Izba Rolnicza w Opolu zwróciła uwagę, że zmiany klimatyczne z którymi skutkami boryka się cały świat, wymuszają konieczność  podjęcia jednoznacznych działań —również tych związanych z racjonalną gospodarką wody.

Niewykorzystane zasoby wód podziemnych

W narodowej gospodarce zaopatrzenie w wodę opiera się przede wszystkim na wodach powierzchniowych. Te z rzek i jezior przeznaczane są skutecznie do celów produkcyjnych. Ale już potencjał wód podziemnych jest właściwie niewykorzystany. Według analiz Państwowego Instytutu Geologicznego (PIG) na obszarze większości kraju z zasobów wód podziemnych czerpie się na poziomie max. 30%. Deficyt wody w Polsce nie wynika więc z braku wody w ogóle, ale z braku wody w odpowiednim miejscu i odpowiednim czasie.

- Jedną z przyczyn deficytu jest brak optymalizacji działań gospodarki wodnej w zakresie wykorzystania istniejących źródeł zaopatrzenia w wodę w dostosowaniu do uzasadnionych potrzeb gospodarczych i komunalnych. Poważnym mankamentem jest bardzo niska retencja w obszarze Polski. Niektóre źródła podają, że łączna objętość wody zmagazynowanej w zbiornikach retencyjnych w naszym kraju stanowi jedyne 6% objętości średniego rocznego odpływu rzek . Skutkuje to krążeniem opinii, że w Polsce może zabraknąć wody. A bez niej lub z jej ograniczeniem nie ma możliwości funkcjonować znaczna większość gałęzi gospodarki- w tym rolnictwo – napisał Marek Froehlich prezes Izby Rolniczej w Opolu.

Polska szarym końcu listy

Z danych rządu wynika niestety, że nasz kraj znajduje się na przedostatnim miejscu w Europie pod względem zasobów wodnych. W Polsce na jednego mieszkańca przypada ok. 1600 m3/rok (ilość wody odpływającej z danego kraju na jednego mieszkańca), w trakcie suszy wskaźnik ten obniża się do wartości poniżej 1000 m3/rok/osobę. Średnia wartość wu. wskaźnika w Europie jest prawie 3 razy większa i wynosi około 4500 m3/rok/osobę. Biorąc powyższe pod uwagę, Polska należy do grupy państw zagrożonych deficytem wody.

- Naprzemiennie występujące nawalne deszcze oraz okresy suszy stanowią zagrożenie dla ludzi, gospodarki i środowiska oraz są wyzwaniem dla współczesnej gospodarki wodnej. W obliczu niekorzystnych zmian klimatycznych przyczyniających się do występujących coraz częściej w ostatnich latach ekstremalnych zjawisk pogodowych, których konsekwencją są m.in. długotrwałe okresy suszy Minister Infrastruktury prowadzi kompleksowe działania mające na celu ochronę i zwiększenie dostępnych zasobów wodnych – napisał Paweł Jabłoński z ministerstwa infrastruktury.

Jak z suszą walczy rząd?

Odpowiedzią na opisane wyżej niekorzystne zjawiska jest „Plan przeciwdziałania skutków suszy” ( PPSS) oraz „Program przeciwdziałania niedoborowi wody” (PPNW).

Celem PPSS jest zapewnienie odpowiedniej ilości i co najmniej dobrej jakości wód, użytecznych dla społeczeństwa, środowiska i wszystkich sektorów gospodarki narodowej. W jego ramach wytypowano 78 zadań inwestycyjnych w zakresie budowy i przebudowy urządzeń wodnych w celu zwiększania m.in. retencji i wspierające przeciwdziałanie skutkom suszy.

W PPSS wskazano także 334 zadania w zakresie budowy i przebudowy urządzeń wodnych wspierające przeciwdziałanie skutkom suszy poprzez zwiększanie retencji zlewni na obszarach wiejskich. Wstępnie oszacowano całkowite koszty realizacji inwestycji wskazanych w PPSS na ok. 10,6 mld zł. Dodatkowo przygotowano 182 zadania inwestycyjne różnego charakteru. Łączna wartość szacunkowa tych działań wynosi 2,2 mld zł.

Z kolei PPNW zakłada realizację 727 inwestycji, w tym 94 obiektów retencjonujących wodę (zbiorników) oraz 633 obiektów kształtujących retencję (budowli piętrzących, budowli regulacyjnych i innych). Ponadto w PPNW zaproponowano jeszcze 14 rodzajów działań, których realizacja przyczyni się do zwiększenia wartości retencji na terenie Polski.

Do działań tych m.in. należą: renaturyzacja ekosystemów mokradłowych, renaturyzacja rzek, realizacja i odtwarzanie obiektów małej retencji i mikroretencji na terenach leśnych i rolniczych; promowanie i wdrażanie zabiegów agrotechnicznych zwiększających retencję glebową; realizacja i odtwarzanie stawów hodowlanych; realizacja nowych oraz przebudowa istniejących systemów melioracyjnych; tworzenie i odtwarzanie zadrzewień śródpolnych, przydrożnych i przywodnych; przekształcanie wybranych suchych zbiorników przeciwpowodziowych w zbiorniki retencyjne wielofunkcyjne; rekultywacja wyrobisk pogórniczych.

„Program przeciwdziałania niedoborowi wody” aktualnie jest na etapie procedury legislacyjnej w trakcie uzgodnień międzyresortowych. Dokument ten jest planowany do przyjęcia uchwałą Rady Ministrów w III lub IV kwartale 2022 r.

Działania na rzecz melioracji i retencji wody na obszarach wiejskich prowadzone są także przez Państwowe Gospodarstwo Wodne Wody Polskie (PGW Wody Polskie).

wk
Fot. Envato Elements