Rolnictwo zrównoważone to wszelkie działania ograniczające wpływ rolnictwa na środowisko, umożliwiające bardziej efektywne i przyjazne dla środowiska wykorzystanie zasobów, np. gleby, ziemi, wody, maszyn, środków ochrony roślin, nasion, nawozów czy energii, przy zachowaniu opłacalności produkcji rolniczej i jej akceptacji społecznej. - Zrównoważona produkcja zwierzęca to produkcja niskoemisyjna, uwzgledniająca podwyższanie dobrostanu zwierząt, ograniczająca zużycie antybiotyków oraz dbająca o odporność ekonomiczną gospodarstw – podkreśla Jerzy Wierzbicki, prezes Polskiej Platformy Zrównoważonej Wołowiny oraz Polskiego Zrzeszenia Producentów Bydła Mięsnego.

Wyzwanie Zielonego Ładu

Produkcja zwierzęca to jeden z najważniejszych sektorów produkcji rolnej w Polsce, który stoi przed istotnymi wyzwaniami związanymi z wdrożeniem Europejskiego Zielonego Ładu. - Producenci rolni i przetwórcy staną przed koniecznością zmniejszenia emisji gazów cieplarnianych i istotnej poprawy w zakresie dobrostanu zwierząt, a ich działania zostaną zweryfikowane przez rynek i konsumentów – mówi dr Jerzy Próchnicki, z Polskiego Stowarzyszenia Rolnictwa Zrównoważonego „ASAP”.

Lista praktyk przygotowana przez „ASAP” obejmuje takie zagadnienia jak dobrostan, w tym zachowanie zdrowia i produktywności zwierząt oraz jakości produkcji, bioasekurację, ograniczenie stosowania antybiotyków wyłącznie do celowanego leczenia i wykluczenie ich prewencyjnego użycia oraz unikanie stosowania w leczeniu zwierząt antybiotyków krytycznych w leczeniu ludzi. Ważnym elementem zalecanych praktyk są aspekty klimatyczne, takie jak ograniczanie emisji gazów cieplarnianych, w szczególności minimalizowanie ulatniania metanu, amoniaku i tlenków azotu. Ponadto odpowiednie wykorzystanie odchodów zwierzęcych może przyczynić się do poprawy żyzności gleby i zwiększenia bioróżnorodności. - Prezentacja najlepszych praktyk i korzyści z prowadzenia zrównoważonej produkcji zwierzęcej pozwoli zrozumieć jej integralne powiązanie z działaniami na rzecz ochrony środowiska i klimatu, jak również dlaczego ma ona wpływ na optymalizację produkcji zwierzęcej długoterminowo bez uszczerbku dla produkcji żywności – podsumowuje Małgorzata Bojańczyk, dyrektor Polskiego Stowarzyszenia Rolnictwa Zrównoważonego „ASAP”.

Lista praktyk zrównoważonej produkcji zwierzęcej

•     dbałość o dobrostan zwierząt – dobrostan zwierząt jest podstawowym czynnikiem umożliwiającym zachowanie dobrego stanu zdrowia zwierząt, ich produktywności i jakości produkcji. Oprócz strony ekonomicznej dobrostan pozwala na społeczną akceptację branży jako działającej zgodnie z zasadami etyki i humanitaryzmu.

•      stosowanie antybiotyków wyłącznie w formie celowanego leczenia – leczenie zwierząt musi wynikać z rzeczywistej konieczności takich działań, a stosowanie w nim antybiotyków jest dopuszczalne jedynie jako leczenie celowane pojedynczych zwierząt lub grup produkcyjnych. Stosowanie prewencyjne antybiotyków jest wykluczone poza ściśle określonymi przypadkami, np. przy zasuszaniu krów.

•     unikanie stosowania antybiotyków krytycznych w leczeniu – ze względu na niebezpieczeństwo antybiotykoodporności bakterii groźnych dla człowieka, antybiotyki krytyczne powinny zostać maksymalnie ograniczone w leczeniu zwierząt gospodarskich. Ich stosowanie powinno być wyjątkiem, jednoznacznie uzasadnionym wynikami badania bakteriologicznego.

•     systemy żywienia i utrzymania zwierząt minimalizujące emisję gazów cieplarnianych – ponad połowa emisji gazów cieplarnianych z rolnictwa jest pochodną produkcji zwierzęcej. Każda zmiana systemu żywienia przeżuwaczy, utrzymania zwierząt i gromadzenia odchodów w sposób minimalizujący ulatnianie metanu, amoniaku i tlenków azotu przyczynia się do zmniejszenia niekorzystnych zmian klimatycznych.

•       stosowanie zasad bioasekuracji – choroby zwierząt, a zwłaszcza szerzące się epidemicznie, są ogromnym zagrożeniem dla każdej produkcji zwierzęcej, jej produktywności i opłacalności. Jest to ważne dla wszystkich gatunków zwierząt, lecz w wypadku drobiu i trzody chlewnej decyduje o istnieniu tych kierunków produkcji.

•       celowe i zgodne z prawem zagospodarowanie odchodów zwierzęcych – wszelkie odchody zwierzęce prawidłowo wykorzystane są doskonałymi nawozami organicznymi umożliwiającymi utrzymanie i poprawę żyzności gleby, jej bioróżnorodności, a przez to uzyskanie trwale wysokich i opłacalnych plonów roślin bez szkód środowiskowych.

•     przestrzeganie zasad BHP przy obsłudze zwierząt i pracy w gospodarstwie – bezpieczeństwo życia i zdrowia pracowników i innych osób ma charakter nadrzędny nad celami produkcyjnymi gospodarstwa. To wymaga dokładnej analizy każdego stanowiska pracy, związanych z nim zagrożeń oraz identyfikacji dróg ich usuwania lub minimalizacji ryzyka dla ludzi. Wymogi BHP mają charakter jednoznacznie opisany w regulacjach prawnych i nie podlegają interpretacji.

Wk

Fot. Kolasińska