Na zorganizowanej 21 kwietnia 2023 r. w Warszawie konferencji prasowej Krajowej Rady Izb Rolniczych, prezes Wiktor Szmulewicz przedstawił propozycje rozwiązań kryzysu zbożowego i innych towarów artykułów rolno-spożywczych.

Wprowadzić cła na produkty rolne z Ukrainy

Popierając protesty rolnicze i mając na względzie zabezpieczenie dochodów rolników, prezesi Wojewódzkich Izb Rolniczych przekazali premierowi postulaty samorządu rolniczego:

Przede wszystkim samorząd proponuje podjęcie działań krajowych i na forum UE przywracających cła na ukraińskie artykuły rolno-spożywcze. Według postulatu KRIR 20% z cła stanowić ma dochód budżetu państwa, a 80% ma być przeznaczane na pomoc dla Ukrainy. 

Samorząd rolniczy apelował także o zaprzestanie procedowania projektu ROZPORZĄDZENIA PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO I RADY w sprawie tymczasowej liberalizacji handlu będącej uzupełnieniem koncesji handlowych mających zastosowanie do ukraińskich produktów na podstawie Układu o stowarzyszeniu między Unią Europejską i Europejską Wspólnotą Energii Atomowej oraz ich państwami członkowskimi, z jednej strony, a Ukrainą, z drugiej strony, przewidującego zawieszenie cła i zniesienie ograniczeń ilościowych dla owoców i warzyw objętych systemem cen wejścia oraz produktów rolnych i przetworzonych produktów rolnych objętych kontyngentami taryfowymi do 5 czerwca 2024 r. 

Monitoring i system SENT

Samorząd rolniczy zaproponował szereg innych postulatów, które mogą pomóc rolnikom w trudnej sytuacji:

• Objęcie ukraińskich produktów rolno-spożywczych jako produkty wrażliwe, które przekraczają granicę i wjeżdżają na teren Polski systemem SENT przez Krajową Administrację Skarbową, czyli pełnym monitoringiem
• ujawnienie wszystkich firm skupujących zboże i rzepak z Ukrainy i wykorzystanie tzw. zboża technicznego zgodnie z przeznaczeniem. Jeśli takie zboże sprzedano na cele konsumpcyjne KRIR apeluje o surowe kary dla podmiotów sprzedających i kupujących.
• wprowadzenie wysokich kar dla nieuczciwych krajowych podmiotów skupujących ukraińskie zboże, by tranzyt faktycznie był tranzytem,
• KRIR postuluje rozważenie wprowadzenia monitoringu trwających umów z dostawcami z Ukrainy na sprzedaż produktów rolno-spożywczych.
• Wprowadzenie ciągłych i pełnych badań fitosanitarnych, pozostałości pestycydów, mykotoksyn i badań weterynaryjne produktów rolno-spożywczych.

Skup interwencyjny i port zbożowy

KRIR apeluje też o pilny skup zboża od rolników przez Holding Polska Grupa Spożywcza oraz utworzenie nowych elewatorów na ziarno od producentów nie posiadających magazynów.

Poza tym apeluje o  stworzenie programu dopłat dla podmiotów gotowych odpłatnie przechować ziarno oraz zabezpieczenie portów w Polsce dla eksportu nadwyżki polskiego zboża z magazynów – tranzyt ukraińskich produktów rolno-spożywczych powinien odbywać się drogą lądową, a jego transport nie powinien blokować możliwości zbytu polskiego ziarna.

Aby zabezpieczyć rolników przed kryzysem w dłuższej perspektywie, należy pilnie rozpocząć budowę Portu zbożowego (np. na terenie Euro portu w Gdańsku) o dużej przepustowości, z infrastrukturą kolejową – zamiast inwestować w budowę Centralnego Portu Lotniczego, który z pewnością pochłonie znaczne środki finansowe. W tym celu należy przekierować środków budżetowe z CPK na budowę portu zbożowego. Taka inwestycja da polskim rolnikom szansę na sprzedaż swojego zboża po konkurencyjnej cenie, co z kolei przyczyni się do rozwoju i przetrwania polskiego rolnictwa oraz poprawy sytuacji gospodarczej kraju. Potrzeba budowy portu wynika z faktu, że do czasu wojny Rosji na terytorium Ukrainy, transport zboża z zachodu Ukrainy odbywał się przez port morski w Kłajpedzie przez Białoruś. Budując port w Polsce można osiągnąć powstanie nowego szlaku eksportu ukraińskiego zboża do Afryki, co będzie szansą rozwoju dla Polski - postuluje KRIR.

Samorząd rolniczy proponuje system produkcji biopaliw z nadwyżek zbóż i rzepaku w oparciu o Holding Polska Grupa Spożywcza i PKN Orlen oraz budowę biogazowni na kiszonkę z kukurydzy.

Rekompensaty dla rolników

• Według samorządu rolniczego należy zabezpieczyć środki finansowe z budżetu UE i budżetu krajowego w kwocie minimum 10 mld zł na rekompensaty dla gospodarstw rolnych produkujących zboża (również na cele paszowe), rzepak, owoce miękkie, produkcję sadowniczą i warzywniczą,
• Należy szybko i jednoznacznie określić i podać do publicznej wiadomości rolników rozwiązania prawne umożliwiające wypłatę rekompensat za poniesione straty w przeliczeniu na 1 ha na podstawie wniosków o dopłaty bezpośrednie złożone do ARiMR w 2022 r.

Samorządowcy proponują także szereg działań dla poprawy sytuacji finansowej gospodarstw rolnych:

• wprowadzenie zmian legislacyjnych w Planie Strategicznym dla WPR, dotyczących systemu przyznawania dopłat bezpośrednich, który wymaga bezwzględnego uproszczenia procedur i zasad, ponieważ obniżone stawki w stosunku do lat ubiegłych już pogarszają sytuację finansową gospodarstw,
• zwiększenie do kwoty maks. 80% II filara WPR ze środków z budżetu krajowego, które przeznaczone są na rozwój gospodarstw rolnych,
• stworzenie linii kredytowych dla gospodarstw rolnych z dopłatami z budżetu państwa na poziomie 2%,
• stworzenie prawdziwych programów restrukturyzacyjnych dla zadłużonych gospodarstw rolnych.

Uwzględnienie powyższych propozycji umożliwi złagodzenie trudnej sytuacji polskich rolników – podsumowuje KRIR. 

źródło i fot: KRIR