Z artykułu dowiesz się
Zdaniem rządu obowiązujące przepisy nie zapewniają dostatecznej ochrony złóż kopalin, przede wszystkim przed trwałą zabudową, wykluczającą eksploatację złóż w przyszłości.
Jednym z głównych celów projektu nowelizacji jest wprowadzenie ram prawnych, które pozwolą na objęcie występujących w Polsce złóż kopalin skutecznym i kompleksowym systemem ochrony prawnej – czytamy w uzasadnieniu ustawy.
Ustawa wprowadza więc definicję „złoża strategicznego”, które ze względu na jego znaczenie dla gospodarki lub bezpieczeństwa kraju podlega szczególnej ochronie prawnej. Uznanie złoża za strategiczne będzie się odbywać na podstawie decyzji administracyjne.
Przeciwko ustawie zaprotestowały samorządy. Związek Gmin Wiejskich zauważył bowiem, że ustawa wprowadza nowe regulacje, które nie tylko bardzo znacząco ingerują we władztwo planistyczne gmin, na obszarze występowania złóż kopalin, ponadto wprowadzają wprost zakaz zabudowy nad złożami, które na podstawie decyzji administracyjnej zostaną uznane za strategiczne. Co istotne, bez kompensacji strat w formie odszkodowania.
Biorąc pod uwagę proponowane przez Rząd zmiany w ww. ustawie, uważamy, że godzą one w istotę samorządu terytorialnego, interes społeczności lokalnych, prawa właścicieli nieruchomości oraz naczelne zasady ochrony środowiska będącego dobrem wspólnym wszystkich obywateli Rzeczypospolitej Polskiej, w tym ustrojową zasadę zrównoważonego rozwoju – napisał Krzysztof Iwaniuk, przewodniczący Związku Gmin Wiejskich.
Związek Gmin Wiejskich twierdzi, że ustawa budzi wątpliwości co do zgodności z Konstytucją. Samodzielne kształtowanie gospodarki przestrzennej, czyli władztwo planistyczne gminy, jest jednym z jej podstawowych kompetencji, wynikających wprost z przepisów Konstytucji RP. Ponadto, także zgodnie z Konstytucją, samodzielność gminy podlega ochronie sądowej.
Stoi to w sprzeczności z uchwalonym rozwiązaniem, przyznającym przymiot strony w postępowaniu wyłącznie podmiotowi, na rzecz którego zatwierdzono dokumentację geologiczną lub dodatek do dokumentacji geologicznej. Oznacza to, że przy przeprowadzeniu procedury organ geologiczny nie tylko nie będzie musiał uwzględnić jakichkolwiek innych czynników środowiskowych na obszarze występowania np. złoża węgla brunatnego, ale gmina w żaden sposób na etapie postepowania administracyjnego nie będzie mogła zakwestionować ustaleń organu oraz zaskarżyć jego decyzji. Niewiążąca opinia wójta (burmistrza, prezydenta) nie jest wystarczającym rozwiązaniem.
Zdaniem ZGW RP, ustawa wprowadza takie pojęcia jak „zakaz zabudowy” i „zabezpieczenie możliwości eksploatacji” co w praktyce będzie oznaczać zablokowanie rozwoju społecznego i gospodarczego względem nie tylko lokalnych wspólnot, gdzie wskazane zostaną złoża strategiczne, lecz wszystkie udokumentowane złoża kopalin. Zakaz zabudowy w przypadku złóż strategicznych oraz wywołujący identyczny skutek zapis o zabezpieczeniu możliwości eksploatacji złóż udokumentowanych niekorzystnie wpłyną na sytuację mieszkańców gmin, na terenie których występują np. złoża węgla brunatnego.
Definicja złoża strategicznego skonstruowana jest w sposób, który pozwala uznaniowo, centralnym organom geologicznym, objąć każde złoże w Polsce takim charakterem, bez możliwości weryfikacji. Co istotne, złoża te z przyczyn ekonomicznych, społecznych, zmian w technologiach w pozyskiwaniu energii, być może nigdy nie będą eksploatowane – czytamy w oświadczeniu Związku Gmin Wiejskich.
Ale ministerstwo klimatu i środowiska nie zgadza się z tymi zarzutami.
Ustawa, którą prezentujemy w tej chwili, pozwala i będzie pozwalała na uwolnienie dużej ilości gruntów, których dzisiaj nie można w żaden sposób zabudować. To jest ustawa prospołeczna, to jest ustawa, która pokazuje i otwiera nam możliwości zabezpieczenia złóż, które mają największą wartość dla państwa polskiego. Zabezpieczamy te surowce nie tylko dla siebie, ale także na następne 2–3 i kolejne pokolenia. To jest ustawa konieczna dla racjonalnego i pełnego wykorzystania zasobów naturalnych naszego kraju, jakim są zasoby surowcowe – tłumaczył w Sejmie Piotr Dziadzio, wiceminister klimatu i środowiska.
Rząd zapewnia, że nie będą miały miejsca arbitralne decyzje jednej osoby, a decyzje o uznaniu „złóż strategicznych” będą poparte merytoryczną wiedzą, której będą towarzyszyły konsultacje z samorządami.
wk
fot. poglądowe EnvatoElements
Najważniejsze tematy
