Mieszkańcy pozbawieni wody

Mieszkańcy jednej z wsi w woj. małopolskim zostali pozbawieni dostępu do wody pitnej. Przysiółek, w którym mieszkają, nie ma przyłącza do sieci wodociągowej, a studnie, z których pobierana była woda, nie tylko nie spełnia wymagań mikrobiologicznych, ale również wysycha – jest to skutek działalności pobliskiej żwirowni. Mimo tych problemów przedsiębiorstwo wodociągowe nie dostarcza rolnikom wody zdatnej do picia.

Gmina dowoziła wodę w beczkowozach, ale przestała

Mieszkańcy zarzucają dyskryminację gminie, która nie zapewnia im zbiorowego zaopatrzenia w wodę. Zakład Gospodarki Komunalnej wcześniej dowoził kilkukrotnie wodę beczkowozem do przysiółka, ale po pewnym czasie zaniechał, bo uznano, że ustawa o zbiorowym zaopatrzeniu w wodę i zbiorowym odprowadzaniu ścieków nie nakłada na przedsiębiorstwo wodociągowo-kanalizacyjne (czyli gminę) obowiązku dostarczania mieszkańcom wody w beczkowozach, jeśli do nieruchomości nie została doprowadzona sieć wodociągowa.

Rada Gminy kilka lat wcześniej podjęła uchwałę o przyznaniu dotacji na dofinansowanie budowy przydomowych indywidualnych stacji uzdatniania wody. Niestety, mieszkańcy nie zdecydowali się na inwestycje z przyczyn ekonomicznych oraz mając na uwadze dużą ryzykowność takiej budowy z powodu ciągłego obniżania się poziomu wody. 

Władze gminy nie zgodziły się też na rozwiązanie proponowane przez mieszkańców, żeby wybudować dla przysiółka jedno zbiorcze ujęcie wody i zbiorczą stację uzdatniania wody.

RPO: zaopatrzenie w wodę to obowiązek gminy

Według Rzecznika Praw Obywatelskich, w orzecznictwie sądów administracyjnych podnosi się, że skoro do obowiązków gminy należy zaopatrzenie mieszkańców gminy w wodę i jest to jej zadanie własne,  to gmina nie może zaniechać wykonywania tego obowiązku ani przerzucać go na inne podmioty. 

Jeśli tak się dzieje, gmina faktycznie przestaje wykonywać swoje ustawowe obowiązki, co w świetle prawa oznacza, że organy gminy działają niezgodnie z prawem. Samorząd i jego organy nie mają prawa odmawiać wykonywania swych obowiązków wynikających z ustaw i przerzucać ich na mieszkańców gminy, ponieważ jest to naruszenie art. 7 Konstytucji RP, który określa granice prawa w jakich mają działać organy władzy publicznej, do których bez wątpienia należą również organy gminy.

Nie ma okoliczności zwalniających gminę z jej obowiązku

Zdaniem sądów administracyjnych, gmina powinna podjąć czynności faktyczne i prawne zmierzające do poprawy warunków funkcjonowania istniejących na jej terenie urządzeń wodociągowych. Samorząd dysponuje przyznanymi mu ustawowo instrumentami władczymi, które umożliwiają gminie – jako podstawowej jednostce samorządu terytorialnego – realizację tego obowiązku na obszarze swojej właściwości. Żadne okoliczności nie zwalniają gminy z obowiązku dbałości o stan sanitarny wody przeznaczonej do spożycia przez mieszkańców.

Dlatego biuro Rzecznika Praw Obywatelskich zwróciło się do władz gminy o ustosunkowanie do zarzutów mieszkańców, w tym głównie do kwestii niewywiązywania się z obowiązku dostarczania wody zdatnej do picia. RPO zapytał także o stanowisko gminy i czy władze mają w planie w najbliższym czasie wybudowanie wodociągu do tego przysiółka.

wk
fot. EnvatoElements