commission acts for global #FoodSecurity and for supporting EU farmers and consumers 👩‍🌾🌱

📸 & 📽️ https://t.co/X1uNtO8DFg pic.twitter.com/aLgTtKZeKm

— EC AV Service (@EC_AVService) March 23, 2022

35 tys. euro dla gospodarstw i firm oraz niższy VAT

Inne formy pomocy dla europejskich rolników obejmują tymczasową pomoc państwa w wysokości do 35 000 euro dla gospodarstw i firm z sektorów rolnictwa i rybołówstwa.
Aby pomóc rodzinom o niskich dochodach w UE, Komisja sugeruje państwom członkowskim obniżenie podatku VAT na niektóre produkty spożywcze i przypomina o dostępności europejskiego funduszu pomocy żywnościowej dla ubogich.

Zaliczki na dopłaty bezpośrednie będą wypłacane od 16 października 2022

Poza tym mają zostać uruchomione wcześniejsze zaliczki z tytułu płatności bezpośrednich. Wypłata środków ma ruszyć od 16 października 2022 r.

KE uruchamia dopłaty do przechowywania wieprzowiny

Dodatkowo KE zezwala na interwencję na rynku wieprzowiny. Od 25 marca do 29 kwietnia podmioty gospodarcze będą miały możliwość ubiegania się o dopłaty na pokrycie części kosztów przechowywania wieprzowiny.

Co z dopłatami do nawozów?

Komisja w dzisiejszym komunikacie zezwoliła na uruchomienie pomocy dla rolników przez państwa członkowskie. Wsparcie, w tym dotacje bezpośrednie mogą być udzielone producentom rolnym dotkniętym wysokimi cenami pasz i nawozów. Ale czy to oznacza, że polski rząd może zacząć realizować program dopłat do nawozów - tego nie wiadomo. Konkretów znów brakuje. Minister rolnictwa Henryk Kowalczyk powiedział dziś rano, że ma nadzieję, iż decyzję KE poznamy do końca tygodnia. Jednocześnie KE zapewniła dziś, że ceny nawozów i dostępność dla rolników będą monitorowane przez Komisję, by mieć pewność, że zbiory w UE nie są zagrożone. Komisja proponuje również, aby państwa członkowskie co miesiąc przekazywały dane dotyczące prywatnych zapasów podstawowych towarów żywnościowych i paszowych, aby mieć dokładny przegląd ich dostępności.

Polska dostarczy paliwo ukraińskim rolnikom?

Podczas prezentacji komunikatu padła też deklaracja, że Polska dostarczy paliwo dla ukraińskich rolników, a koszty tej pomocy pokryje Bruksela. Poza tym dla ukraińskich rolników zostaną udostępnione porty nad Bałtykiem. 

Kamila Szałaj, fot. KE