W tym czasie można zasięgnąć informacji, które przydają się do zwiększenia wydajności w gospodarstwie. Odwiedziliśmy z kamerą warsztaty polowe na plantacji rzepaku u Rafała Gawlicy w Żużeli w powiecie Krapkowickim na Opolszczyźnie. Rolnicy zwiedzali plantację obsianą 4-go września <strong>ośmioma średnio wczesnymi i późnymi mieszańcowymi odmianami Pioneer.</strong><br /> <br />Wegetacja rzepaku była na Opolszczyźnie opóźniona o ponad dwa tygodnie, ale wygląda na to, że dojrzewanie przyspieszyło i teraz plantacje wyglądają tak, jak powinny o tej porze roku. Teraz rośliny nalewają nasiona. Zapowiadają się bardzo dobre plony, ale nie wiadomo, czy pogoda nie spłata figla. W obecnych warunkach jak na razie rośliny dojrzeją równomiernie. <br /> <br /><br /><em>dr Mariusz Drożdż</em>

top agrar Polska

Corteva

rolnictwo na Opolszczyźnie

warsztaty polowe

Warsztaty polowe na Opolszczyźnie: rzepak przed zbiorem i zabiegi Corteva

<h4>Początek lata, jeszcze zanim zaczną się żniwa, to dla rolników czas szkoleń, warsztatów polowych i wystaw rolniczych.</h4>

Uprawa

Newsletter Tygodnika

<h3>Kampania "Dzielimy się wiedzą"</h3>
<div>Wspierając kolejne pokolenie rolników i zachęcając młodzież do pracy w branży, kampania wpisuje się w przyjęte cele Cortevy Agriscience na rok 2030, związane z rolnictwem zrównoważonym. W 2019 roku Corteva przekazała kilkunastu szkołom średnim o profilu rolniczym blisko 200 tablic edukacyjnych. W ramach tegorocznej edycji kampanii, kolejne 10 szkół rolniczych w Polsce otrzymało zestaw tablic dydaktycznych.<o:p></o:p></div>
<div><o:p> </o:p></div>
<div>W tegorocznej edycji kampanii "Dzielimy się wiedzą" firma rozszerzyła zakres tematyczny plansz edukacyjnych. Na nowych tablicach przedstawiono zagadnienia bezpieczeństwa żywności i kwestie kontroli dopuszczalnych poziomów pozostałości substancji czynnych, a także plansze prezentujące treści interesujące przyszłych hodowców bydła, w tym informacje o tym jak powstaje idealna kiszonka.<strong> Tak jak w poprzedniej edycji, tablice opisują również choroby i szkodniki w uprawach zbóż, rzepaku, kukurydzy, w sadach i na plantacjach warzyw, a także zagadnienia bezpieczeństwa stosowania środków ochrony roślin, ich form użytkowych, sposobów działania i zasad mieszania.</strong><o:p></o:p></div>
<div><o:p> </o:p></div>
<div><em>– W 2019 roku akcja spotkała się z tak dużym zainteresowaniem szkół, że zdecydowaliśmy o uruchomieniu kolejnej odsłony projektu. Obecnie przyszli rolnicy w 26 szkołach mogą uczyć się z 305 praktycznych tablic edukacyjnych Corteva. Konsekwentnie udostępniamy uczniom szkół rolniczych jakościowe treści, których zadaniem jest edukacja i promowanie praktyk rolnictwa zrównoważonego w ramach wspierania kolejnego pokolenia rolników –</em> mówi Justyna Bernat, Marketing Communications Consultant w Corteva Agriscience w Polsce.<o:p></o:p></div>
<div><o:p> </o:p></div>
<div><br /><strong>Marek Kalinowski z<span style="text-align: justify;">a informacją Corteva Agriscience</span></strong></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">Zdjęcie: Pixabay<br /><o:p></o:p></div>

<p class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0.0001pt; font-size: medium; font-family: Cambria;">Zastępca redaktora naczelnego „Tygodnika Poradnika Rolniczego” i szef działu „Agroporady”.</p>

author

Marek Kalinowski

Najnowsze artykuły

Tygodnik Poradnik Rolniczy

Corteva Agriscience

kampania edukacyjna

nauka

rolnik

szkolenie

uprawa

wiadomosci z branży

wiedza

Corteva w nowoczesny sposób dzieli się wiedzą z przyszłymi rolnikami

<div><strong>Woda jest podstawowym i jedynym nośnikiem wprowadzającym składniki pokarmowe do rośliny. </strong>O jej zasoby powinniśmy dbać w całym płodozmianie ograniczając ewaporację (szybkie uprawki pożniwne) i zwiększając pojemność wodną gleby (każde działanie zwiększające zawartość materii organicznej i próchnicy).</div>
<div data-article-box=""></div><h3>Uregulowanie pH gleby jest fundamentem nawożenia</h3>
<div><o:p></o:p></div>
<div>Jak zatem powinno wyglądać przedsiewne nawożenie rzepaku? <strong>Najłatwiej jest je precyzyjnie wyliczyć i zaplanować na podstawie badań chemicznych gleby uwzględniając wartości przedplonu, cechy odmiany, stosowanej technologii uprawy i warunków pogodowych.</strong> Uregulowane pH gleby jest fundamentem nawożenia, a w przypadku wymagającej rośliny, jaką jest rzepak, bardzo ważna jest zasobność gleby w fosfor i potas. Trzeba wiedzieć, że składniki pokarmowe rzepak pobiera przede wszystkim z zapasów glebowych, a w dalszej kolejności i to w ograniczonych ilościach z wniesionych do gleby przedsiewnie nawozów<o:p></o:p></div>
<div>mineralnych.<o:p></o:p></div>
<div><o:p> </o:p></div>
<div>Na tonę nasion wraz z plonem ubocznym rzepak pobiera średnio: ok. 50 kg N, 30 kg P2O5, 80 kg K2O, 50 kg Ca, 15 kg S i 8 kg Mg.<o:p></o:p></div>
<div><o:p> </o:p></div>
<div>Przy co najmniej średniej zasobności gleb w przyswajalny fosfor i potas jesienią stosujemy dawki tych składników w ilościach pod oczekiwany plon. Przy niższej zasobności powinny to być dawki o ok. 20 proc. wyższe, których zadaniem będzie pokrycie potrzeb pokarmowych i podniesienie zasobności gleby na wyższy poziom.</div>
<div data-article-box=""></div><h3>Rzepak jest bardzo wymagający</h3>
<div><o:p></o:p></div>
<div>Po przedplonach zbożowych (zwykle jęczmieniu lub pszenicy) konieczne jest nawożenie przedsiewne rzepaku azotem, ale w bardzo ograniczonych dawkach. <strong>Przedsiewnie po przedplonach zbożowych nie powinno stosować się więcej niż 30 kg N/ha.</strong> Tylko w wyjątkowych sytuacjach przy długiej jesieni, kiedy taka ilość azotu może być za mała, widząc głód azotowy możemy zastosować go interwencyjnie przez liście.<o:p></o:p></div>
<div><o:p> </o:p></div>
<div>Zalecane jest po żniwach przedplonu zbożowego nawożenie azotem resztek pożniwnych w ilości ok. 6–7 kg N na każdą tonę słomy w celu przyspieszenia ich rozkładu.<o:p></o:p></div>
<div><o:p> </o:p></div>
<div><strong>Pamiętajmy, że jeżeli przedsiewne nawożenie azotem jest potrzebne, to dawka powinna być na tyle duża, aby nie powodować głodu azotowego rzepaku i na tyle mała, aby nie doprowadzić do wybujałości rzepaku i obniżenia jego zimotrwałości.</strong> Po zbiorze zbożowego przedplonu warto stosować także produkty mikrobiologiczne przyspieszające rozkład słomy i nie powodujące blokowania azotu mineralnego. Biorąc pod uwagę wymagania rzepaku w stosunku do odczynu należy rozważyć zastosowanie po żniwach podtrzymującej właściwe pH dawki wapna (idealna byłaby kreda). Pamiętajmy, że po dobrych przedplonach niezbożowych z nawożenia przedsiewnego rzepaku azotem można zrezygnować.<br /><br /><div data-article-box=""></div><img src="/media/uploads/jak_przygotowa%C4%87_pole_pod_siew_rzepaku_ozimego.jpg" alt="Stanowisko dla rzepaku trzeba przygotowywać z rocznym wyprzedzeniem. Jeżeli uprawiamy go po zbożach z pozostawioną słomą, ważnym zadaniem jest przyspieszenie rozkładu resztek dawką azotu lub produktów mikrobiologicznych" width="934" height="549" /></div>
<div>
<ul>
<li class="MsoNormal"><strong>Stanowisko dla rzepaku trzeba przygotowywać z rocznym wyprzedzeniem. Jeżeli uprawiamy go po zbożach z pozostawioną słomą, ważnym zadaniem jest przyspieszenie rozkładu resztek dawką azotu lub produktów mikrobiologicznych</strong><o:p></o:p></li>
</ul>
</div>
<div data-article-box=""></div><h3>Specjaliści radzą aby azot stosować jesienią w rzepaku tylko po przedplonach zbożowych</h3>
<div><o:p></o:p></div>
<div>Jesienią nie można zapominać w nawożeniu o siarce i magnezie. Są to składniki mające bezpośredni istotny wpływ na gospodarkę azotową rośliny i są odpowiedzialne za właściwe przygotowanie rzepaku do zimy. <strong>Dla roślin rzepaku przed zimą szkodliwy jest azot, który został pobrany i nie został jeszcze przetworzony na białko.</strong> W komórkach zawierających dużo azotu nieprzerobionego na białko jest też dużo wody. Takie tkanki po wystąpieniu nawet niewielkiego mrozu zostaną uszkodzone.<o:p></o:p></div>
<div><o:p> </o:p></div>
<div>Przy wielokierunkowym dobrym odżywieniu rośliny magnezem i siarką (ale także fosforem, potasem i mikroelementami) azot jest szybciej i lepiej przetwarzany na białko – roślina jest bardziej mrozoodporna.<o:p></o:p></div>
<div><o:p> </o:p></div>
<div class="MsoNormal">Na zakończenie uczulam, że rzepak ma jesienią wielki apetyt na azot i wybujały może do zimy pobrać nawet 100 kg N/ha. <strong>Specjaliści radzą, aby azot stosować jesienią w rzepaku tylko po przedplonach zbożowych w bezpiecznej dawce 30 kg N/ha.</strong> Zbyt wysokie nawożenie azotem, zbyt gęsty siew rzepaku, długa ciepła jesień (tego nie przewidzimy) i zaniechanie zabiegów regulujących wzrost roślin mogą doprowadzić do sytuacji, że pęd główny wystrzeli. W historii uprawy rzepaku w Polsce już się to zdarzało, że wybujałe rośliny przed zimą miały na pędzie głównym pąki kwiatowe.<br /><br /><div data-article-box=""></div>
<p class="MsoNormal"><strong>Marek Kalinowski</strong><br />Zdjęcie: <o:p></o:p>Marek Kalinowski</p>
<p class="MsoNormal"><o:p></o:p></p>
<o:p></o:p></div>

azot

fosfor

nawożenie

pH gleby

potas

rolnictwo

rolniczy

rzepak

siarka

siew rzepaku

Jak przygotować pole pod siew rzepaku ozimego?

<div><strong>W województwie warmińsko-mazurskim są powiaty, w których rolnicy decydując się na uprawę rzepaku, muszą siać tylko odmiany o podwyższonej odporności na kiłę kapusty.</strong></div>
<div data-article-box=""></div><h3>Kiła kapusty stanowi coraz większy problem w uprawie rzepaku</h3>
<div>W powiecie kętrzyńskim i bartoszyckim kiła kapusty jest od lat i jak mówią rolnicy, nie ma wyjścia, trzeba z nią żyć i robić wszystko, żeby stopień porażenia był jak najmniejszy.<o:p></o:p></div>
<div><o:p> </o:p></div>
<div>Uproszczony płodozmian bardzo często praktykowany na dobrych glebach północnej części województwa z pewnością przyczynił się do rozprzestrzenienia się kiły na kolejne pola, kolejne gospodarstwa. <strong>W uprawie rzepaku na danym polu zalecana jest minimum 3–4-letnia przerwa, a jeżeli na plantacji wystąpiła kiła kapusty, najlepiej nie uprawiać tam rzepaku przez 7–9 lat.</strong> Niestety, w praktyce często jest to niemożliwe ze względu na stały i określony areał gospodarstwa. Wielkoobszarowe gospodarstwa mają większe możliwości i pole do manewru.<o:p></o:p></div>
<div><o:p> </o:p></div>
<div><em>– Na tym terenie za kilka lat dojdziemy do takiego momentu, że wszyscy będziemy siali 100 proc. rzepaków kiłoodpornych.<strong> Pamiętam jak jeszcze niedawno rolnicy z innych regionów mówili, że chyba trochę przesadzamy z tą kiłą, ale w tej chwili też są bardziej wyczuleni i sprawdzają, czy kiła do nich nie idzie.</strong> Jak ktoś posieje i nic nie zbierze przez kiłę, to szybko zmienia zdanie i szuka ratunku</em> – mówi Stanisław Mańkowski, kierownik produkcji roślinnej „Agro-Funduszu Mazury” Sp. z o.o.<o:p></o:p></div>
<div><o:p> </o:p></div>
<div>To, że kiła kapusty jest coraz większym problemem doskonale widać po coraz szerszej ofercie firm nasiennych i hodowlanych.<br /><br /><div data-article-box=""></div> <em><strong>– 9 lat temu, jak zaczynaliśmy siać rzepak o podwyższonej odporności na kiłę wybór odmian był niewielki, były 2 może 3 odmiany i to wszystko</strong>. Ceny tych odmian były naprawdę wysokie i rolnik musiał liczyć się z tym, że plon będzie niższy, ale coś będzie. Mówiło się „coś za coś” mam gen odporności, ale będę miał nieco niższy plon. Zupełnie nam to nie przeszkadzało, cieszyliśmy się, że ten rzepak w ogóle ma szanse na plonowanie</em> – wspomina rozmówca.<br /><br /><div data-article-box=""></div><img src="/media/uploads/rzepak_ki%C5%82odporny_sposobem_na_ki%C5%82%C4%99_kapusty1.jpg" alt="„Agro-Fundusz Mazury” Sp. z o.o. gospodaruje na 3327 ha. Na czele spółki stoi prezes Ralf Friedrichsen. Siedziba firmy zlokalizowana jest w Drogoszach w powiecie kętrzyńskim. Spółka zajmuje się produkcją roślinną. W strukturze zasiewów dominują uprawy ozime, rzepak 1300 ha, pszenica 838 ha. Pozostałe uprawy to: jęczmień 582 ha, bobik 226 ha, groch 74 ha, pszenica jara 12 ha, rzodkiew oleista 24 ha i ziemniaki 190 ha, ponad 40 ha przeznaczonych jest na biologizację." width="931" height="542" /></div>
<div>
<ul>
<li class="MsoNormal"><strong>„Agro-Fundusz Mazury” Sp. z o.o. gospodaruje na 3327 ha. Na czele spółki stoi prezes Ralf Friedrichsen.</strong> Siedziba firmy zlokalizowana jest w Drogoszach w powiecie kętrzyńskim. Spółka zajmuje się produkcją roślinną. W strukturze zasiewów dominują uprawy ozime, rzepak 1300 ha, pszenica 838 ha. Pozostałe uprawy to: jęczmień 582 ha, bobik 226 ha, groch 74 ha, pszenica jara 12 ha, rzodkiew oleista 24 ha i ziemniaki 190 ha, ponad 40 ha przeznaczonych jest na biologizację. <o:p></o:p>Na zdjęciu: Stanisław Mańkowski – kierownik produkcji roślinnej „Agro-Funduszu Mazury” Sp. z o.o.</li>
</ul>
</div>
<div data-article-box=""></div><h3>Jakie kiłoodporne odmiany rzepaku sprawdziły się już na polach Warmii i Mazur?</h3>
<div><em>– W ubiegłym roku mieliśmy dwie doskonałe odmiany kiłoodporne tzn. SY Alibaba i SY Alix. Zawsze szukamy odmian o wysokiej zimotrwałości, zdrowotności, stabilnym plonowaniu i dobrym wigorze jesiennym, bo to jesień decyduje o plonie. <strong>Jeżeli chodzi o obsadę, to zaczynamy od 45 roślin na m2, a maksymalnie na 55 roślinach kończymy</strong></em> – wyjaśnia Stanisław Mańkowski.</div>
<div><o:p></o:p></div>
<div><o:p> </o:p></div>
<div>W tym roku na polach także pojawiła się sprawdzona odmiana SY Alibaba, dobre opinie i rekomendacje tej odmiany rozeszły się „pocztą pantoflową” i wielu plantatorów w sąsiednich gminach sieje ją już kolejny raz. <strong>Warto dodać, że powyższa odmiana poza wysoką odpornością na kiłę odznacza się wysoką zimotrwałością i wysoką zdrowotnością, co w efekcie daje wysoki plon.</strong><o:p></o:p></div>
<div><o:p> </o:p></div>
<div><em>– Odmianę SY Alibaba obserwuję już kolejny rok i zauważyłem, że ma podwyższoną odporność na stres termiczny, ponieważ bardzo dobrze reagowała np. na stres suszowy, a po wiosennych przymrozkach szybko się regenerowała</em> – wylicza rolnik.<o:p></o:p></div>
<div><o:p> </o:p></div>
<div>Gospodarstwo „Agro-Fundusz Mazury” Sp. z o.o. testuje także trzy mieszańcowe odmiany rzepaku charakteryzujące się większą odpornością na kiłę kapustnych, firmy Limagrain: LG Scorpion, LG Anarion, LG Augusta.<strong> Obiecująco wyglądającą nowością jest odmiana LG Scorpion zarejestrowana w bieżącym roku i rekomendowana do uprawy w całej Polsce.</strong> Charakteryzująca się bardzo wysoką odpornością na specyficzne rasy kiły kapusty oraz wysoką odpornością na wirusa żółtaczki rzepy (TuYV) i suchą zgniliznę kapustnych (gen Rlm7).<o:p></o:p></div>
<div><o:p> </o:p></div>
<div><em>– Nowe wchodzące na rynek odmiany posiadają gen Rlm 7, który dzięki zwiększonej odporności na suchą zgniliznę w dużej mierze warunkuje dobre przezimowanie rzepaku, bo nie jest on jesienią mocno porażony. <strong>A jak będzie zdrowszy jesienią, to lepiej i szybciej wystartuje wiosną. W tej chwili wszystkie testowane odmiany wyglądają bardzo dobrze, poczekamy do żniw, skosimy, zważymy, porównamy i z pewnością wybierzemy coś nowego na kolejny sezon</strong></em> – podsumowuje kierownik produkcji roślinnej.<br /><br /><div data-article-box=""></div><img src="/media/uploads/rzepak_ki%C5%82odporny_sposobem_na_ki%C5%82%C4%99_kapusty.jpg" alt="Nowa odmiana LG Scorpion wygląda obiecująco, charakteryzuje się bardzo wysoką odpornością na specyficzne rasy kiły kapusty, wysoką odpornością na wirusa żółtaczki rzepy (TuYV) i suchą zgniliznę kapustnych (gen Rlm7)" width="935" height="550" /></div>
<div>
<ul>
<li class="MsoNormal"><strong>Nowa odmiana LG Scorpion wygląda obiecująco, charakteryzuje się bardzo wysoką odpornością na specyficzne rasy kiły kapusty, wysoką odpornością na wirusa żółtaczki rzepy (TuYV) i suchą zgniliznę kapustnych (gen Rlm7)</strong><o:p></o:p></li>
</ul>
</div>
<div data-article-box=""></div><h3>W praktyce wykorzystywane są mieszanki rzepaku ozimego</h3>
<div>W odwiedzanym gospodarstwie część pól obsiewana jest w 100 proc. rzepakami ze zwiększoną odpornością na kiłę.<strong> Są też pola teoretycznie bez kiły, ale pan Stanisław ma podejrzenia, że mogły pojawić się na nich zarodniki przetrwalnikowe kiły, więc woli nie ryzykować i wysiewa mieszankę rzepaków.</strong></div>
<div><o:p></o:p></div>
<div><o:p> </o:p></div>
<div><em>– Co to jest mieszanka rzepaków? Są to po prostu dwie odmiany, jedna kiłoodporna, a druga bez podwyższonej odporności, wysiewam je w proporcjach 50:50, choć to jeszcze zależy od pól, bo jeżeli wiem, że gdzieś był większy problem z kiłą to proporcje na bieżąco koryguję. Od 6 lat to praktykuję i sprawdza się</em> – wyznaje rozmówca.<o:p></o:p></div>
<div><o:p> </o:p></div>
<div>Czy takie mieszanie rzepaków to dobry sposób, a może kiedyś okaże się, że nie – zastanawia się pan Stanisław. <strong>Hodowcy i specjaliści od chorób nie rekomendują takich rozwiązań.</strong><o:p></o:p></div>
<div><o:p> </o:p></div>
<div><strong><em>– Jak do tej pory to się sprawdza. Uzyskujemy zadowalający plon, czasem nawet wyższy niż ten, który osiągaliśmy kiedyś siejąc tzw. odmiany tradycyjne. W ubiegłym roku uzyskaliśmy średnio ok. 4 t rzepaku z hektara</em> </strong>– wyjaśnia rozmówca.<o:p></o:p></div>
<div><o:p> </o:p></div>
<div>Pan Stanisław podpowiada, że dobierając odmiany do takich wspólnych siewów w pierwszej kolejności należy skupić się na zbliżonym okresie dojrzewania i na Warmii i Mazurach również na zimotrwałości.<o:p></o:p></div>
<div><o:p> </o:p></div>
<div>Trzeba pamiętać, że po zbiorze rzepaku należy dokładnie przyorać resztki pożniwne, skutecznie zniszczyć samosiewy i chwasty z rodziny kapustowatych. <strong>Ważne jest również nawożenie m.in. borem, manganem, cynkiem, molibdenem i magnezem.<br /><br /><div data-article-box=""></div><img src="/media/uploads/rzepak_ki%C5%82odporny_sposobem_na_ki%C5%82%C4%99_kapusty2.jpg" alt="Gospodarstwo w Drogoszach testuje trzy mieszańcowe odmiany rzepaku charakteryzujące się większą odpornością na kiłę kapustnych, firmy nasienno-hodowlanej Limagrain" width="939" height="509" /><br /></strong></div>
<div>
<ul>
<li class="MsoNormal"><strong>Gospodarstwo w Drogoszach testuje trzy mieszańcowe odmiany rzepaku charakteryzujące się większą odpornością na kiłę kapustnych, firmy nasienno-hodowlanej Limagrain</strong><o:p></o:p></li>
</ul>
</div>
<div data-article-box=""></div><h3>Kiedy wzrasta ryzyko porażenia plantacji rzepaku kiłą kapusty?</h3>
<div>Rolnicy walczący z kiłą kapusty poza wyborem odmian o podwyższonej odporności na kiłę, starają się zadbać o profilaktykę. Wzbogacają i rozszerzają płodozmian, regularnie wapnują, żeby zadbać o właściwy odczyn gleby. Nie przyspieszają siewów, starają się wykonać je w optymalnym terminie. Zwalczają chwasty z rodziny kapustowatych, także w uprawach następczych. <strong>Warto pamiętać, że ryzyko porażenia kiłą jest większe przy wyższej temperaturze gleby i powietrza.</strong></div>
<div><o:p></o:p></div>
<div><o:p> </o:p></div>
<div>Mało optymistyczny jest fakt, że sprawcą kiły kapusty jest Plasmodiophora brassicae, patogen odglebowy, którego zarodniki przetrwalnikowe mogą zalegać w podłożu do 8 lat, nie tracąc przy tym zdolności do porażania. <strong>Najczęściej zarodniki przetrwalnikowe wraz glebą oraz fragmenty porażonych korzeni przenoszą maszyny rolnicze krążące między polami, między gospodarstwami, bez mycia, bez dezynfekcji.</strong> Rolnicy, czy też operatorzy wykonujący usługi nie robią tego ponieważ mycie sprzętu przed przejechaniem na kolejne pole jest często nierealne i technicznie <span style="text-align: justify;">niewykonalne.<br /><br /><div data-article-box=""></div><img src="/media/uploads/rzepak_ki%C5%82odporny_sposobem_na_ki%C5%82%C4%99_kapusty3.jpg" alt="Rzepak w tej chwili wygląda bardzo dobrze, teraz najważniejsze, żeby nie zabrakło wody, a niestety ostatnie dni to wysokie temperatury i żadnych opadów" width="935" height="559" /><br /></span></div>
<div>
<ul>
<li class="MsoNormal"><strong>Rzepak w tej chwili wygląda bardzo dobrze, teraz najważniejsze, żeby nie zabrakło wody, a niestety ostatnie dni to wysokie temperatury i żadnych opadów</strong><o:p></o:p></li>
</ul>
</div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><o:p></o:p></div>
<br />
<p class="MsoNormal"><strong>Dr inż. Monika Kopaczel-Radziulewicz</strong><br />Zdjęcia: Dr inż. Monika Kopaczel-Radziulewicz<o:p></o:p></p>

redaktor "Tygodnika Poradnika Rolniczego", ekspertka z zakresu agronomii i hodowli bydła