Utracone dobro

Pod koniec października Krajowa Rada Izb Rolniczych zwróciła się do Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi o objęcie szczególną ochroną dobrych klas ziemi rolnej (klasy I-III). Argumentując wniosek, Rada pisała o inwestycjach coraz bardziej wchodzących na tereny rolnicze. Odrolnienie działki uniemożliwia przywrócenie gruntu do wykorzystania rolnego.

KRIR uważa za nieetyczne wyrażanie zgody na takie praktyki, w związku z rosnącą liczbą ludności na świecie i głodem. Jak zwracają uwagę związkowcy, dostępność ziemi rolnej jest dobrem, którego nie da się pomnożyć.

Ochrona gruntów

W odpowiedzi MRiRW wyjaśnia, że minister rolnictwa „realizuje zadania z zakresu ochrony gruntów rolnych i leśnych na podstawie przepisów ustawy o ochronie gruntów rolnych i leśnych (u.o.g.r.l.)”.

Zgodnie z u.o.g.r.l. i przepisami procedury planistycznej, to na wniosek wójta (burmistrza gminy) minister decyduje o zasadności przeznaczenia gruntów rolnych na cele nierolnicze, jeśli spełniają dwa warunki: są położone na obszarach wiejskich i są użytkami rolnymi dobrych klas.

Resort przyznaje, że celem u.o.g.r.l. jest ochrona ilościowa i jakościowa gruntów rolnych, w szczególności gruntów o najwyższej bonitacji:

• Ochrona ilościowa – ograniczenie przeznaczenia ziemi na cele nierolnicze;

• Ochrona jakościowa – przeznaczenie w pierwszej kolejności nieużytków, a w razie ich braku gruntów o najniższej przydatności produkcyjnej, tj. klas IV-VI.

Resort zgadza się w swojej odpowiedzi z Radą IR, że gleba jest dobrem naturalnym nieodnawialnym i  zachowanie jej dla przyszłych pokoleń i ochrona jest obowiązkiem władz publicznych. Co więcej, podkreśla, że ograniczenie utraty gruntów rolnych na cele nierolnicze jest priorytetem ministra rolnictwa.

Zasadność ochrony

MRiRW zaznacza, że w razie braku nieużytków można na cele nierolnicze przeznaczać grunty o najniższej przydatności produkcyjnej, czyli w kolejności od najniższych klas najpierw VI, V, IVa i IVb a dopiero w ostateczności klasy IIIa, IIIb, II i I.

Minister rolnictwa, jako organ chroniący grunty rolne, rozpatruje wnioski dotyczące tylko najwyższych klas bonitacyjnych pod kątem zapewnienia bezpieczeństwa żywnościowego. Przy decyzji musi kierować się interesem publicznym, którym w tym wypadku jest ochrona najlepszych klas gruntów rolnych przed zabudowaniem oraz ochroną rolniczej przestrzeni produkcyjnej.

Uzasadniając resort podkreśla, że decyzja ministra dotyczy projektu miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego i „odnosi się jedynie do gruntów rolnych klas I-III, przewidzianych w projekcie planu na cele nierolnicze, a nie do całego obszaru zagospodarowania przestrzennego, w granicach którego występują również nieużytki, grunty niższych klas bonitacyjnych oraz tereny już zagospodarowane na cele nierolnicze w ramach wcześniej obowiązujących planów.” To oznacza, że o zmianie przeznaczenia gruntów rolnych klas IV-VI decyduje rada gminy.

Tak więc na cele nierolnicze przeznacza się przede wszystkim nieużytki i grunty niższych klas bonitacyjnych, jak pisze w odpowiedzi MRiRW i zaznacza, że nie powinno być wątpliwości, że inwestycje jak np. budownictwo mieszkaniowe i produkcyjno-usługowe powinny być realizowane na tych gruntach.

Nowelizacja przepisów

Ministerstwo rolnictwa poinformowało, że prowadzi prace nad nowelizacją ustawy o ochronie gruntów rolnych i leśnych. Zmiana przepisów miałaby umożliwić skuteczniejszą ochronę gruntów rolnych o najwyższej klasie bonitacyjnej.

W tym miejscu resort zaznacza, że pozytywne rozpatrzenie wniosku przez ministra o zmianę przeznaczenia gruntu rolniczego wysokiej klasy na cele nierolnicze jest możliwe tylko wtedy, gdy gmina wykaże, że nie ma innej możliwości rozwoju zabudowy nierolniczej na gruntach słabszych klas lub działka taka stanowi jedynie niewielką enklawę wśród zabudowy nierolniczej.